Kto może dochodzić zachowku?

Roszczenie o zachowek jest formą ochrony prawnej interesów majątkowych osób najbliższych spadkobiercy. Dzięki niemu mogą oni dochodzić części swojej schedy spadkowej, pomimo pominięcia ich w testamencie lub darowiznach uczynionych za życia spadkobiercy. Co istotne, pominięci spadkobiercy mogą dochodzić wyłączenie roszczeń pieniężnych, nie mogą natomiast żądać wydania określonego składnika majątkowego.

Osoby uprawnione do zachowku

       Katalog osób uprawnionych do zachowku zawiera § 1 art. 991 kodeksu cywilnego. Zgodnie z nim zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału (zachowek). Zatem w pierwszej kolejności uprawionymi do zachowku są dzieci spadkodawcy i małżonek. W razie utraty przez dziecko spadkodawcy statusu spadkobiercy ustawowego, np. na skutek śmierci przed spadkodawcą, czy odrzucenia spadku, uprawionym do zachowku są kolejni zstępni, czyli wnuki spadkodawcy. Natomiast w razie braku zstępnych, zachowku mogą domagać się rodzice spadkodawcy. Zatem co istotne do zachowku nie jest uprawnione rodzeństwo.

Kiedy roszczenie o zachowek nie przysługuje?

       W praktyce mogą się zdarzyć sytuacje, które powodują, iż określonym osobom prawo do dochodzenia zachowku nie będzie przysługiwało, pomimo ich przynależności do wyżej wymienionego katalogu osób. Będzie to dotyczyło przede wszystkim osób, które zostały wydziedziczone w testamencie. Poza tym roszczenie o zachowek nie przysługuje osobom, które zostały uznane za niegodne. Zachowek nie przysługuje także w sytuacji odrzucenia spadku lub zawarcia umowy o zrzeczeniu się dziedziczenia. Natomiast w przypadku małżonków, roszczenie o zachowek nie przysługuje jeżeli została pomiędzy małżonkami orzeczona separacja lub spadkodawca przed śmiercią wystąpił do Sądu o orzeczenie rozwodu lub separacji z winy drugiego małżonka, a żądanie to było uzasadnione.