Sąd Rejonowy, rozpoznając sprawę w składzie jednoosobowym, ustalił kontakty wnioskodawców z małoletnimi wnukami, przyznając im prawo zabierania małoletnich z miejsca zamieszkania w określonym czasie o określonej porze. Rozpoznając apelację od tego postanowienia Sąd Okręgowy przedstawił Sądowi Najwyższemu (na podstawie art. 390 § 1 k.p.c.) zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości: "Czy sprawa o uregulowanie kontaktów dziadków z wnukami, a także rodziców z dziećmi, jest sprawą o ograniczenie władzy rodzicielskiej w rozumieniu art. 509 k.p.c.?".
W odpowiedzi SN podjął uchwałę o następującej treści:
Sprawę o uregulowanie kontaktów dziadków z wnukami sąd pierwszej instancji rozpoznaje w składzie jednego sędziego.
Na pierwszy rzut oka może się wydawać, iż teza uchwały nie odpowiada na pytanie SO. Tak jednak nie jest. Otóż sąd w procesie rozpoznaje w składzie jednego sędziego i dwóch ławników sprawy z zakresu prawa pracy oraz sprawy ze stosunków rodzinnych, z wyjątkiem spraw o alimenty. Inne sprawy rozpoznaje w składzie jednego sędziego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej (art. 47 § 1 i 3 k.p.c.). O to właściwie w niniejszej sprawie chodziło - o to, w jakim składzie sąd rozpoznaje sprawę o ustalenie kontaktów dziadków z wnukami.
SN przypomniał, że art. 509 k.p.c., znowelizowany ustawą z dnia 15 marca 2007 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy Kodeks postępowania karnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 112, poz. 766), stanowi, że sprawy o przysposobienie, o pozbawienie lub ograniczenie władzy rodzicielskiej w pierwszej instancji są rozpoznawane przez sąd w składzie jednego sędziego i dwóch ławników. Jest to wyjątek, który należy intepretować ściśle. Jednocześnie sprawom o zakazanie osobistej styczności z dzieckiem - przez ich wyodrębnienie z ogółu spraw o ograniczenie władzy rodzicielskiej - ustawodawca nadał samodzielny status procesowy (art. 579 k.p.c.). Skoro zaś nie są wymienione w art. 509 k.p.c., to należy przyjąć regułę ogólną, zgodnie z którą sprawę rozpoznaje jeden sędzia zawodowy. Z wykładni logicznej wynika - pisze SN - że do spraw, o których mowa, należy zaliczyć także m.in. sprawy o uregulowanie kontaktów wnuków z dziadkami, gdyż w istocie rzeczy ich przedmiotem jest ograniczenie - dla dobra dziecka - osobistej styczności dzieci z rodzicami na rzecz umożliwienia osobistej styczności wnuków z dziadkami.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23 lipca 2008 roku, sygn. akt III CZP 74/08