28.7.2014

A.J.
Zespół e-prawnik.pl

Kiedy organizator turystyki odpowiada za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy o świadczenie usług turystycznych?

Na podstawie przepisów ustawy o usługach turystycznych organizator turystyki odpowiada za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy o świadczenie usług turystycznych, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest spowodowane wyłącznie: 

1. działaniem lub zaniechaniem klienta; 
2. działaniem lub zaniechaniem osób trzecich, nieuczestniczących w wykonywaniu usług przewidzianych w umowie, jeżeli tych działań lub zaniechań nie można było przewidzieć ani uniknąć, albo 
3. siłą wyższą. 

Jeżeli ustalenie konkretnej wartości wadliwych dóbr i usług nie jest możliwe, właściwym sposobem wyliczenia szkody będzie stosunek waloru tej części świadczeń do całości przy uwzględnieniu skutków jakie niewłaściwe wykonanie umowy wywołało w sytuacji majątkowej i życiowej uprawnionych.

Wyłączenie odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy w ww. przypadkach nie zwalnia organizatora turystyki od obowiązku udzielenia w czasie trwania imprezy turystycznej pomocy poszkodowanemu klientowi.

Pod pojęciem "usługi turystyczne" należy przy tym rozumieć usługi przewodnickie, usługi hotelarskie oraz wszystkie inne usługi świadczone turystom lub odwiedzającym. "Imprezą turystyczną" są zaś co najmniej dwie usługi turystyczne tworzące jednolity program i objęte wspólną ceną, jeżeli usługi te obejmują nocleg lub trwają ponad 24 godziny albo jeżeli program przewiduje zmianę miejsca pobytu. "Wycieczka" to, w rozumieniu ustawy o usługach turystycznych, rodzaj imprezy turystycznej, której program obejmuje zmianę miejsca pobytu jej uczestników;  

Organizowanie imprez turystycznych polega na przygotowywaniu lub oferowaniu, a także realizacji imprez turystycznych. Organizatorem turystyki jest natomiast przedsiębiorca organizujący imprezę turystyczną, a pośrednikiem turystycznym - przedsiębiorca, którego działalność polega na wykonywaniu, na zlecenie klienta, czynności faktycznych i prawnych związanych z zawieraniem umów o świadczenie usług turystycznych.  

Klientem jest z kolei osoba, która zamierza zawrzeć lub zawarła umowę o świadczenie usług turystycznych na swoją rzecz lub na rzecz innej osoby, a zawarcie tej umowy nie stanowi przedmiotu jej działalności gospodarczej, jak i osoba, na rzecz której umowa została zawarta, a także osoba, której przekazano prawo do korzystania z usług turystycznych objętych uprzednio zawartą umową.  

Czy można w drodze umowy wyłączyć lub ograniczyć tę odpowiedzialność?

W zasadzie nie można w drodze umowy wyłączyć lub ograniczyć odpowiedzialności określonej wyżej, także w razie wyboru prawa obcego. Od tej reguły ustawa o usługach turystycznych przewiduje tylko dwa wyjątki:

• Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną klientowi wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy o świadczenie usług turystycznych może być jednak ograniczona tylko wówczas, gdy określa to umowa międzynarodowa, której stroną jest Rzeczpospolita Polska.
• Ponadto organizatorzy turystyki w umowach z klientami mogą ograniczyć odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie usług w czasie imprezy turystycznej do dwukrotności ceny imprezy turystycznej względem każdego klienta. Ograniczenie to nie może jednak dotyczyć szkód na osobie.

Jeżeli biuro podróży chce wyłączyć swoją odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy, po pierwsze - może to zrobić tylko w przypadkach wskazanych w ustawie, po drugie - musi precyzyjnie określić sytuacje, których dotyczą takie wyłączenia.   

Zgodnie z art. 474 K.c., biuro podróży odpowiada jak za własne działania lub zaniechania (a więc na zasadzie ryzyka) za działania lub zaniechania osób trzecich, za pomocą których zobowiązanie wykonuje lub którym jego wykonanie powierza. Odpowiedzialności tej nie można wyłączyć co do szkody wyrządzonej umyślnie, a to wobec treści art. 473 § 2 K.c. Przewidziane w umowie ograniczenie odpowiedzialności za skutki nieszczęśliwych wypadków, kosztów leczenia i utraty zdrowia - do rozmiarów kwot gwarantowanych polisą ubezpieczyciela nie może być uznane za wiążące.

Jakie informacje powinny zawierać broszury, foldery, katalogi itp.?

Organizator turystyki lub pośrednik turystyczny, który proponuje klientom imprezy turystyczne lub usługi turystyczne, udostępniając im odpowiednie informacje pisemne, a w szczególności broszury, foldery, katalogi, jest obowiązany wskazać w tych materiałach w sposób dokładny i zrozumiały: 

1. cenę imprezy turystycznej lub usługi turystycznej albo sposób jej ustalenia; 
2. miejsce pobytu lub trasę imprezy;  
3. rodzaj, klasę, kategorię lub charakterystykę środka transportu;  
4. położenie, rodzaj i kategorię obiektu zakwaterowania, według przepisów kraju pobytu; 
5. ilość i rodzaj posiłków; 
6. program zwiedzania i atrakcji turystycznych; 
7. kwotę lub procentowy udział zaliczki w cenie imprezy turystycznej lub usługi turystycznej oraz termin zapłaty całej ceny; 
8. termin powiadomienia klienta na piśmie o ewentualnym odwołaniu imprezy turystycznej lub usługi turystycznej z powodu niewystarczającej liczby zgłoszeń, jeżeli realizacja usług jest uzależniona od liczby zgłoszeń;  
9. podstawy prawne umowy i konsekwencje prawne wynikające z umowy; 
10. ogólne informacje o obowiązujących przepisach paszportowych, wizowych i sanitarnych oraz o wymaganiach zdrowotnych dotyczących udziału w imprezie turystycznej. 

Informacje powyższe nie mogą wprowadzać klienta w błąd. Jeżeli umowa zawarta z klientem nie zawiera odmiennych postanowień, to odpowiednie wskazania zawarte w informacjach pisemnych (np. w kolorowej wkładce do gazety reklamującej usługi turystyczne), o których mowa w ww. pkt 1-8, stają się elementem umowy.  

Przykład:

• Dwa dni to za mało na zgłoszenie, czy klient akceptuje wyższą cenę wycieczki. Biuro podróży nie może potrącać 100 proc. ceny w razie rezygnacji z wyjazdu bez wykazania poniesionych kosztów ani wyłączać swojej odpowiedzialności za błędy w katalogach.
• Biuro turystyczne musi zorganizować zapowiadaną wcześniej imprezę fakultatywną. To klient zdecyduje, czy się na nią wybierze.