Sprzedaż samochodu a zgoda współmałżonka
Pytanie:
"Czy żona może sprzedać samochód bez zgody męża? Małżonkowie nie posiadają rozdzielności majątkowej, jednak auto zostało zakupione samodzielnie przez męża i to właśnie jego podpis widnieje na wszystkich dokumentach dotyczących zakupu. Czy fakt, iż mąż przebywa aktualnie za granicą i nie ma z nim żadnego kontaktu, będąc jedynym żywicielem, pozostawił rodzinę bez środków do życia, może działać na korzyść żony, jeżeli podjęłaby się próby sprzedaży ww. samochodu? Czy kupujący poniósłby tutaj jakieś konsekwencje, w przypadku gdyby taka sprzedaż była nielegalna?"
Odpowiedź prawnika: Sprzedaż samochodu a zgoda współmałżonka
Jeżeli samochód został zakupiony w czasie trwania małżeństwa, ze środków niestanowiących majątku osobistego męża, nie ma prawnego znaczenia, że na dokumentach jego zakupu widnieje jedynie podpis męża. Samochód ten stanowi majątek wspólny małżonków. W tych okolicznościach powyższą sytuację regulować będą przepisy art. 36 – 39 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (kro).
Zgodnie z art. 36 § 1 i 2 kro oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny. Jednakże co do zasady każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku. Przy wykonywaniu zarządu podstawowym i w zasadzie jedynym celem, jest takie gospodarowanie majątkiem, które służy dobru rodziny.
Samodzielność w zarządzie majątkiem wspólnym oznacza, że dla dokonania konkretnej czynności nie trzeba uzyskiwać zgody drugiego małżonka. Zgoda taka będzie potrzebna jedynie w pewnych poniżej określonych przypadkach. Poza tymi wyjątkami zasadą jest, że małżonek może podejmować wszystkie pozostałe czynności wedle swego rozeznania, mając na uwadze to, czy dane działanie będzie korzystne dla rodziny czy nie.
Przypadki, w których zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania określonych czynności określa przepis art. 37 § 1 kro. Odnosi się on do czynności, których przedmiotem jest nieruchomość, użytkowanie wieczyste, prawo rzeczowe, którego przedmiotem jest budynek lub lokal, gospodarstwo rolne lub przedsiębiorstwo, a także do dokonania darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych.
W takich sytuacjach ważność umowy, która została zawarta przez jednego z małżonków bez wymaganej zgody drugiego, zależy od potwierdzenia umowy przez drugiego małżonka.
W pozostałych przypadkach zgoda małżonka na dokonanie czynności, której przedmiot wchodzi w skład majątku wspólnego nie jest wymagana. Samochód nie jest objęty dyspozycją powołanego przepisu, zatem na jego sprzedaż nie trzeba uzyskiwać zgody współmałżonka.
Co jednak istotne, zgodnie z art. 36(1) kro, małżonek może sprzeciwić się czynności zarządu majątkiem wspólnym zamierzonej przez drugiego małżonka, z wyjątkiem czynności w bieżących sprawach życia codziennego lub zmierzającej do zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny albo podejmowanej w ramach działalności zarobkowej. Sprzeciw jest skuteczny wobec osoby trzeciej, jeżeli mogła się z nim zapoznać przed dokonaniem czynności prawnej. Przepis ten znajdzie zastosowanie przy próbie sprzedaży sasmochodu.