Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Najważniejsze informacje
Tak - umowa na okres próbny rodzi identyczne obowiązki składkowe jak każda inna umowa o pracę. Pracodawca musi zgłosić pracownika do ZUS w terminie 7 dni od nawiązania stosunku pracy i opłacać wszystkie składki od pierwszego dnia zatrudnienia.
Obowiązki składkowe przy umowie na okres próbny
Umowa na okres próbny jest pełnoprawną umową o pracę, która zgodnie z art. 13 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi tytuł ubezpieczenia. Pracownik podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia jego zakończenia.
Jakie składki musi opłacać pracodawca?
Składki opłacane przez pracodawcę
- Składka wypadkowa (0,67-3,33%)
- Fundusz Pracy (2,45%)
- FGŚP (0,10%)
- Część składki emerytalnej (9,76%)
- Część składki rentowej (6,50%)
Składki opłacane przez pracownika
- Składka chorobowa (2,45%)
- Składka zdrowotna (9%)
- Część składki emerytalnej (9,76%)
- Część składki rentowej (1,50%)
Terminy i formalności
Pracodawca musi złożyć formularz ZUS ZUA w terminie 7 dni od dnia nawiązania stosunku pracy. Datą nawiązania jest dzień rozpoczęcia pracy wskazany w umowie, a jeśli go nie określono - dzień zawarcia umowy.
Składki należy wpłacać do 15. dnia kolejnego miesiąca (osoby prawne) lub do 20. dnia (pozostali płatnicy). Opóźnienie skutkuje naliczeniem odsetek za zwłokę.
Miesięczne dokumenty rozliczeniowe należy składać wraz z wpłatą składek. Płatnicy rozliczający powyżej 5 osób muszą przesyłać dokumenty elektronicznie.
Szczególne sytuacje
Zatrudnienie w trakcie miesiąca
Jeśli pracownik rozpoczyna pracę w trakcie miesiąca, składki ZUS nalicza się proporcjonalnie do liczby dni zatrudnienia. Przy wynagrodzeniu stałym miesięcznym oblicza się je dzieląc stawkę przez liczbę godzin do przepracowania i mnożąc przez faktycznie przepracowane godziny.
Aktualne zmiany w przepisach (2025)
Od 2023 roku obowiązują nowe przepisy dotyczące umów na okres próbny. Maksymalny okres próbny to nadal 3 miesiące, ale wprowadzono nowe zasady:
Nowe zasady okresu próbnego
- Okres próbny zależy od planowanego zatrudnienia: 1 miesiąc dla umów poniżej 6 miesięcy, 2 miesiące dla umów 6-12 miesięcy, 3 miesiące dla umów powyżej 12 miesięcy
- Kolejna umowa na okres próbny z tym samym pracownikiem możliwa tylko przy wykonywaniu innego rodzaju pracy
- Możliwość przedłużenia umowy próbnej o okresy usprawiedliwionej nieobecności (jeśli przewidziano to w umowie)
Wysokość składek w 2025 roku
Łączne składki ZUS-owskie wynoszą od 19,48% do 22,14% dla pracodawcy oraz do 22,71% dla pracownika. Podstawą wymiaru jest wynagrodzenie brutto pracownika.
Konsekwencje nieprzestrzegania przepisów
Kary za nieprawidłowości
Nieterminowe zgłoszenie lub brak zgłoszenia pracownika do ZUS grozi karą grzywny do 5000 zł. W przypadku poważnych naruszeń możliwe są kary ograniczenia wolności lub nawet pozbawienia wolności do 2 lat.
Prawa pracownika
Pracownik może rozwiązać umowę bez wypowiedzenia, jeśli pracodawca nie opłaca składek ZUS pomimo ich potrącania z wynagrodzenia. Stanowi to ciężkie naruszenie obowiązków pracodawcy.
Przedłużenie umowy po okresie próbnym
Jeśli po zakończeniu okresu próbnego zostanie podpisana kolejna umowa w pierwszym dniu po wygaśnięciu poprzedniej, ZUS traktuje to jako przedłużenie umowy - nie ma potrzeby ponownego zgłaszania pracownika.
Podsumowanie
Umowa na okres próbny nie różni się pod względem obowiązków składkowych od innych umów o pracę. Pracodawca musi zgłosić pracownika do ZUS w terminie 7 dni i opłacać wszystkie składki od pierwszego dnia zatrudnienia. Nieprzestrzeganie tych obowiązków wiąże się z poważnymi konsekwencjami prawnymi i finansowymi.