Protest w postępowaniu o zamówienie publiczne (stan prawny obowiązujący do 1 marca 2004 r.)

5.1.2006

Na czym polega protest?

Chodzi o to, iż wobec czynności podjętych przez zamawiającego w toku postępowania o zamówienie publiczne dostawca lub wykonawca może złożyć umotywowany, pisemny protest do zamawiającego.

Protest można wnieść bezpośrednio do zamawiającego w ciągu 7 dni od dnia, w którym dostawca lub wykonawca powziął lub mógł powziąć wiadomość o okolicznościach stanowiących podstawę jego wniesienia. Termin będzie dochowany tylko wtedy, gdy protest zostanie dostarczony do siedziby zamawiającego najpóźniej w 7 dniu od dnia, w którym dostawca (wykonawca) dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o okoliczności stanowiącej podstawę jego wniesienia. Termin nie będzie zachowany, nawet w sytuacji, gdy w terminie będzie on nadany na poczcie, ale poczta dostarczy go do zamawiającego po upływie owych 7 dni.

Zachowanie siedmio-dniowego terminu możliwe jest w sytuacji, gdy przed upływem tego terminu dostawca lub wykonawca wyśle treść protestu za pomocą teleksu, poczty elektronicznej lub telefaksu. Konieczne jest jednak, aby treść protestu dotarła do zamawiającego w terminie. Dowodem dotarcia będzie potwierdzenie przez zamawiającego otrzymania protestu. Dla wykazania spełnienia warunku, że treść dotarła do zmawiającego w terminie nie jest wystarczające wykazanie, że dostawca lub wykonawca wysłał protest faksem, pocztą elektroniczną lub w inny sposób, we właściwym terminie. Konieczne jest potwierdzenie odebrania tej wiadomości przez zmawiającego. Jeżeli zostaną spełnione wspomniane wyżej warunki, niezbędne jest jeszcze spełnienie kolejnego. Otóż dostawca lub wykonawca przekazujący protest musi niezwłocznie potwierdzić wysłaną wiadomość na piśmie. Wiąże się to więc z koniecznością niezwłocznego wysłania listem poleconym dokumentu protestu.

Dotrzymanie siedmio-dniowego terminu jest bardzo istotne, ponieważ zamawiający odrzuca protest wniesiony po terminie. Wniesienie protestu jest możliwe jedynie przed zawarciem umowy w sprawie zamówienia publicznego.

Jakie są warunki do wnoszenia środków odwoławczych?

Warunkiem koniecznym przy wnoszeniu środków odwoławczych jest zaistnienie trzech okoliczności:

Naruszenie przez zamawiającego określonych w ustawie zasad udzielania zamówień.

Pojęcie zasad udzielania zamówień jest rozumiane szeroko. Nie ogranicza się to wyłącznie do zasad określonych w rozdziale III ustawy. Chodzi tu o naruszenie przez zamawiającego jakiegokolwiek przepisu ustawy bądź wydanych na podstawie ustawy przepisów wykonawczych. Naruszenie to może przejawiać się na przykład w takim określeniu przedmiotu zamówienia, które faworyzuje lub stwarza lepszą sytuację dla jednego bądź pewnej grupy dostawców (wykonawców) i jednocześnie dyskryminuje jednych.
Doznanie przez dostawcę/wykonawcę uszczerbku w jego interesie prawnym. Interes prawny rozumiany jest zarówno jako interes majątkowy, jak i niemajątkowy. Interes oprawny może polegać na tym, iż protestujący dostawca lub wykonawca poprzez działanie lub zaniechanie zamawiającego został postawiony w gorszej sytuacji niż inni dostawcy lub wykonawcy. Może się to przejawiać również tym, że zamawiający będąc zobowiązanym do powiadomienia oferenta o dokonanych zmianach w specyfikacji, lub o udzielonych odpowiedziach na zadane przez innych oferentów pytania (dotyczące treści specyfikacji), nie uczynił tego.
Związek przyczynowy pomiędzy naruszeniem zasad ustawy a uszczerbkiem w interesie prawnym. Konieczne jest wykazanie, że właśnie to konkretne naruszenie przez zamawiającego zasad udzielania zamówień publicznych spowodowało powstanie uszczerbku w interesie prawnych protestującego. Nie może być natomiast tak, że uszczerbek w interesie prawnych dostawcy lub wykonawcy mógł powstać lub powstał z innych powodów niż naruszenie zasad udzielania zamówień. Uszczerbek w interesie prawnych dostawcy lub wykonawcy musi być wynikiem naruszenia przez zamawiającego zasad (przepisów) udzielania zamówień publicznych.

Na jakie czynności zamawiającego może być wniesiony protest?

Protest może być wniesiony w wypadku naruszenia przez zamawiającego jakiegokolwiek przepisu ustawy o zamówieniach publicznych, a także przepisów wykonawczych do ustawy. W szczególności protest może być wniesiony na:

sporządzenie ogłoszenia,
doręczenie zaproszenia do udziału w postępowaniu,
sporządzenie specyfikacji istotnych warunków zamówienia lub innego dokumentu określającego warunki postępowania
udzielenie wyjaśnień specyfikacji istotnych warunków zamówienia
otwarcie ofert
wykluczenie oferenta
odrzucenie oferty
ocena ofert i wybór najkorzystniejszej oferty.

Naruszenie przez zamawiającego przepisów stanowiące podstawę do wnoszenia środków odwoławczych może być zarówno wynikiem działania jak i zaniechania. Zamawiający narusza zasady udzielania zamawiającego (przepisy ustawy) w formie działania, jeżeli podjęte przez niego czynności pozostają w sprzeczności z przepisami ustawy. Ma to miejsce, jeżeli podjęte przez niego czynności nie mają podstawy prawnej, lub gdy zostały podjęte na podstawie jakiegoś przepisu, ale jednak pozostają w sprzeczności ogólną zasadą zamówień publicznych lub innym przepisem ustawy (a więc pozornie zostały podjęte zgodnie z regułami określonymi w ustawie). Zamawiający natomiast narusza zasady udzielania zamówień publicznych w formie zaniechania, jeżeli nie wykonuje obowiązków, nie podejmuje czynności, do których został zobowiązany na podstawie przepisów ustawy lub aktów wykonawczych do ustawy. Nie można jednak zarzucić zamawiającemu naruszającego prawo zaniechania, jeżeli nie podejmuje on środków, które zaliczane są do przysługujących mu uprawnień.

Co powinien zawierać protest?

Protest powinien zawierać:

nazwę (nazwisko), adres siedziby wnoszącego protest,
wskazanie przepisów ustawy, które zostały, jego zdaniem, naruszone,
wskazanie uszczerbku, jakiego doznał jego interes prawny,
wskazanie związku przyczynowego między naruszeniem przez zamawiającego ustawy `a powstałym uszczerbkiem,
żądania wnoszącego protest.

O złożeniu protestu zamawiający zawiadamia niezwłocznie dostawców i wykonawców uczestniczących w danym postępowaniu. Zawiadomienie to ma istotne znaczenie. Pozostali dostawcy lub wykonawcy mogą dołączyć się do postępowania protestacyjnego. Jeżeli tego nie zrobią w ciągu 3 dni od zawiadomienia o proteście, nie będą mogli w późniejszym terminie wnieść protestu na podstawie tych samych zarzutów.

Po wniesieniu protestu zamawiający zawiesza postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego do czasu rozpatrzenia protestu, nie dłużej jednak niż na okres 7 dni, chyba że:

protest jest oczywiście niezasadny,
zamawiający albo inny dostawca lub wykonawca mógłby ponieść szkodę nieproporcjonalnie większą w stosunku do tej, która grozi wnoszącemu protest,
zawieszeniu postępowania sprzeciwia się ważny interes publiczny.

Przed ostatecznym rozstrzygnięciem protestu nie można zawrzeć umowy w sprawie zamówienia publicznego. Poprzez ostateczne rozstrzygnięcie protestu ustawa o zamówieniach publicznych rozumie:

rozstrzygnięcie przez zamawiającego protestu, od którego nie wniesiono odwołania
wyrok zespołu arbitrów

Jeżeli jednak zamówienie publiczne udzielone zostało w trybie negocjacji z zachowaniem konkurencji w przypadku pilnej potrzeby udzielenia zamówienia publicznego, której wcześniej nie można było przewidzieć, a która wynika z winy zamawiającego, Prezes Urzędu Zamówień Publicznych może wyrazić zgodę na udzielenie zamówienia publicznego przed ostatecznym rozstrzygnięciem protestu.

W jakim terminie protest zostanie rozstrzygnięty?

Zamawiający rozstrzyga protest najpóźniej w ciągu 7 dni od dnia jego wniesienia. W tym czasie, w pierwszej kolejności protest jest rozpatrywany i analizowany przez komisję przetargową (jeżeli jest powołana), która przygotowuje projekt odpowiedzi na protest. Następnie przewodniczący komisji przekazuje protest wraz ze stanowiskiem komisji do rozpatrzenia kierownikowi jednostki. Kierownik jednostki podejmując rozstrzygnięcie może protest rozstrzygnąć lub odrzucić.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia protestu zamawiający podaje przyczyny rozstrzygnięcia oraz pouczenie o sposobie i terminie wniesienia środka odwoławczego. W przypadku uwzględnienia protestu zamawiający powtarza oprotestowaną czynność, informując o tym niezwłocznie wszystkich uczestniczących. Jeżeli protest nie został rozstrzygnięty w terminie 7 dni, uważa się, że został on oddalony.

Jakie są skutki wniesienia protestu?

Podsumowując można wskazać, iż wniesienie protestu powoduje następujące konsekwencje:

wstrzymuje bieg terminu związania ofertą. Termin ten liczony od dnia, w którym wpłynął protest do zamawiającego, do czasu jego ostatecznego ulega zawieszeniu. Oznacza to, że w tym czasie nie biegnie, nie jest liczony, termin związania ofertą.
nie wolno zawrzeć umowy w sprawie zamówienia publicznego.
Zakaz ten obowiązuje od chwili wniesienia protestu do czasu jego ostatecznego rozstrzygnięcia. Istnieje jednak jeden wyjątek od tego zakazu, ale możliwość zawarcia umowy uzależniona jest on od uzyskania zgody Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych. Otóż Prezes Urzędu może wyrazić zgodę na zawarcie umowy przed ostatecznym rozstrzygnięciem protestu, w przypadku pilnej potrzeby udzielenia zamówienia publicznego, której wcześniej nie można było przewidzieć, a która wynika z winy zamawiającego.
zamawiający zawiesza postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego do czasu jego rozpatrzenia. Od rozstrzygnięcia o zawieszeniu postępowania nie przysługuje odwołanie.

Pamiętaj, że:

W dniu 2 marca 2004 r. ustawa z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych utraciła moc, na skutek wejścia w życie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych.
Postępowanie odwoławcze nie przysługuje przy zamówieniach publicznych, których wartość nie przekracza wyrażonej w złotych równowartości kwoty 30.000 Euro.
W przypadku wniesienia protestu, aż do jego ostatecznego rozstrzygnięcia, nie wolno zamawiającemu zawrzeć umowy w sprawie zamówienia publicznego.
Złożenie protestu na poczcie (wysłanie listem poleconym) nie jest równoznaczne z wniesieniem go do zamawiającego. O dacie wniesienia protestu do zamawiającego decyduje data doręczenia go zamawiającemu.
Wniesienie protestu jest możliwe tylko do momentu zawarcia umowy o zamówienie publiczne, a przekroczenie tego terminu skutkuje koniecznością jego odrzucenia.
Od rozstrzygnięcia o zawieszeniu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego odwołanie nie przysługuje.
Uczestnikami postępowania dotyczącego protestu stają się też dostawcy i wykonawcy uczestniczący w postępowaniu o zamówienie publiczne, którzy przystąpią do postępowania protestacyjnego w terminie 3 dni od otrzymania zawiadomienia o złożeniu protestu.
Postępowaniu odwoławczemu nie podlega:
1. wybór trybu postępowania w sprawie o udzielenie zamówienia publicznego,
2. zastosowanie preferencji krajowych,

Podstaw prawna:

Ustawa z 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych ( Dz. U. z 2002 r. Nr 72 poz. 664.)