Upadłość konsumencka w ustawie - Prawo upadłościowe i naprawcze
Nowelizacja ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze wprowadzi w ustawie nowy tytuł V: Postępowanie upadłościowe wobec osób fizycznych nie będących przedsiębiorcami.
Przepisy ustawy znajdą także zastosowanie do niewypłacalnych osób fizycznych czyli takich, które nie wykonują swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, przekraczających dwunastokrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie odrębnych przepisów.
Nowelizacja przewiduje dwa podstawowe modele upadłości osoby fizycznej: upadłość z możliwością zawarcia układu oraz upadłość obejmującą likwidację majątku upadłego, w ramach której wyróżnia się likwidacje z możliwością ustalenia warunków spłaty oraz likwidację bez możliwości ustalenia warunków spłaty.
Ogólne zasady i proponowane rodzaje upadłości konsumenckiej
Zasadą jest ogłoszenie upadłości likwidacyjnej - w przypadku nie wyrażenia przez wierzycieli zgody na propozycje spłaty zadłużenia w ramach układu, ogłasza się upadłość likwidacyjną z ustaleniem sądowych warunków spłaty. Nie można jej jednak ogłosić w stosunku do dłużników wobec których ogłasza się upadłość bez możliwości ustalenia sądowych warunków spłaty (patrz niżej), czyli przykładowo takich, którzy zostali skazani prawomocnym wyrokiem za przestępstwo przeciwko wymiarowi sprawiedliwości.
Upadłość z możliwością zawarcia układu ogłaszana będzie w stosunku do osoby fizycznej jeśli nie utraci on zdolności do spłacania zobowiązań w przyszłości i jego możliwości zarobkowe umożliwią spłatę (nawet częściową) należności wierzycieli.
Upadłości likwidacyjna bez możliwości ustalenia sądowych warunków spłaty dotyczy sytuacji gdy upadły:
został skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo przeciwko wymiarowi sprawiedliwości, przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, przestępstwo przeciwko mieniu, przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub przestępstwo przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi,
dopuścił do powstania swojego nadmiernego zadłużenia z zamiarem skorzystania z dobrodziejstwa oddłużenia w postępowaniu upadłościowym lub ze sposobu w jaki zaciągał zobowiązania wynika, iż działała w sposób rażąco lekkomyślny,
zaciągał zobowiązania w celach spekulacyjnych, w szczególności z tytułu hazardu oraz gier i zakładów losowych,
w stosunku do którego prowadzone było postępowanie upadłościowe zakończone umorzeniem całości lub części zobowiązań,
zaciągając zobowiązanie celowo wprowadził w błąd wierzyciela co do posiadanego majątku lub posiadanych zobowiązań,
złożył w toku postępowania upadłościowego nieprawdziwe oświadczenie co do swojego stanu majątkowego lub zobowiązań.
Upadłość likwidacyjna z możliwością ustalenia sądowych warunków spłaty obejmuje natomiast upadłych, których niewypłacalność powstała wskutek :
długotrwałej choroby dłużnika lub członka jego najbliższej rodziny,
trwałej utraty przez dłużnika zdolności do pracy,
bezrobocia o charakterze trwałym i nie zawinionym przez dłużnika,
trwałego pogorszenia się sytuacji materialnej dłużnika w stosunku do okresu, w którym dłużnik zaciągnął zobowiązania, o ile pogorszenie to wynika z przyczyn, których dłużnik nie mógł przewidzieć i którym nie mógł zapobiec przy dołożeniu należytej staranności,
utraty mieszkania (domu) lub niezbędnych składników wyposażenia gospodarstwa domowego dłużnika wskutek klęsk żywiołowych lub innych nadzwyczajnych zdarzeń losowych.
Jakie są różnice między upadłością likwidacyjną z możliwością ustalenia sądowych warunków spłaty i bez takiej możliwości?
Upadłość likwidacyjna z możliwością ustalenia sądowych warunków spłaty będzie umożliwiać częściowe bądź też nawet całkowite umorzenie zaległości upadłego. Ogłosi się ją wyłącznie wtedy gdy nie powiedzie się możliwość zawarcia z wierzycielami układu a niewypłacalność dłużnika jest następstwem utraty bądź też ograniczenia możliwości spłaty zadłużenia w związku z chorobą, utratą zdolności do pracy etc. Nie będzie jej można natomiast ogłosić w stosunku do tych dłużników, którzy, przykładowo, zostali skazani prawomocnym wyrokiem za przestępstwo przeciwko wymiarowi sprawiedliwości, czy też zaciągali zobowiązania w celach spekulacyjnych. Wobec takich dłużników ogłoszona zostanie upadłość bez możliwości ustalenia sądowych warunków spłaty a takim dłużnikom, mimo ogłoszenia upadłości, nie będzie można umarzać zaległości. Ich majątek zostanie więc przeznaczony na zaspokojenie wierzycieli, którzy będą mogli dochodzić swoich pozostałych należności w pełnym zakresie. Decyzja o podziale majątku takich dłużników będzie obejmowała także postanowienia dotyczące mieszkania czy też domu upadłego i możliwości jego zbycia. Jak wskazuje projekt, w przypadku gdy koszty likwidacji majątku będą przewyższać koszty postępowania, postępowanie po prostu zostanie umorzone.
