Zabezpieczenie należytego wykonania umowy w zamówieniach publicznych (stan prawny obowiązujący do 1 marca 2004 r.)
W jakich wypadkach oferenci mają obowiązek wnieść zabezpieczenie?
Ustawa czyni z żądania wniesienia zabezpieczenia uprawnienie zamawiającego. Jednak rozporządzenie wykonawcze Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 16 lipca 2002 r. w pewnych wypadkach uprawnienie przekształca w obowiązek zamawiającego. Regulacja ta podyktowana jest ochroną interesów publicznych przed nieuczciwymi kontrahentami. Zgodnie z rozporządzeniem, żądanie zabezpieczenia wykonania umowy jest obligatoryjne, jeżeli przedmiotem zamówienia są usługi bądź roboty budowlane, których wartość przekracza wyrażoną w złotych równowartość 30.000 Euro. W pozostałych przypadkach żądanie zabezpieczenia jest uprawnieniem zamawiającego. A więc w każdym przypadku zamawiania dostaw niezależnie od ich wartości oraz usług i robót budowlanych poniżej 30.000 Euro, żądanie zabezpieczenia należy do uprawnień zamawiającego. Prawo do żądania zabezpieczenia nie jest zależne od trybu, w jakim udzielane jest zamówienie. Z racji jednak, że ustawę nie stosuje się do zamówień o wartości nieprzekraczającej 3.000 Euro, uprawnienie zamawiającego ograniczone jest do postępowań, których wartość przewyższa wspomniana kwotę.
Żądanie zabezpieczenia wykonania umowy powinno się znaleźć w specyfikacji istotnych warunków zamówienia lub w innym dokumencie określającym warunki zamówienia publicznego. Pominięcie tych informacji, pozbawia zamawiającego możliwości żądania zamówienia. Wyjątkiem są zamówienia na usługi i roboty budowlane o wartości przewyższającej 30. 000 Euro, w tych bowiem postępowaniach żądanie zabezpieczenia jest obowiązkowe.
Jakiej wysokości zabezpieczenia może żądać zamawiający?
Określenie wysokości zabezpieczenia należy do zamawiającego. W swym wyborze jest on ograniczony progami ustanowionymi w ustawie i rozporządzeniu wykonawczym. Wysokość zabezpieczenia, jakiego żąda zamawiający ustala się w stosunku procentowym w stosunku do ceny oferty.
Stawki procentowe zabezpieczenia wyrażają się następująco:
- w przypadku zamawiania dostaw, zabezpieczenie należytego wykonania umowy nie może przekroczyć 10% ceny oferty,
- w przypadku zamawiania usług:
- jeżeli wartość zamówienia nie przekracza 30.000 Euro, zabezpieczenie nie może przekraczać 10% ceny oferty,
- jeżeli wartość zamówienia przekracza równowartość kwoty 30.000 Euro, zabezpieczenie ustala się w wysokości od 3% do 5% ceny oferty,
- w przypadku zamawiania robót budowlanych:
- jeżeli wartość zamówienia nie przekracza 30.000 Euro, zabezpieczenie nie może przekraczać 10% ceny oferty,
- jeżeli wartość zamówienia jest wyższa od 30.000 Euro, ale niższa niż 130.000 Euro, zabezpieczenie należytego wykonania umowy ustala się w wysokości od 3% do 5% ceny oferty,
- jeżeli wartość zamówienia przekracza równowartość kwoty 130.000 Euro, zabezpieczenie ustala się w wysokości od 5% do 10% ceny oferty.
Należy podkreślić, że wysokość zabezpieczenia zależy od ceny oferty, a nie od szacunkowej wartości zamówienia ustalanej przez zamawiającego.
W jakiej formie można wznosić zabezpieczenie należytego wykonania umowy?
Ustawa dopuszcza sześć form zabezpieczenia należytego wykonania umowy, wśród których na dwie wymagana jest zgoda zamawiającego. Zabezpieczenie może być wnoszone w:
- pieniądzu,
- poręczeniach bankowych,
- gwarancjach bankowych,
- gwarancjach ubezpieczeniowych,
a za zgodą zamawiającego:
- w wekslach z poręczeniem wekslowym banku,
- przez ustanowienie zastawu rejestrowego.
Zgoda zamawiającego na wniesienie zabezpieczenia w tych formach powinna być wyrażona w specyfikacji istotnych warunków zamówienia lub w innym dokumencie udostępnianym dostawcom (wykonawcom) określającym warunki postępowania. Możliwe jest także udzielenie zgody w wyjaśnieniu do specyfikacji będącemu wynikiem złożenia, przez dostawcę lub wykonawcę, zapytania.
Zabezpieczenie wnoszone w pieniądzu dostawcy (wykonawcy) wpłacają na rachunek bankowy wskazany przez zamawiającego. Jeżeli dostawca lub wykonawca, którego oferta została wybrana, wniósł poprzednio wadium również w pieniądzach, może domagać się zaliczenia tej kwoty na poczet zabezpieczenia. Musi w tym celu złożyć wniosek do zamawiającego, który ma obowiązek zaliczyć na poczet zabezpieczenia należytego wykonania umowy wniesione wadium wraz z naliczonymi odsetkami.
