Spłata jednego z kilku wierzycieli nie zawsze stanowi pokrzywdzenie pozostałych
Dłużnik, który zaciągnął kredyty w dwóch bankach, sprzedał nieruchomość, a uzyskane pieniądze przeznaczył na spłatę jednego wierzyciela. Drugi z nich wytoczył przeciwko nabywcy nieruchomości powództwo ze skargi pauliańskiej. Sprawa po rozpoznaniu w dwóch instancjach (w obu powództwo uznano za zasadne) trafiła na skutek skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego, który orzekł, iż:
Stanowiąca przedmiot skargi pauliańskiej czynność prawna dłużnika, powodująca zmniejszenie jego majątku, nie może być uznana za krzywdzącą wierzycieli, jeżeli dłużnik w zamian za swoje świadczenie uzyskał ekwiwalent, który znajduje się w jego majątku lub został wykorzystany na zaspokojenie wierzycieli.
W uzasadnieniu Sąd Najwyższy zwrócił uwagę m.in. na to, że dłużnik ma prawo wyboru wierzyciela, którego chce zaspokoić, bowiem w wypadku wielości wierzycieli przepisy nie przewidują szczególnej kolejności ich zaspokojenia. Sam fakt wyboru przez dłużnika jednego z nich i zaspokojenia jego wierzytelności nie może być przedmiotem opartego na art. 527 § 1 k.c. zarzutu pokrzywdzenia innych wierzycieli. Są jednak sytuacje, w których wspomniany zarzut może być skutecznie podniesiony. Jest tak m.in. wtedy, gdy dłużnik dokonał wyboru wierzyciela w sposób arbitralny, prowadzący do jego uprzywilejowania kosztem pozostałych wierzycieli.
W niniejszej sprawie sądy pierwszej i drugiej instancji doszły do wniosku, iż dłużnik pokrzywdził jednego z wierzycieli, ponieważ uzyskaną cenę sprzedaży nieruchomości przeznaczył na zaspokojenie niewymagalnej wierzytelności, arbitralnie uprzywilejowując w ten sposób jednego z wierzycieli kosztem drugiego, mającego w chwili dokonania zaskarżonej czynności prawnej już wymagalną wierzytelność wobec dłużnika. Sąd Najwyższy podważył jednak ustalenia dotyczące niewymagalności spłaconego długu. Powtórzył przy tym, że jeżeli dłużnik w zamian za swoje świadczenie uzyskał równowartość, którą przeznaczył na zaspokojenie wymagalnej wierzytelności, to nie ma podstaw do przyjęcia, iż pokrzywdził pozostałych wierzycieli.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2011 roku, sygn. akt IV CSK 39/11, OSNC Zbiór Dodatkowy 2012/D, poz. 90
Zespół
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?