Jak mają funkcjonować placówki dla dzieci pozbawionych opieki rodzicielskiej?
Jakich placówek opiekuńczo-wychowawczych dotyczą nowe przepisy?
Zgodnie z ustawą, dziecko pozbawione częściowo lub całkowicie opieki rodzicielskiej może być umieszczane w całodobowej placówce opiekuńczo-wychowawczej następującego typu:
-
interwencyjnego;
-
rodzinnego;
-
socjalizacyjnego.
Całodobowa placówka opiekuńczo-wychowawcza może łączyć działania interwencyjne, socjalizacyjne i inne działania na rzecz pomocy dziecku i rodzinie, przyjmując formę placówki wielofunkcyjnej.
14 listopada 2007 r. wchodzi w życie rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych. Zastępuje ono poprzednio obowiązujące rozporządzenie w tej sprawie. Nowe rozporządzenie określa:
-
organizację placówek opiekuńczo-wychowawczych, w tym organizację placówek wielofunkcyjnych, działania na rzecz realizacji praw dziecka, procedury kwalifikowania, kierowania dziecka do placówki i jego powrotu do rodziny, a także warunki korzystania z wolontariatu w tych placówkach i wymagania wobec wolontariuszy;
-
liczbę dzieci pozostających pod opieką jednego wychowawcy lub innego specjalisty w czasie ich pobytu w placówce oraz poza placówką w zależności od organizacji pracy i potrzeb dzieci;
-
obowiązującą dokumentację dotyczącą dziecka oraz sposób jej prowadzenia;
-
standardy usług świadczonych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych;
-
standard opieki i wychowania obowiązujący w placówkach opiekuńczo-wychowawczych;
-
kwalifikacje zatrudnianych pracowników i kwalifikacje dyrektora, kierownika, pracowników pedagogicznych oraz innych pracowników o specjalistycznych kwalifikacjach zawodowych zapewniających zaspokojenie potrzeb dziecka w placówce;
-
tryb kierowania i przyjmowania do całodobowych placówek opiekuńczo-wychowawczych dzieci cudzoziemców;
-
wzór wniosku o wydanie zezwolenia na prowadzenie całodobowej placówki opiekuńczo-wychowawczej;
-
wykaz dokumentów potwierdzających spełnianie wymagań określonych odrębnymi przepisami.
Jak winny działać całodobowe placówki opiekuńczo-wychowawcze?
Całodobowa placówka opiekuńczo-wychowawcza zapewnia dziecku całodobową ciągłą lub okresową opiekę i wychowanie oraz zaspokaja jego niezbędne potrzeby bytowe, rozwojowe, w tym emocjonalne, społeczne, religijne, a także zapewnia korzystanie z przysługujących na podstawie odrębnych przepisów świadczeń zdrowotnych i kształcenia.
Całodobowy pobyt dziecka w całodobowej placówce opiekuńczo-wychowawczej może być realizowany w grupach usamodzielniających stanowiących formę organizacyjną placówki przeznaczoną dla starszych dzieci.
Zgodnie z nowymi przepisami, każda całodobowa placówka opiekuńczo-wychowawcza typu rodzinnego, socjalizacyjnego i interwencyjnego w zakresie opieki nad dzieckiem winna współpracować z powiatowym centrum pomocy rodzinie oraz z rodziną dziecka, a w zakresie życia rodzinnego - z rodzinami zaprzyjaźnionymi. Placówka ta przygotowuje dzieci do samodzielnego życia.
Placówka może specjalizować się w opiece nad dziećmi o szczególnych potrzebach. W placówce mogą przebywać dzieci niepełnosprawne, jeżeli nie ma uzasadnionych przeciwwskazań.
Placówką interwencyjną, placówką rodzinną, placówką socjalizacyjną oraz placówką wielofunkcyjną kieruje dyrektor.
Wychowawca placówki organizuje pracę z grupą dzieci oraz pracę indywidualną z dzieckiem. Wychowawca, kierujący procesem wychowawczym dziecka, realizuje zadania wynikające z indywidualnego planu pracy oraz pozostaje w stałym kontakcie z rodziną dziecka, przy czym jeden wychowawca kieruje procesem wychowawczym nie więcej niż 8 dzieci.
Czym ma się zajmować całodobowa placówka opiekuńczo-wychowawcza typu interwencyjnego?
Wedle nowych przepisów całodobowa placówka opiekuńczo-wychowawcza typu interwencyjnego zapewnia dziecku:
-
doraźną opiekę na czas trwania sytuacji kryzysowej (tj. krótkotrwałą opiekę całodobową, której celem jest opracowanie diagnozy dotyczącej w szczególności poziomu rozwoju poznawczego i emocjonalnego dziecka, jego stanu zdrowia, związków z rodziną i rówieśnikami, z uwzględnieniem wskazań wychowawczych i dydaktycznych);
-
dostęp do kształcenia dostosowanego do jego wieku i możliwości rozwojowych;
-
opiekę i wychowanie do czasu powrotu do rodziny naturalnej lub umieszczenia w rodzinie adopcyjnej albo zastępczej, całodobowej placówce opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego albo socjalizacyjnego;
-
dostęp do pomocy psychologiczno-pedagogicznej odpowiedniej do zaburzeń i odchyleń rozwojowych lub specyficznych trudności w uczeniu się.
Placówka interwencyjna przyjmuje dzieci w sytuacjach wymagających natychmiastowego rozpoczęcia sprawowania opieki i wychowania. Do placówki interwencyjnej są przyjmowane dzieci od 11. roku życia na podstawie rozstrzygnięcia sądu w sprawach opiekuńczych, niezależnie od miejsca zamieszkania. W wyjątkowych przypadkach do placówki interwencyjnej mogą być przyjmowane dzieci młodsze. Placówka interwencyjna może też specjalizować się w opiece nad niemowlętami przygotowywanymi do adopcji.
Placówka interwencyjna sporządza diagnozę psychologiczno-pedagogiczną dziecka i diagnozę jego sytuacji rodzinnej oraz ustala wskazania do dalszej pracy z dzieckiem. Placówka interwencyjna informuje centrum pomocy o przebywających w niej dzieciach.
Pobyt dziecka w placówce interwencyjnej nie może trwać dłużej niż 3 miesiące. W przypadku gdy postępowanie sądowe w sprawie uregulowania sytuacji prawnej dziecka jest w toku, pobyt w placówce interwencyjnej może być przedłużony, nie dłużej jednak niż o 3 miesiące. Placówka interwencyjna może prowadzić hotel (tzn. część organizacyjną placówki opiekuńczo-wychowawczej dysponującą bazą noclegową i zapewniającą opiekę wychowawczą, czynną przez całą dobę, wykorzystywaną w sytuacjach kryzysowych, kiedy dziecko ze względów rodzinnych musi czasowo zamieszkać poza swoją rodziną za zgodą rodziców lub opiekunów prawnych albo kiedy rodzina musi czasowo uzyskać schronienie).
Jakie zadania ma całodobowa placówka opiekuńczo-wychowawcza typu rodzinnego?
Całodobowa placówka opiekuńczo-wychowawcza typu rodzinnego:
-
tworzy jedną, wielodzietną rodzinę dla dzieci, którym nie znaleziono rodziny zastępczej lub przysposabiającej;
-
wychowuje dzieci w różnym wieku, w tym dorastające i usamodzielniające się;
-
umożliwia wspólne wychowanie i opiekę licznemu rodzeństwu;
-
zapewnia dzieciom kształcenie, wyrównywanie opóźnień rozwojowych i szkolnych;
-
ustala zasady kontaktów dziecka z rodzicami w porozumieniu z sądem, centrum pomocy i ośrodkiem adopcyjno-opiekuńczym.
Placówka rodzinna współpracuje z ośrodkiem adopcyjno-opiekuńczym i centrum pomocy w celu zapewnienia wysokiej jakości i skuteczności oddziaływań wychowawczych oraz sprawowania opieki nad dzieckiem.
Czym ma się zajmować całodobowa placówka opiekuńczo-wychowawcza typu socjalizacyjnego?
Całodobowa placówka opiekuńczo-wychowawcza typu socjalizacyjnego:
-
zapewnia dziecku opiekę całodobową (tzn. zaspokajanie potrzeb życiowych dziecka zgodnie z ustalonym w rozporządzeniu standardem opieki i wychowania oraz standardami usług opiekuńczo-wychowawczych, jeżeli potrzeby te stale lub okresowo nie mogą być zaspokajane w domu rodzinnym) i wychowanie oraz zaspokaja jego niezbędne potrzeby;
-
zapewnia zajęcia wychowawcze, korekcyjne, kompensacyjne, logopedyczne, terapeutyczne, rekompensujące braki w wychowaniu w rodzinie i przygotowujące do życia społecznego, a dzieciom niepełnosprawnym - odpowiednią rehabilitację i zajęcia specjalistyczne;
-
zapewnia dzieciom kształcenie, wyrównywanie opóźnień rozwojowych i szkolnych;
-
podejmuje działania w celu powrotu dziecka do rodziny naturalnej, znalezienia rodziny przysposabiającej lub umieszczenia w rodzinnych formach opieki zastępczej;
-
pracuje z rodziną dziecka;
-
organizuje dla swoich wychowanków odpowiednie formy opieki w środowisku, grupy usamodzielniające oraz kontakt z rodzinami zaprzyjaźnionymi (tzn. rodzinami obcymi, których członkowie wspierają działania wychowawcze placówki opiekuńczo-wychowawczej w zakresie życia rodzinnego, posiadającymi pozytywną opinię ośrodka adopcyjno-opiekuńczego);
-
może prowadzić hostel oraz mieszkanie usamodzielnienia.
Jakie zadania ma placówka wielofunkcyjna?
Placówka wielofunkcyjna zapewnia dziecku dzienną (tj. wspieranie rodziny przez objęcie dziecka działaniami wychowawczymi, opiekuńczymi i edukacyjnymi) i całodobową opiekę oraz wychowanie, realizując zadania przewidziane dla placówki wsparcia dziennego (opiekuńczej - prowadzonej w formie kół zainteresowań, świetlic, klubów, ognisk wychowawczych, które pomagają dzieciom w pokonywaniu trudności szkolnych i organizowaniu czasu wolnego, bądź specjalistycznej - w której jest realizowany program psychokorekcyjny lub psychoprofilaktyczny, w tym terapia pedagogiczna, psychologiczna, rehabilitacja, resocjalizacja), placówki interwencyjnej i placówki socjalizacyjnej, a także łączy dzienne i całodobowe działania terapeutyczne, interwencyjne i socjalizacyjne skierowane na dziecko i rodzinę dziecka.
Placówka wielofunkcyjna pracuje z rodziną dziecka w celu usprawnienia jej umiejętności opiekuńczo-wychowawczych. Placówka wielofunkcyjna może prowadzić hostel oraz mieszkanie usamodzielnienia.
W zakresie nieuregulowanym do placówki wielofunkcyjnej stosuje się przepisy dotyczące całodobowej placówki opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego, socjalizacyjnego i interwencyjnego.
Kto płaci za pobyt w całodobowej placówce opiekuńczo-wychowawczej?
Zgodnie z ustawą, za pobyt dziecka lub osoby pełnoletniej (do czasu ukończenia szkoły, w której rozpoczęto naukę przed osiągnięciem pełnoletniości) w całodobowej placówce opiekuńczo-wychowawczej opłatę ponoszą, do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania, rodzice dziecka, osoba pełnoletnia lub jej rodzice, a także opiekunowie prawni lub kuratorzy, w przypadku gdy dysponują dochodami dziecka, z tym że opłata ponoszona przez opiekunów prawnych, kuratorów lub osobę pełnoletnią nie może być wyższa niż 50 % kwoty stanowiącej dochód dziecka lub osoby pełnoletniej. Dotyczy to również rodziców pozbawionych władzy rodzicielskiej lub których władza rodzicielska została zawieszona albo ograniczona. Nie dotyczy to natomiast rodziców dziecka pozostawionego przez matkę w zakładzie opieki zdrowotnej bezpośrednio po urodzeniu.
Opłatę ustala, w drodze decyzji administracyjnej, starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed skierowaniem do placówki. Starosta może częściowo albo całkowicie zwolnić lub odstąpić od ustalenia opłaty, na wniosek lub z urzędu, ze względu na trudną sytuację materialną rodziny lub osoby. Starosta, ustalając wysokość opłaty, uwzględnia sytuację rodzinną, zdrowotną, dochodową i majątkową rodziny lub osoby. Rada powiatu określa, w drodze uchwały, warunki częściowego lub całkowitego zwalniania z opłaty za pobyt.
Podstawa prawna:
-
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. 2004 r., Nr 64, poz. 593, ze zm.);
-
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. 2007 r., Nr 201, poz. 1455)
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?