Czy przychód uzyskany ze sprzedaży nieruchomości z której uprzednio został wywłaszczony wnioskodawca (...)

UZASADNIENIE

W dniu 29 września 2008r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży udziału w nieruchomości, będącej uprzednio przedmiotem wywłaszczenia.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca w dniu 1986r. nabył we wspólności ustawowej nieruchomość w postaci działki rolnej niezabudowanej o pow. 0,5 ha. W grudniu 1988r. działkę tę, wbrew woli właścicieli wykupił Skarb Państwa pod groźbą wywłaszczenia. Powodem wykupienia przedmiotowej działki był fakt, że obszar, na którym leżała działka został przeznaczony pod budowę osiedla spółdzielczego. Wnioskodawca zaznaczył, iż kwota jaka wówczas została im wypłacona była jednostronnie ustalona przez Skarb Państwa. Wobec późniejszego zaniechania realizacji ww. inwestycji m.in. wnioskodawca wystąpił w październiku 2007r. do Starosty z wnioskiem o zwrot przedmiotowej nieruchomości. Decyzją z dnia 19 lutego 2008r. przedmiotowa działka została oddana właścicielom za zwrotem zrewaloryzowanego odszkodowania wypłaconego im w 1988r. Wnioskodawca podkreślił, że obecni współwłaściciele zamierzają dokonać geodezyjnego podziału działki i zniesienia współwłasności, a przypadającą mu część nieruchomości wnioskodawca zamierza sprzedać.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy wnioskodawca w przypadku sprzedaży nieruchomości będzie zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego ...

Zdaniem wnioskodawcy, określony decyzją Starosty zwrot nieruchomości za zwrotem zrewaloryzowanego odszkodowania nie jest nabyciem w rozumieniu art. 10 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W ocenie wnioskodawcy, okoliczność pozbawienia go wbrew jego woli nieruchomości w 1988r. oraz fakt, że przedmiotowa nieruchomość nie została przekazana w drodze sprzedaży, lecz za zwrotem otrzymanego przed dwudziestu laty odszkodowania, powinien on zachować status właściciela przedmiotowej nieruchomości od 1986r. Tym samym sprzedaż nieruchomości nie stanowi źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) podlegającym opodatkowaniu źródłem przychodów jest m. in. odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Przychody uzyskane z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, które nastąpi przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie, co do zasady podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Natomiast jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości nastąpi po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie wówczas przychód uzyskany ze sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości w ogóle nie podlega opodatkowaniu Zatem w przypadku sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych uzyskanego z tego tytułu dochodu, ma moment jej nabycia i podstawa nabycia.

Wobec powyższego w przedstawionym zdarzeniu przyszłym istotna jest kwestia czy zwrot nieruchomości w 2008r. w trybie przedstawionym przez wnioskodawcę stanowi nabycie nieruchomości w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wywłaszczenie nieruchomości jest instytucją, za pomocą której Państwo wkracza w sferę indywidualnych praw obywateli dla osiągnięcia celów o szczególnej doniosłości publicznej. W drodze decyzji dochodzi m.in. do pozbawienia dotychczasowego właściciela prawa własności nieruchomości, z drugiej zaś strony przejścia prawa własności na rzecz Skarbu Państwa lub gminy. Jednocześnie ustawa zawiera swoistą gwarancję, że wywłaszczona nieruchomość będzie wykorzystywana wyłącznie zgodnie z celem, na który dokonano wywłaszczenia. Gwarancją tą jest instytucja zwrotu nieruchomości w przypadku, kiedy nieruchomość stała się zbędna z punktu widzenia celu, na jaki dokonano wywłaszczenia.

Stosownie zatem do art. 136 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004r. Nr 261 poz. 2603 ze zm.) poprzedni właściciel lub jego spadkobierca mogą żądać zwrotu wywłaszczonej nieruchomości lub jej części, jeżeli stała się ona zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu. Celem zwrotu jest więc przywrócenie stosunków własnościowych sprzed wywłaszczenia.

Jak wynika z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego zwrotu przedmiotowej nieruchomości ? a tym samym zmiany stanu prawnorzeczowego - dokonano w trybie postępowania administracyjnego, którego celem było przywrócenie stosunków własnościowych sprzed wywłaszczenia.

Decyzja o zwrocie nieruchomości pełni zatem funkcję restytucyjną, przywraca bowiem prawo własności nieruchomości - w tym przypadku współwłaścicielom. W przypadku zwrotu nieruchomości nie mamy więc do czynienia z kreowaniem prawa własności tylko z jego przywróceniem. Oznacza to, że w przedmiotowej sprawie nie można mówić o przeniesieniu prawa własności na zasadach ogólnych wynikających z przepisów o charakterze cywilnoprawnym, ale jedynie o restytucji (przywróceniu) stanu sprzed wywłaszczenia. Tym samym datą nabycia przez wnioskodawcę udziału w przedmiotowej działce rolnej nie jest data zwrotu tejże działki dokonana przez Starostę w formie decyzji administracyjnej, lecz data jej nabycia we wspólności ustawowej. Gdyby bowiem nie dokonane wywłaszczenie, wnioskodawca nadal byłby współwłaścicielem działki nabytej we wspólności ustawowej.

Z opisanego zdarzenia przyszłego wynika ponadto, iż wnioskodawca zwróconą działkę zamierza geodezyjnie podzielić i dokonać zniesienia współwłasności a przypadającą mu część zamierza sprzedać.

Przenosząc powyższe uregulowania prawne na grunt rozpatrywanej sprawy stwierdzić należy, iż planowany podział geodezyjny przedmiotowej działki jest obojętny podatkowo, nie mniej jednak istotne znaczenie dla skutków podatkowych może mieć planowana przez wnioskodawcę czynność prawna mająca na celu zniesienie współwłasności tej działki.

Celem postępowania o zniesienie współwłasności w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964r. Nr 16 poz. 93 ze zm.) jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności.

Zgodnie z art. 195 ww. ustawy Kodeks cywilny, współwłasność jest instytucją prawa cywilnego polegającą na tym, że własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom. Współwłaścicielom przysługują części wspólnego prawa własności (tzw. udziały), którymi mogą swobodnie rozporządzać. Dopóki więc istnieje współwłasność można mówić tylko o istnieniu udziałów w tym prawie, o ich nabywaniu i zbywaniu, nigdy ? o prawie do części rzeczy, o jej zbywaniu bądź nabywaniu w częściach. Współwłaściciele mają swoje udziały w prawie, ale nie w rzeczy. Zgodnie z art. 210 i nast. Kodeksu cywilnego, każdy z współwłaścicieli w każdym czasie może domagać się zniesienia współwłasności. Zniesienie współwłasności to fizyczny podział rzeczy wspólnej, polegający na przyznaniu każdemu ze współwłaścicieli wyodrębnionej rzeczy wspólnej, a wielkość tej części powinna odpowiadać wielkości udziału we współwłasności. Jeżeli udział danej osoby ulega powiększeniu to traktowany jest w kategorii nabycia, ponieważ w ten sposób ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad rzeczą (nieruchomością), jak i stan jej majątku osobistego. Zniesienie współwłasności nie stanowi jednak nabycia rzeczy, jeżeli mieści się w ramach udziału jaki przypadał byłym współwłaścicielom w rzeczy wspólnej i odbył się bez spłat i dopłat. Tak więc co do zasady, zniesienie współwłasności jest formą nowego nabycia wówczas, gdy w wyniku tego zniesienia podatnik otrzymuje nieruchomość, która po dokonanym podziale przekracza udział jaki pierwotnie podatnikowi przysługiwał. Jeżeli w wyniku zniesienia współwłasności udział się nie zwiększa, wówczas datą nabycia nieruchomości jest data nabycia udziału w nieruchomości, a nie data zniesienia współwłasności.

W przedstawionym zdarzeniu przyszłym, określony decyzją z dnia 19 lutego 2008r. zwrot nieruchomości nie jest nabyciem w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tym samym sprzedaż udziału w nieruchomości, z której uprzednio został wywłaszczony wnioskodawca nie będzie stanowiła dla wnioskodawcy źródła przychodu. Z tej przyczyny stanowisko wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Ponadto należy nadmienić, że na mocy ustawy z dnia 10 lipca 2008r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 141, poz. 888), która zmieniła treść art. 14f § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, od dnia 20 września 2008r. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej podlega opłacie w wysokości 40 zł. Oznacza to, że wszystkie wnioski, które zostały złożone począwszy od wymienionej daty podlegają opłacie w wysokości 40 zł. Z uwagi na fakt, iż wnioskodawca nadał wniosek w placówce pocztowej w dniu 25 września 2008r. i opłacił go w dniu 24 września 2008r. w kwocie 75 zł, różnica w kwocie 35 zł zostanie zwrócona zgodnie z § 18 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 czerwca 2006r. w sprawie gospodarki finansowej jednostek budżetowych, zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych oraz trybu postępowania przy przekształceniu w inną formę organizacyjno ? prawną (Dz. U. Nr 116, poz. 783), na wskazany adres zamieszkania.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. P. Stefana Wyszyńskiego 2,41-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.