Wybór do Krajowej Rady Sądownictwa a funkcje w sądzie

Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Krajowej Rady Sądownictwa dotyczący zasad wyboru członków Krajowej Rady Sądownictwa oraz zrzeczenia się mandatu członka KRS.

Prawo o ustroju sądów powszechnych stanowi, że prezes lub wiceprezes sądu nie może być członkiem Krajowej Rady Sądownictwa. Z chwilą wyboru do KRS sędzia przestaje pełnić funkcję w sądzie. Kwestionowany przepis pozbawia członków Rady możliwości bycia powoływanymi na te stanowiska funkcyjne tylko dlatego, że są członkami Rady. Zdaniem wnioskodawcy jest to niczym nieuzasadnione zróżnicowanie sędziów kandydatów do pełnienia funkcji kierowniczych w sądach. Postawienie sędziów przed koniecznością wyboru, czy chcą być członkami KRS, czy też pełnić funkcje kierownicze w sądzie, jest niezgodne z Konstytucją, bowiem wszyscy sędziowie mają równe prawa do ubiegania się o członkostwo w KRS. Ponadto prezes lub wiceprezes sądu po wybraniu go do KRS jest zobowiązany do zrzeczenia się kierowniczej funkcji. Mandat do jej pełnienia wygasa z upływem 3 miesięcy od wejścia w życie ustawy o zmianie ustawy o KRS. Podobna regulacja dotyczy członka KRS, który nie zrezygnuje w ciągu miesiąca z pełnienia funkcji prezesa lub wiceprezesa. Wówczas w ciągu 3 miesięcy wygasa jego mandat do pełnienia funkcji kierowniczych. Zdaniem wnioskodawcy tego rodzaju rozwiązania, jak np. krótkie terminy złożenia stosownego oświadczenia i wejścia w życie ustawy naruszają m.in. konstytucyjna zasadę przyzwoitej legislacji.

Porady prawne

Po przeprowadzeniu rozprawy Trybunał Konstytucyjny orzekł, że:
- art. 25a ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych dodany przez art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 16 marca 2007 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz o zmianie niektórych innych ustaw jest niezgodny z art. 187 ust. 1 pkt 2 Konstytucji.
- art. 5 w związku z art. 6 ustawy z 16 marca 2007 r. powyższej ustawy jest niezgodny z art. 2 i art. 187 ust. 1 pkt 2 Konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 32 ust. 1 i art. 186 ust. 1 Konstytucji.

Zdaniem Trybunału kwestionowany przepis, który stanowi, że do pełnienia funkcji prezesa albo wiceprezesa sądu nie może być powołany sędzia będący członkiem Krajowej Rady Sądownictwa, a z chwilą wyboru sędziego pełniącego funkcję prezesa lub wiceprezesa powołanie do tej funkcji wygasa, zmienia konstytucyjnie określoną strukturę osobową Krajowej Rady Sądownictwa.

Ogranicza w odniesieniu do jednej tylko grupy sędziów - sądów powszechnych ich bierne prawo wyborcze do Krajowej Rady. Przekroczenie swobody regulacyjnej ustawodawcy zwykłego jest niedopuszczalne, bowiem KRS działając w składzie określonym konstytucyjnie, występuje wobec innych organów władzy publicznej jako niezależny organ konstytucyjny stojący na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Kwestionowany przepis przewidujący wygaśnięcie z upływem trzech miesięcy mandatu członka Krajowej Rady Sądownictwa przez sędziego sądu powszechnego pełniącego funkcję prezesa albo wiceprezesa, który w ciągu miesiąca od dnia wejścia w życie ustawy zrzeknie się mandatu do Krajowej Rady, a w razie braku takiego zrzeczenia jego powołanie do pełnienia funkcji prezesa albo wiceprezesa sądu wygasa z upływem trzech miesięcy od wejścia w życie ustawy jest niezgodny z Konstytucją. Konstytucja stanowi bowiem, że kadencja członków KRS trwa 4 lata i wylicza sytuacje, w których następuje wygaśnięcie mandatu np. śmierć czy zrzeczenie się mandatu. Trybunał stwierdził, że wygaśnięcie mandatu jest najdalej idącą sankcją oddziałującą na sferę prawa wyborczego. Zaskarżona ustawa weszła w życie w trakcie trwania kadencji już wybranych członków Krajowej Rady, żądając od osób nią objętych spełnienia warunków, które nie były wymagane w momencie zgłoszenia ich kandydatur ani też wyboru. Ustawodawca w trakcie kadencji zmienił warunki powodujące zobowiązanie osób wybranych już do KRS do rezygnacji z mandatu członka Rady. Uczynił to tylko w stosunku do jednej grupy sędziów, których sytuację prawną reguluje ustawa Prawo o ustroju sądów powszechnych, nie zmieniając sytuacji prawnej pozostałych sędziów mających mandaty członków Rady. Ponadto Trybunał stwierdził, że wejście w życie ustawy po 14 dniach w trakcie kadencji członków Rady jest nieproporcjonalną ingerencją w konstytucyjnie ukształtowany system wyłaniania i funkcjonowania KRS - organu konstytucyjnego opartego na kadencyjności członków z wyboru.

Wyrok jest ostateczny.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 lipca 2007 r., sygn. akt K 25/07


Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika