Opłata karna tylko za faktycznie pobraną energię
W wyniku kontroli pracownicy zakładu energetycznego wykryli samowolnie rozbudowanej wewnętrznej linii zasilania. W trakcie kontroli układ nie był włączony. Mimo to zakład energetyczny zażądał opłaty za nielegalny pobór energii. Sąd Rejonowy powództwo oddalił, a sąd odwoławczy, do którego odwołał się zakład, przedstawił Sądowi Najwyższemu pytanie: Czy dla ustalenia odpowiedzialności za nielegalny pobór energii konieczne jest wykazanie poniesienia szkody przez zakład energetyczny, czy też wystarczające jest ustalenie ingerencji w układ pomiarowy, która stwarza potencjalną możliwość zafałszowania pomiarów? W odpowiedzi SN podjął uchwałę
Przedsiębiorstwo energetyczne może obciążyć odbiorcę energii elektrycznej opłatami określonymi w art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. Nr 54, poz. 348 ze zm.) tylko wtedy, gdy taka energia została rzeczywiście pobrana.
Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. Nr 54, poz. 348 ze zmianami), w razie nielegalnego pobierania energii z sieci przedsiębiorstwo energetyczne pobiera opłaty za nielegalnie pobraną energię w wysokości określonej w taryfach lub dochodzi odszkodowania na zasadach ogólnych. Trybunał Konstytucyjny wyjaśnił, że w wypadku nielegalnego pobierania energii przedsiębiorstwo energetyczne ma do wyboru dwie możliwości: pobranie opłaty w wysokości określonej w taryfach za nielegalnie pobraną energię albo dochodzenie odszkodowania na zasadach ogólnych.
W niniejszej sprawie zakład dochodził opłaty za nielegalnie pobraną energię, a nie odszkodowania. Zgodnie z art. 3 pkt 18 prawa energetycznego w pierwotnym brzmieniu nielegalnym pobieraniem energii było pobieranie energii bez zawarcia umowy z przedsiębiorstwem lub niezgodnie z umową. Obecnie nielegalnym pobieraniem energii jest pobieranie jej bez zawarcia umowy, z całkowitym albo częściowym pominięciem układu pomiarowo-rozliczeniowego lub przez ingerencję w ten układ mającą wpływ na zafałszowanie pomiarów dokonywanych przez układ pomiarowo-rozliczeniowy.
Taryfy określające opłaty wysokość za nielegalnie pobraną energię reguluje rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 2 lipca 2007 r.
w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną (Dz. U. Nr 128, poz. 895 ze zmianami). W niniejszej sprawie istotny jest § 40 ust. 2 rozporządzenia, który odrębnie określa wysokość opłat w wypadku udowodnionego okresu nielegalnego pobierania energii elektrycznej oraz w sytuacji, gdy nie można ustalić ilości nielegalnie pobranej energii elektrycznej.SN stwierdził, że przewidziana w art. 57 ust. 1 prawa energetycznego opłata za nielegalnie pobraną energię ma charakter cywilnoprawny i odszkodowawczy, nie ma natomiast charakteru kary ustawowej (w rozumieniu art. 485 k.c.). Kara ustawowa bowiem, podobnie jak kara umowna, wiąże się z odpowiedzialnością za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania. Tymczasem art. 57 ust. 1 w związku z art. 3 pkt 18 prawa energetycznego obejmuje trzy różne stany faktyczne, które stanowią delikt (czyn niedozwolony), a nie naruszenie umowy. Dlatego niedopuszczalne byłoby odpowiednie stosowanie art. 484 § 1 zdanie pierwsze k.c., zgodnie z którym kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Z cytowanych przepisów tych wynika jasno, że obowiązek wniesienia opłaty powstaje w wypadku nielegalnego "pobierania" energii, a więc faktycznego, a nie tylko potencjalnego, jej odbierania i korzystania z niej.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 grudnia 2009 roku, sygn. akt III CZP 107/09
Zespół
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?