O czym pamiętać na zakupach prezentów?

20.12.2022

Wybierasz prezenty dla najmłodszych? Szukasz upominku dla bliskich? Pamiętasz o swoich prawach w przypadku zakupu nietrafionego produktu? Poznaj porady UOKiK, aby wiedzieć, na co zwrócić uwagę wybierając zabawki, karty podarunkowe czy personalizowane podarunki. UOKiK prezentuje też wyniki kontroli zabawek przeprowadzonej wspólnie z Krajową Administracją Skarbową — na granicy funkcjonariusze KAS zatrzymali ponad 28 tys. produktów niespełniających wymagań.

Wybór podarunków dla najbliższych oraz przygotowania do świąt sprawiają, że grudzień to okres wielu wyzwań. Dlatego UOKiK przegotował kilka praktycznych porad dla konsumentów w ramach akcji #IdąŚwięta.

Po pierwsze – bezpieczeństwo

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów sprawuje nadzór nad rynkiem i wraz z Inspekcją Handlową dba o to, by do konsumentów trafiały tylko bezpieczne produkty. Współpracuje również z Krajową Administracją Skarbową – która ujawnia i zatrzymuje już na granicy towary stanowiące zagrożenie i takie, które niespełniają wymagań. – "Do końca 3 kwartału 2022 roku funkcjonariusze KAS nie dopuścili do obrotu ok. 40 milionów sztuk towarów" - podkreślił Szef Krajowej Administracji Skarbowej mł. insp. Bartosz Zbaraszczuk.

- "Wyobraźnia dziecka jest nieograniczona, tak jak ich pomysły na zabawę. Dlatego przy wyborze prezentów – szczególnie dla najmłodszych – bądźmy ostrożni i wybierajmy zabawki, co do których jakości mamy pewność – tłumaczy Tomasz Chróstny, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. - Zależy nam, aby zabawki, które Mikołaj przyniesie maluchom, były bezpieczne, dlatego weryfikujemy je wspólnie ze Służbą Celno-Skarbową, jeszcze przed wprowadzeniem na polski rynek. W tym roku ponad połowa modeli miała nieprawidłowości. Zachęcam do zapoznania się z wynikami kontroli" – dodał Prezes Urzędu.

UOKiK sprawdził 41 modeli zabawek, co stanowi ponad 34,4 tys. produktów. W ponad połowie modeli znalazł nieprawidłowości.

UOKiK sprawdzał zabawki:

typu slime – tzw. gluty, będące lepkimi i ciągnącymi się substancjami,
dźwiękowe – czyli gitary, dzwoneczki, pianinka, dzwonki i piszczące zabawki,
pociskowe – czyli pistolety na naboje piankowe, pistoleciki i kusze.

Najczęstsze odstępstwa w skontrolowanych zabawkach:

nieprawidłowa dokumentacja,
przekroczone bezpieczne ilości boru – (substancji chemicznej odpowiedzialnej za lepkość w zabawkach typu slime),
były za głośne (dopuszczalny poziom hałasu to 110 decybeli),
wadliwa konstrukcja (ostre krawędzie i małe elementy, które dziecko może połknąć).

Ponad 80 proc. zbadanych slime’ów okazało się toksycznych. Wykryto przekroczoną zawartość boru – w jednym modelu nawet sześciokrotnie. Przekroczenie bezpiecznej dawki tego związku chemicznego może wywołać nudności i wymioty, skurcze mięśni, pobudzenie, a w skrajnych przypadkach zaburzenia układu nerwowego.

- "Celem wspólnych działań było niedopuszczenie do obrotu zabawek, które stwarzają poważne zagrożenie dla dzieci. Zapewnienie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów w szczególności tych najmłodszych to ważne, pozafiskalne zadanie Krajowej Administracji Skarbowej i obszar stałej współpracy pomiędzy KAS, UOKiK i Inspekcji Handlowej" – podkreślił Szef Krajowej Administracji Skarbowej mł. insp. Bartosz Zbaraszczuk. W okresie od stycznia do listopada 2022 roku KAS skontrolowała łącznie 551 tys. sztuk zabawek, z czego ponad 523 tys. czyli ok. 94 proc. nie spełniało wymagań (w tym formalnych).

Pobierz pełne wyniki kontroli i zobacz jakie produkty zakwestionowano.

Po drugie – rozsądne zakupy

W okresie przedświątecznym stajemy przed trudnym dylematem, jakim prezentem uszczęśliwić bliską osobę. Często poszukując bezpiecznego rozwiązania, decydujemy się na zakup karty podarunkowej. Zastanów się, dla kogo kupujesz kartę i dokładnie przeczytaj regulamin. Sprawdź, jak można skorzystać z karty:

jaki jest jej termin ważności,
jakie zakupy umożliwia,
czy jest jednorazowego czy wielokrotnego użytku,
czy można skorzystać z niej stacjonarnie czy internetowo,
czy umożliwia zakupy tylko u jednego sprzedawcy czy u kilku,
czy trzeba zarejestrować ją przed zakupami.

Datę ważności określa sprzedawca. Informacja o niej musi być wyraźna, jasna i zrozumiała. Niektórych kart można użyć tylko stacjonarnie, inne – tylko online. Nie każdy będzie mógł skorzystać z bonu, który umożliwia zakupy tylko przez internet – weź to pod uwagę.

Po trzecie – Twoje prawa

Gdy zamawiasz online - produkt możesz zwrócić w ciągu 14 dni od zakupu. Musisz posiadać dowód zakupu, np. potwierdzenie transakcji lub elektroniczną fakturę. Powiadom sprzedawcę i dokonaj zwrotu zgodnie z jego instrukcją.

Istnieją wyjątki od tej reguły – produkty, których nie możesz odesłać. Są to m.in. produkty spersonalizowane. Wybierając t-shirt ze swoim zdjęciem lub biżuterię z inicjałami - zwróć uwagę na to, czy są w rozmiarze obdarowywanego.

- "Zachęcamy do rozsądnych zakupów. Kupujmy tyle, ile faktycznie potrzebujemy i wybierajmy mądrze. Sam fakt obdarowywania bliskich z pewnością przyniesie im mnóstwo radości, jednak przemyślmy to, co przyda im się najbardziej. Nietrafione prezenty tylko obciążą środowisko, a takich, które są spersonalizowane – nie będzie można zwrócić" – mówił Prezes UOKiK, Tomasz Chróstny.

Gdy kupujesz w sklepie stacjonarnym - upewnij się przed zakupem, czy sklep umożliwia odstąpienie od umowy, jeżeli tak, to na jakich warunkach. Zwrot produktu zależy od dobrej woli sprzedawcy – to on ustala zasady. Może np. oferować wyłącznie wymianę lub zwrot środków na kartę podarunkową.

Co zrobić z nietrafionymi prezentami?

Mikołaj kupił nietrafiony prezent, a może nie dotarł na czas? Możliwe, że jest wyjście z sytuacji. Sprawdź, czy znasz podstawowe prawa konsumenta w takim przypadku i kiedy masz prawo do reklamacji. Od 2023 r. wchodzą w życie zmiany prawa konsumenckiego. Czy mają zastosowanie do prezentów kupionych przed Nowym Rokiem?

Grudniowe wyzwania nie kończą się na wyborze prezentów. Zdarza się, że obdarowani nie są zadowoleni z podarków albo że zamówienia nie dotarły na czas. Dlatego przygotowaliśmy praktyczne porady dla konsumentów, w ramach akcji #IdąŚwięta podpowiadamy, co zrobić z gwiazdkowymi rozczarowaniami. Zapraszamy też do obserwowania konta Urzędu na Instagramie uokikgovpl.

Czy można zwrócić nietrafiony prezent? Co robić, jeśli zamówiony produkt nie dotarł na czas? Przeczytaj porady UOKiK i dowiedz się, z jakich praw możesz skorzystać.

Zwrot – inaczej online i stacjonarnie

Jeśli chcesz zwrócić nieudany prezent kupiony w sklepie online, masz na to czas do 14 dni od daty faktycznego odbioru produktu – nie wysłania czy dostarczenia do paczkomatu. Jeżeli sprzedawca nie poinformował o tym prawie w momencie zakupu, np. w swoim regulaminie, okres wydłuża się do roku, ale – jeśli zrobił to z opóźnieniem – okres 14 dni biegnie od momentu, kiedy sprzedawca nas o prawie do odstąpienia poinformuje.

– "Przedsiębiorca na zwrot pieniędzy ma 14 dni od otrzymania odstąpienia od umowy, choć może wstrzymać się z nim do czasu otrzymania przesyłki. Zwrot pieniędzy powinien nastąpić w tej samej formie, w jakiej dokonano płatności" – wyjaśnił Tomasz Chróstny, prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Nie musisz tłumaczyć powodów swojej rezygnacji – wystarczy, że formalnie odstąpisz od umowy. Co ważne, zwracany produkt nie powinien nosić śladów użytkowania. Sprzedawca może potrącić część zwrotu za koszt czyszczenia lub naprawy w przypadku, gdy takie ślady wystąpią.

Pamiętaj: są wyjątki od reguły. Produkty, których nie można zwrócić, to te o krótkim terminie przydatności do spożycia, wykonane na specjalne zamówienie (np. ze spersonalizowanym grawerem), dostarczane w zapieczętowanym opakowaniu, a otwarte (np. soczewki kontaktowe, nagrania). Nie można także odstąpić od umowy o dostarczenie czasopism (z wyjątkiem prenumeraty), usług hotelarskich, gastronomicznych, przewozu rzeczy i towarów związanych z kulturą i rozrywką, jeśli w umowie określono termin świadczenia usługi. Nie można zatem zwrócić np. biletów na koncert czy mecz.

Zwroty produktów kupionych stacjonarnie

– "Sytuacja zwrotu wygląda inaczej, jeśli prezent został kupiony w sklepie stacjonarnym. Wtedy jedynie od polityki danego sklepu zależy, czy przyjmie produkt. Sprzedawca może zwrotów nie przyjmować albo w zamian za zwrot oferować jedynie kartę podarunkową" – wyjaśnił Tomasz Chróstny, prezez UOKiK. Przeczytaj o zasadach zwrotów jeszcze przed odejściem od kasy z torbą pełną zakupów.

Jeśli nietrafionym prezentem jest karta podarunkowa, obowiązują takie same zasady. To znaczy zwrot karty zakupionej online jest możliwy w ciągu 2 tygodni od zakupu. Jeśli była kupiona w tradycyjnym sklepie, zwrot jest możliwy, gdy sprzedawca się na to zgodzi.

Co zrobić, jeżeli prezent nie dojechał na czas?

Co gdy konsument skorzystał z zachęty do zakupu online, bo zachęciło go do tego zapewnienie o dostawie przed świętami, a nadal czeka na zamówiony produkt? Ważne jest, czy obietnica przedsiębiorcy była kategoryczna i faktycznie dotyczyła terminu dostarczenia, a nie nadania czy wysyłki. Jeśli tak, jak najbardziej można reklamować niedostarczenie towaru zgodnie z umową.

Na co jeszcze uważać? Zdarza się, że zapewnienie o terminie dostarczenia dotyczy konkretnej formy wysyłki, a przy innych sposobach doręczenia sprzedawca nie deklaruje już interesującego nas terminu. Znaczenie mogą mieć także forma płatności i poprawność wprowadzonych danych.

Jeśli przesyłka ma ewidentne ślady naruszenia, należy niezwłocznie sporządzić protokół szkody. W takiej sytuacji masz prawo żądać jej otwarcia w obecności kuriera jeszcze przed pokwitowaniem odbioru. Więcej o reklamacji usług kurierskich: cik.uke.gov.pl.

Reklamacja – masz na nią 2 lata

Prawo do reklamacji przysługuje konsumentowi 2 lata od chwili wydania towaru. Do jej złożenia konieczny jest dowód zakupu. Najlepiej, jeśli jest nim paragon, ale warto wiedzieć, że może być nim także potwierdzenie płatności, oświadczenie świadka zakupu lub korespondencja z przedsiębiorcą.

Zdarza się, że w sklepach stacjonarnych przedsiębiorcy zamieszczają informacje ograniczające prawo do reklamacji, np. „Po odejściu od kasy reklamacji nie uwzględniamy”. Taki komunikat łamie podstawowe prawa konsumenckie. Nie daj się oszukać, reklamację możesz złożyć zawsze – dwa lata od chwili dostarczenia zakupu.

Składając reklamację w sklepie, najczęściej korzystamy z tytułu rękojmi. To podstawowa odpowiedzialność sprzedawcy za wady towaru, która wkrótce zostanie zastąpiona terminem „niezgodność z umową”.

Nowe przepisy

Od początku 2023 r. prawo do reklamacji nadal będzie przysługiwać konsumentom, ale będzie obowiązywać hierarchia roszczeń.

– "Od początku 2023 r. wejdą w życie nowe przepisy. Termin „rękojmia konsumencka” zastąpi „brak zgodności towaru z umową”. W przypadku produktów zakupionych do końca 2022 r. konsumenci mogą składać reklamacje na dotychczasowych zasadach" – dodał Tomasz Chróstny, Prezes UOKiK.

W praktyce oznacza to, że nietrafione prezenty kupione w 2022 r. można reklamować na dotychczasowych zasadach – to znaczy żądać naprawy produktu, jego wymiany, obniżenia ceny, czy – jeśli wada jest istotna – zwrotu pieniędzy. W przypadku produktów kupionych w nowym roku konsument będzie musiał najpierw zażądać wymiany lub naprawy wadliwego produktu. Dopiero w drugiej kolejności będzie mógł ubiegać się obniżenia ceny lub złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy z tytułu niezgodności towaru z umową i w rezultacie uzyskać zwrot pieniędzy. Kolejność ta będzie miała wyjątek – gdy wada produktu okaże się istotna, konsument od razu będzie mógł odstąpić od umowy.

Źródło: uokik.gov.pl