Zmiany w prawie telekomunikacyjnym – obowiązek rejestracji karty SIM, pozorne dbanie o bezpieczeństwo obywateli?

W związku wejściem w życie ustawy o działaniach antyterrorystycznych (Dz.U.2016.904 z dnia 24 czerwca 2016 r.), (dalej: „Ustawa”) obowiązującą od 2 lipca 2016 r. każda przedpłacona karta telefoniczna (pre-paid) musi być zarejestrowana na konkretny podmiot. Ustawodawca nie zawęził podmiotowo pola zakresu obowiązywania wprowadzanych zmian w zakresie owej rejestracji, zatem należy domniemać, że dotyczą one zarówno osób fizycznych, jak i prawnych. Wniosek taki wpłynie wprost z art. 43 w/w Ustawy, dodającego art. 60 b w ustawie Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. z 2014 r. poz. 243, z późn. zm.).

Zgodnie z treścią nowego, dodanego ustawą o działaniach antyterrorystycznych art. 60 b ust. 1: Abonent, z wyłączeniem abonenta korzystającego z publicznie dostępnych usług telefonicznych świadczonych za pomocą aparatu publicznego lub przez wybranie numeru dostępu do sieci dostawcy usług oraz abonenta usług przedpłaconych polegających na rozpowszechnianiu lub rozprowadzaniu programów telewizyjnych drogą naziemną, kablową lub satelitarną, podaje dostawcy usług następujące dane:

1) w przypadku abonenta będącego osobą fizyczną:

  • imię i nazwisko,
  • numer PESEL, jeżeli go posiada, albo nazwę, serię i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość, a w przypadku cudzoziemca, który nie jest obywatelem państwa członkowskiego albo Konfederacji Szwajcarskiej - numer paszportu lub karty pobytu;

2) w przypadku abonenta niebędącego osobą fizyczną:

  • nazwę,
  • numer identyfikacyjny REGON lub NIP lub numer w Krajowym Rejestrze Sądowym albo ewidencji działalności gospodarczej, lub innym właściwym rejestrze.

Ust. 2 art. 60 b stanowi, że abonent podaje dane, o których mowa w ust. 1, przy zawieraniu umowy w formie pisemnej lub elektronicznej. Abonent będący stroną umowy o świadczenie usług przedpłaconych w publicznej sieci telekomunikacyjnej podaje dane, o których mowa w ust. 1, dostawcy usług. Dane mogą być podane również drogą elektroniczną albo w inny sposób określony przez dostawcę tych usług.

 W ust.3 ustawodawca zastrzegł że dostawca usług rozpoczyna świadczenie usług telekomunikacyjnych:

1) nie wcześniej niż po potwierdzeniu zgodności podanych przez abonenta danych z danymi określonymi w ust. 1:

a) pkt 1, zawartymi w dokumencie potwierdzającym tożsamość abonenta będącego osobą fizyczną,

b) pkt 2, zawartymi we właściwym rejestrze albo

2) po podaniu przez abonenta danych określonych w ust. 1 i potwierdzeniu ich drogą elektroniczną przy wykorzystaniu:

a) środków identyfikacji elektronicznej służących do uwierzytelniania w systemie teleinformatycznym banku krajowego,

b) danych weryfikowanych za pomocą bezpiecznego podpisu elektronicznego weryfikowanego za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu,

c) środków identyfikacji elektronicznej służących do uwierzytelniania w systemie teleinformatycznym dostawcy usług telekomunikacyjnych, jeżeli dane abonenta zostały już zweryfikowane w związku z inną umową,

d) środków identyfikacji elektronicznej służących do uwierzytelniania w systemie teleinformatycznym, który spełnia wymagania określone w przepisach wydanych na podstawie art. 20a ust. 3 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. z 2014 r. poz. 1114 oraz z 2016 r. poz. 352).

Zgodnie z ust. 4 potwierdzenia, o którym mowa w ust. 3 pkt 1, dostawca usług może dokonać również za pośrednictwem osoby trzeciej działającej w imieniu dostawcy usług. Ust. 5 stanowi delegację ustawową - minister właściwy do spraw informatyzacji wskaże, w drodze obwieszczenia, systemy teleinformatyczne zapewniające wiarygodność i autoryzację ich użytkownika, o których mowa w ust. 3 pkt 2 lit. d.

Ostateczny termin do zakupienia przedpłaconej karty telefonicznej bez przeprowadzenia rejestracji minął bezpowrotnie z dniem 25 lipca 2016r. Jednak nawet abonenci, którzy nabyli kartę w terminie wcześniejszym mają obowiązek dokonać rejestracji. W ich przypadku termin jest przedłużony do końca stycznia 2017r. Po tej dacie wszystkie niezarejestrowane numery zostaną wyłączone. Wynika to z przepisów przejściowych ww. ustawy:

Ust. 1. Do dnia 1 lutego 2017 r. abonenci usług przedpłaconych, którzy zawarli umowę przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, są obowiązani do podania dostawcy usług przedpłaconych danych, o których mowa w art. 60b ust. 1 ustawy zmienianej w art. 43 i potwierdzenia ich w sposób, o którym mowa w art. 60b ust. 3 i 4 ustawy zmienianej w art. 43.

Ust. 2. Dostawca usług przedpłaconych w publicznej sieci telekomunikacyjnej zaprzestaje świadczenia tych usług abonentom, którzy:

1) nie podali danych określonych w art. 60b ust. 1 ustawy zmienianej w art. 43 lub

2) których dane nie zostały potwierdzone zgodnie z art. 60b ust. 3 i 4 ustawy zmienianej w art. 43.”

Powyższe oznacza, że jeżeli osoba fizyczna bądź prawna w ramach prowadzonej działalności gospodarczej dysponuje przedpłaconymi kartami telefonicznymi, mającymi stanowić przedmiot promocji, ma obowiązek uprzedzić podmioty, którym mają one zostać przekazane, o obowiązku rejestracji. Obowiązek rejestracji powstaje z chwilą przeniesienia na nowego posiadacza praw do przekazywanej karty telefonicznej typu pre - paid. Nawet pomimo dysponowania środkami na karcie telefonicznej typu pre - paid, brak dokonania rejestracji karty spowoduje jej wygaśnięcie. W obecnym stanie prawnym zakup nowych kart telefonicznych typu pre - paid w celu przekazania ich w charakterze „gratisu” do usługi jest niemożliwy i sprzeczny z przepisami prawa. Powołany wyżej artykuł 60 b ustawy - Prawo Telekomunikacyjne mówi o tym, że podmiot, który korzysta z numeru musi być tożsamy z tym, który przeprowadza rejestrację. Oznacza to, że sytuacja w której osoba fizyczna dokonuje zakupu karty telefonicznej typu pre - paid i rejestracji na przedsiębiorstwo jako osobę prawną, a następnie przekazuje podmiotom z przedsiębiorstwem niezwiązanym, również stanowi sprzeczność z nowymi przepisami.

Rejestracja karty sim

Przechodząc do omówienia zmian wprowadzanych przez ustawodawcę należy w pierwszej kolejności skupić się na pojęciu „rejestracji”, tak by uświadomić sobie jakie działania są rozumiane jako dokonanie rejestracji. Rejestracją jest wpisywanie kogoś lub czegoś do rejestru, miejsce w którym dokonuje się takich wpisów, utrwalanie czegoś za pomocą urządzeń technicznych (internetowy słownik języka polskiego PWN). Wykładnia językowa pojęcia „rejestracja” użytego przez ustawodawcę w omawianym przypadku nakazuje przyjąć, iż proces zarejestrowania karty telefonicznej typu pre-paid odbywać się będzie jedynie poprzez podanie operatorowi danych identyfikując dany podmiot. Abstrahując od moralnych wątpliwości, co do sposobu kontrolowania obywatela przez państwo (rozumianego jako roztaczanie zbiorowego parasola ochronnego na wszystkich obywateli) oraz ekonomicznych aspektów wprowadzanych zmian warto się zastanowić w jaki sposób ustawodawca zamierza skutecznie chronić obywateli przez samo jedynie wprowadzenie obowiązku podawania operatorowi sieci komórkowych danych identyfikacyjnych podmiotu, który będzie użytkownikiem karty telefonicznej typu pre – paid. Samo podanie danych nie wystarczy do przeprowadzenia rejestracji - konieczna jest ich pozytywna weryfikacja ze stanem faktycznym przez operatora. Osoba fizyczna bądź upoważniony przedstawiciel osoby prawnej, która podaje swoje dane zostaje tym samym zarejestrowana jako ta, do której nowy numer zostaje przypisany. Główny cel tego zapisu jest taki, aby wiadomo było do kogo dany numer należy, żeby nie istniały numery anonimowe, nie przypisane do żadnego użytkownika. W tym miejscu jako naturalne powstaje pytanie, o kompleksowość i szczelność „rejestru” prowadzonego przez poszczególnych operatorów sieci komórkowych. Jakkolwiek operatorzy sieci komórkowych skrupulatnie prowadzą bazy danych osobowych swoich klientów (do tej pory jedynie w celach komercyjnych), to wątpliwości budzi stosunkowa łatwość nabywania kart telefonicznych typu pre – paid, z uwagi chociażby tylko na możliwość posługiwania się fałszywymi danymi identyfikującymi (prawdziwości których przecież przedstawiciela operatora komórkowego nie będzie w stanie ad hoc zweryfikować), jak również prawdopodobieństwo swoistej manipulacji danymi identyfikacyjnymi. Należy pamiętać również, że podanie danych identyfikujących dany podmiot następować będzie przy zawieraniu umowy w formie pisemnej lub elektronicznej. Właśnie elektroniczna forma zawierania umowy może w praktyce znacznie utrudnić weryfikacja prawdziwości przedstawionych danych, a w rezultacie również właściwej identyfikacji podmiotu dokonującego rejestracji. W uzasadnieniu projektu ustawy, ustawodawca ograniczył się jedynie do ogólnego nakreślenia sposobu przedmiotowej rejestracji – „Rozpoczęcie świadczenia usług telekomunikacyjnych będzie uzależnione od podania przez abonenta ww. danych oraz potwierdzenia ich prawdziwości. Procedura podania danych i ich potwierdzenia będzie mogła zostać przeprowadzona także elektronicznie. W celu umożliwienia sprawnego funkcjonowania dostawców usług telekomunikacyjnych potwierdzenie danych abonenta będzie możliwe także za pośrednictwem osoby trzeciej działającej w imieniu dostawcy usług”. W ocenie piszącego w proponowanej zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne zabrakło stworzenia państwowego, centralnego rejestru posiadaczy kart telefonicznych typu pre – paid. Pomimo zapewnień ustawodawcy, że „zgodnie z projektowanym rozwiązaniem dostawcy usług przedpłaconych w publicznej sieci telekomunikacyjnej zaprzestaną świadczenia usług abonentom, którzy nie podali wymaganych danych i których dane nie zostały potwierdzone”, nadal wątpliwości budzi skuteczność dokonywanej przez operatów sieci komórkowych weryfikacji. Osobną kwestią pozostaje przepływ informacji pomiędzy rejestrami prowadzonymi przez operatorów sieci komórkowych a organami bezpieczeństwa państwa wymienionymi w  Ustawie, a posiadającymi w związku z jej wprowadzeniem rozliczne, nowe kompetencje śledczo - prewencyjne.

Rekapitulując powyższe założenia nie sposób odnieść wrażenia, że pomimo racjonalnego kierunku w jakim podążył ustawodawca, możliwość skutecznej weryfikacji zgłaszanych danych identyfikujących może w praktyce nastręczyć znacznych trudności, chociażby tylko z powodu zawodnego i czasochłonnego przepływu informacji pomiędzy operatorami sieci komórkowych, a organami bezpieczeństwa państwa.


Jan Kubiak

Radca prawny

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika