Ograniczenia swobody świadczenia usług i przedsiębiorczości w UE

Orzeczenie w sprawie C-55/94 Gebhard określa cztery ogólne warunki, które mogą stanowić uzasadnienie wprowadzania w danym kraju UE ograniczeń w zakresie świadczenia usług przez podmioty z innego państwa UE lub wspólnotowej swobody przedsiębiorczości.

W wyroku tym czytamy:

1. Obywatel państwa członkowskiego, który w stały i ciągły sposób prowadzi w jednym państwie członkowskim działalność zawodową, w ramach której kontaktuje się ze swego miejsca pracy m.in. z obywatelami tego państwa, podlega przepisom rozdziału o swobodzie przedsiębiorczości, a nie rozdziału o świadczeniu usług.

2. Z art. 60(3) TWE wynika, że przepisy o swobodnym przepływie towarów obejmują przynajmniej w przypadkach, gdy świadczenie usługi związane jest ze zmianą miejsca pobytu usługodawcy - sytuacje, w których dany podmiot przemieszcza się z jednego państwa do drugiego nie w celu prowadzenia tam przedsiębiorstwa, lecz jedynie z zamiarem czasowego wykonywania działalności.

Porady prawne

Przejściowy charakter świadczenia usług należy oceniać uwzględniając jego okres, częstotliwość, regularne powtarzanie i ciągłość. Nie wyklucza to posiadania przez usługodawcę w rozumieniu Traktatu infrastruktury w państwie odbiorcy usług, w postaci biura, miejsca praktyki lub kancelarii, koniecznych do świadczenia usług.  

Z wyroku tego wynika, iż krajowe środki, które mogą ograniczyć lub obniżyć atrakcyjność korzystania z podstawowych swobód zagwarantowanych w Traktacie, muszą spełniać cztery warunki:

  • muszą być stosowane w sposób niedyskryminacyjny;
  • muszą być uzasadnione imperatywnymi względami interesu publicznego;
  •  muszą zapewnić osiągnięcie celu, do którego spełnienia służą;
  • nie powinny wykraczać poza to co niezbędne w celu osiągnięcia zamierzonego skutku.

Pojęcie przedsiębiorczości objętej swobodą, w rozumieniu Traktatu jest bardzo szerokie. Pozwala ono obywatelom Wspólnoty na stały udział w życiu gospodarczym państwa członkowskiego innego niż państwo pochodzenia, prawo do wyciągania korzyści z takiego udziału, przyczyniając się do wzajemnego przenikania w dziedzinie gospodarczej i społecznej na terenie Wspólnoty w sferze działalności osób prowadzących działalność gospodarczą na własną rękę. W świetle TWE istnieje rozróżnienie między zakładaniem przedsiębiorstwa w innym państwie UE a świadczeniem tam usług (które ma charakter tymczasowy). Państwo członkowskie nie jest uprawnione, aby wymagać od osoby świadczącej usługi spełnienia tych samych warunków, co w przypadku zakładania działalności gospodarczej. 

ETS przyznał przy tym, że  przy stosowaniu przepisów krajowych państwa członkowskie winny uznać wiedzę i kwalifikacje nabyte przez daną osobę w innym państwie członkowskim. Konieczne jest więc uwzględnienie równoważności dyplomów i, w razie potrzeby, przeprowadzenie porównania wiedzy i kwalifikacji wymaganych przez przepisy krajowe i daną osobę.

Jeżeli chodzi o zakaz używania tytułu akademickiego wyższego niż magister (np. doktor prawa) Trybunał uznaje, że potrzeba ochrony osób, które mogą nie być świadome nadużycia tytułu akademickiego, stanowi uzasadniony interes, wymagający ochrony ze strony prawa krajowego. 

W braku uregulowań wspólnotowych w pewnych kwestiach, każde państwo członkowskie UE ma prawo do regulowania działalności prawników na swoim terenie według własnego uznania. Jednak prawo to ograniczone jest przez zasady prawa Wspólnotowego. Zabroniona jest mianowicie dyskryminacja ze względu na narodowość i miejsce zamieszkania, jak również wprowadzanie zasad, które mogłyby wywołać taki skutek.  

ETS podkreślił, że wymogu, zgodnie z którym osoby, których funkcja polega na wspomaganiu wymiaru sprawiedliwości, muszą być na stałe ustanowione w celach zawodowych na terenie podlegającym jurysdykcji pewnych sądów lub trybunałów, nie można uznać za niezgodny z postanowieniami art. 59 i 60 TWE, w przypadku gdy taki wymóg jest obiektywnie uzasadniony przez potrzebę zapewnienia przestrzegania zasad postępowania zawodowego, w szczególności związanych z wymiarem sprawiedliwości oraz z poszanowaniem etyki zawodowej. 

Ocena przeprowadzana przez państwo docelowe, musi być sporządzona z uwzględnieniem zasad obowiązujących w państwie pochodzenia. Na przykład wymóg interesu publicznego może być już przewidziany w przepisach państwa pochodzenia, gdzie osoba świadcząca usługi prowadzi działalność24, lub odpowiednie kwalifikacje mogły być wymagane przez inne państwo członkowskie.

Państwo członkowskie ma prawo podjęcia środków w celu uniemożliwienia osobom świadczącym usługi, których działalność jest całkowicie lub zasadniczo prowadzona na terytorium tego państwa, korzystania ze swobody zagwarantowanej w art. 59 w celu uniknięcia stosowania zasad postępowania zawodowego, które stosowałyby się w przypadku gdyby ta osoba prowadziła działalność na terenie tego państwa. 

 ETS wskazał też, iż  drugie państwo członkowskie musi mieć prawo, w celu zapewnienia odpowiedniego działania wymiaru sprawiedliwości, nałożenia obowiązku na prawników - członków adwokatury na terytorium tego państwa, aby prowadzili działalność zawodową w sposób, który zapewniłby wystarczający kontakt z klientami oraz organami sądowniczymi oraz pozwalający na stosowanie zasad obowiązujących w wykonywanym zawodzie.

Niemniej jednak, podejmowanie i prowadzenie pewnego rodzaju działalności na własną rękę może zależeć od spełnienia wymogów określonych w przepisach prawnych, uregulowaniach lub działaniach administracyjnych korzystnych dla ogółu, takich jak zasady odnośnie organizacji, kwalifikacji, etyki zawodowej, nadzoru i odpowiedzialności. Przepisy takie mogą przewidywać w szczególności, że prowadzenie określonej działalności jest dozwolone wyłącznie odpowiednio, osobom posiadających dyplom, świadectwo lub inne poświadczenie uzyskanych kwalifikacji, osobom należącym do określonej organizacji zawodowej lub osobom podlegającym szczególnym zasadom lub nadzorowi. Przepisy te mogą również regulować zasady używania tytułów zawodowych, takich jak adwokat.

Odpowiedzialny organ krajowy powinien w szczególności spośród powyższych warunków zwrócić uwagę na: zachowanie zasad etyki zawodowej, nadużycie prawa świadczenia usług w celu ominięcia warunków niezbędnych w celu założenia działalności, ochronę odbiorcy usługi lub wymiaru sprawiedliwości, a także ochronę nazwy, pod którą prowadzona jest działalność. 

Orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 30 listopada 1995 r. Reinhard Gerhard przeciwko Consiglio dell'Ordine degli Avvocati e Procuratori di Milano (Włochy); www.curia.europa.eu


A.J.
Zespół e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika