Koniec kontroli granicznych - Polska w Strefie Schengen!

Co daje nam wejście do Strefy Schengen?

W listopadzie unijni ministrowie spraw wewnętrznych, a później europosłowie, podjęli decyzję o rozszerzeniu już grudniu strefy Schengen o dziewięć nowych krajów UE, w tym o Polskę. W nocy z 20 na 21 grudnia 2007 Polska przystąpiła do Układu z Schengen (razem z Czechami, Estonią, Litwą, Łotwą, Maltą, Słowacją, Słowenią i Węgrami), kończąc kilkuletni okres przygotowań administracji publicznej, Policji i Straży Granicznej. To najważniejsze wydarzenie od czasu wejścia Polski do Unii Europejskiej.

Oznacza to zniesienie kontroli najpierw na przejściach granicznych, a później - do końca marca 2008 r. - na lotniskach (oczywiście dla pasażerów lecących do krajów strefy Schengen). To, że na granicach z państwami Schengen nie będzie kontroli, nie oznacza, że formalnie przestanie ona istnieć. Granice będzie jednak można przekraczać niemal w dowolnym miejscu i w dowolnym czasie, a to ułatwienie m.in. dla turystów, którzy czasem nieświadomie wchodzą na teren unijnych sąsiadów.

Dotąd Strefa Schengen obejmowała następujące państwa: Austria, Belgia, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia, Szwecja oraz Włochy. 

Centralne obchody odbędą się jednak w 21 grudnia rano na Dolnym Śląsku u zbiegu trzech granic - polskiej, czeskiej i niemieckiej. Uroczystości rozpoczną się o godz. 9 rano na przejściu granicznym Porajów - Zittau (polsko-niemieckim). Później kontynuowane będą na pobliskim polsko-czeskim przejściu Porajów - Hradek n/Nisou.

Konsekwencją zniesienia kontroli granicznej na odcinkach granicy wewnętrznej UE będzie zwiększenie aktywności działań mobilnych Straży Granicznej w strefie nadgranicznej i na obszarze naszego kraju. W związku z wejściem Polski do układu z Schengen będą więc wzmożone kontrole na tzw. granicy zewnętrznej, czyli z Ukrainą, Białorusią i Rosją.

Więcej na ten temat przeczytasz w poradzie: Co oznacza dla Polski i Polaków wejście do strefy Schengen?

Jak więc będzie zapewniane bezpieczeństwo wewnętrzne?

Na granicach znikną szlabany, ogrodzenia i zasieki, lecz nie oznacza to, że znikną również granice administracyjne.

O tym, że przekroczyliśmy już granicę i znajdujemy się na terytorium innego państwa członkowskiego, będziemy mogli dowiedzieć się z odpowiedniej tablicy informacyjnej. Strażnicy graniczni z przejść przeniosą się na trasy międzynarodowe i dojazdowe do granicy. Strażnicy będą też wracać na tzw. wewnętrzne przejścia graniczne w sytuacjach wyjątkowych - np. zagrożenia terrorystycznego, czy też prawdopodobnie w czasie mistrzostw Europy w piłce nożnej Euro 2012.

W celu zapewnienia wysokiego poziomu bezpieczeństwa wewnętrznego, strony układu z Schengen uzgodniły, że zostaną podjęte specjalne działania kompensujące zniesienie kontroli na ich granicach wewnętrznych. Działania te będą polegały przede wszystkim na wzmocnieniu i zintensyfikowaniu kontroli granicznej na granicach zewnętrznych(w Polsce są to odcinki granic z Federacją Rosyjską, Białorusią i Ukrainą, oraz granice morskie i lotnicze). Do zadań Straży Granicznej po zniesieniu kontroli na polskich odcinkach wewnętrznej granicy UE będą należały czynności związane m.in. z: ujawnianiem fałszerstw dokumentów uprawniających do wjazdu i pobytu na terytorium RP (oraz całej Strefy Schengen), realizacją czynności zleconych przez uprawnione organy krajowe (polskie) oraz zagraniczne (w ramach Systemu Informacyjnego Schengen - SIS), przeciwdziałaniem wwozowi na terytorium kraju materiałów niebezpiecznych lub szkodliwych dla środowiska naturalnego (śmieci, odpady, materiały wybuchowe, materiały o zwiększonej radiacji itp.), których transportowanie wymaga spełniania szeregu norm i warunków bezpieczeństwa, przeciwdziałaniem przemytowi narkotyków i środków odurzających, przeciwdziałaniem wywozowi z Polski przedmiotów zabytkowych, wymagających zgody właściwych organów odpowiedzialnych za ochronę zabytków (obecnie są to Wojewódzcy Konserwatorzy Zabytków), egzekwowaniem na granicach wewnętrznych przestrzegania przez podróżnych zasad wwozu na terytorium RP towarów akcyzowych.

Więcej na ten temat przeczytasz w opisie projektu do ustawy, która zaczyna obowiązywać w dniu przyjęcia Polski do Strefy Schengen: Pora na dostosowania do systemów informacyjnych Schengen

Co zmieni się w zakresie wiz wydawanych przez konsulów polskich po przystąpieniu Polski do Schengen?

Wizy polskie, wydawane przed dniem wejścia Polski do strefy Schengen nie staną się automatycznie wizami Schengen i nie będą upoważniały do poruszania się po całym obszarze Schengen, lecz jedynie po terytorium Polski.

Od dnia wejścia Polski do strefy Schengen, tj. od 21 grudnia 2007 roku, konsulaty polskie będą wydawać wizy pobytowe jednolite (Schengen) o symbolu C, które będą uprawniały do wjazdu i pobytu na terytorium państw Schengen lub kilku pobytów następujących po sobie, trwających przez okres nieprzekraczający 3 miesięcy w okresie 6 miesięcy liczonych od dnia pierwszego wjazdu na terytorium.

Wystawiane przez konsulów polskich od 21 grudnia 2007 roku wizy pobytowe krajowe o symbolu D (wizy długoterminowe, tj. na pobyt dłuższy niż 90 dni, wizy pobytowe krajowe w celu wykonywania pracy, wydane w trybie art. 32 ustawy o cudzoziemcach oraz wizy wydane w trybie art. 33 i 34 tej ustawy) będą upoważniać do wjazdu i pobytu jedynie na terytorium Polski.

Wystawiane od 21 grudnia 2007 roku przez konsulów polskich wizy pobytowe jednolite (Schengen) o symbolu C z ograniczoną ważnością terytorialną, nie będą upoważniały do poruszania się po całym obszarze Schengen, lecz jedynie po terytorium Polski i ewentualnie innych, wskazanych w wizie państw członkowskich.

Kiedy Polska rozpocznie wydawanie wiz Schengen dla obywateli państw trzecich i stosowanie nowych wymagań?

Polska rozpocznie wydawanie wiz Schengen dla obywateli państw trzecich 21 grudnia 2007 roku.

Nowe wymagania będą zgodne z regulacjami Wspólnych Instrukcji Konsularnych, które są oparte na Konwencji Wykonawczej Schengen z 14 czerwca 1985 roku.

Czy długość pobytu, na jaki zostały wydane, i ważność polskich wiz krótkoterminowych będą zachowane przed i w okresie przejściowym (tj.  pomiędzy 21 grudnia 2007 a marcem 2008 roku)?

Polskie (krajowe) wizy krótkoterminowe, wydane przed 21 grudnia 2007 roku, będą ważne, ale tyko na terytorium Polski.

Polskie wizy krótkoterminowe Schengen wydane w okresie przejściowym  (tj. pomiędzy 21 grudnia 2007 a marcem 2008 roku oraz po tym okresie) będą pozwalały ich posiadaczom na wjazd i pobyt we wszystkich państwach Grupy Schengen. Nie będzie kontroli paszportowej na wewnętrznych granicach lądowych. Kontrole paszportowe na lotniskach zostaną zachowane do marca 2008 roku.

Czy obywatel państwa trzeciego - posiadacz wizy Schengen lub pozwolenia na pobyt (residence permit), wydanych przez państwo członkowskie Schengen, będzie mógł w styczniu 2008 roku przybyć do Polski drogą lotniczą?

Tak, będzie mógł wjechać do Polski i pozostać tutaj przez maksymalny okres ciągłego pobytu 90 dni bądź też wjeżdżać wiele razy, o ile łączna liczba dni pobytu nie przekroczy 90 dni w okresie półrocznym, licząc od dnia pierwszego wjazdu.

W jakiej sytuacji znajdzie się obywatel państwa trzeciego, posiadający schengeńską lub polską (krajową) wizę krótkoterminową, podróżujący do lub z, czy też tranzytem przez Polskę: przed 21 grudnia 2007 roku; pomiędzy 21 grudnia 2007 roku a marcem 2008 roku, a także po marcu 2008 roku?

Obywatel państwa trzeciego - posiadacz wizy Schengen oraz polskiej (krajowej) wizy krótkoterminowej, może wjechać na terytorium Polski lub podróżować przez Polskę tranzytem we wszystkich wymienionych tu okresach.

Obywatel państwa trzeciego - posiadacz krótkoterminowej wizy Schengen, potrzebuje dodatkowo polską (krajową) wizę krótkoterminową, aby móc wjechać do Polski i pozostać na jej terytorium przed 21 grudnia 2007 roku. W przypadku tranzytu przez terytorium Polski nie potrzebuje polskiej wizy tranzytowej. Okres pobytu w czasie przejazdu tranzytem przez Polskę nie może przekraczać 5 dni.

Obywatel państwa trzeciego - posiadacz polskiej (krajowej) wizy krótkoterminowej, może wjechać do Polski we wszystkich wymienionych okresach w okresie ważności tej wizy.

Obywatel państwa trzeciego posiadający polską wizę długoterminową podróżujący do lub z Polski:

• może wjechać i pozostać na terytorium Polski we wszystkich wymienionych okresach; kontrola paszportowa na granicach lądowych zostanie utrzymana do 21 grudnia 2007 roku a kontrola paszportowa na lotniskach zostanie utrzymana do marca 2008 roku. Po marcu 2008 roku zniknie kontrola paszportowa na granicach wewnętrznych państw Unii Europejskiej (granice lądowe oraz lotniska).

• będzie potrzebował wizę krótkoterminową Schengen dla wjazdu i pobytu na terytoriach państw członkowskich we wszystkich wymienionych okresach. Łączny pobyt nie może przekroczyć 90 dni w okresie pół roku, liczonych od dnia pierwszego wjazdu.

• będzie potrzebował wizę krótkoterminową Schengen dla tranzytu przez terytoria państw członkowskich Schengen przed 21 grudnia 2007 roku.

• nie będzie potrzebował wizy krótkoterminowej Schengen bądź schengeńskiej wizy tranzytowej po 21 grudnia 2007 roku, aby przejechać tranzytem przez terytoria państw członkowskich Schengen, podróżując drogą lądową z lub do jednego z europejskich portów lotniczych.

Obywatel  państwa trzeciego - posiadacz pozwolenia na pobyt, wydanego przez władze polskie, podróżujący do lub z Polski:

• będzie potrzebował wizę krótkoterminową Schengen dla wjazdu i pobytu na terytoriach państw członkowskich Schengen przed 21 grudnia 2007 roku;

• będzie potrzebował wizę tranzytową Schengen dla wjazdu do Polski poprzez terytoria państw członkowskich Schengen przed 21 grudnia 2007 roku;

• nie będzie potrzebował wizy krótkoterminowej Schengen dla wjazdu i pobytu po 21 grudnia 2007 roku na terytoriach państw członkowskich Schengen na maksymalny okres ciągłego pobytu, nieprzekraczający 90 dni w okresie pół roku, liczonych od dnia pierwszego wjazdu lub kilkakrotnych wjazdów i pobytów, o ile łączna liczba dni pobytu nie przekroczy 90 dni.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 24 sierpnia 2007 r. o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w Systemie Informacyjnym Schengen oraz Systemie Informacji Wizowej (Dz. U. 2007 r., Nr 165, poz. 1170)
• Decyzja Rady (nr 2007/801/WE) z dnia 6 grudnia 2007 r. w sprawie pełnego stosowania przepisów dorobku Schengen w Republice Czeskiej, Republice Estońskiej, Republice Łotewskiej, Republice Litewskiej, Republice Węgierskiej, Republice Malty, Rzeczypospolitej Polskiej, Republice Słowenii i Republice Słowackiej Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 323/39)

Źródło: www.strazgraniczna.pl, www.stambulkg.polemb.net i www.mswia.gov.pl

A.J.
Zespół e-prawnik.pl