Opodatkowanie czynności związanych z nabyciem wierzytelności przez Cesjonariusza oraz prawa do obniżenia (...)

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2012r. poz. 749) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 1 czerwca 2012r. (data wpływu 6 czerwca 2012r.), uzupełnionym pismem z dnia 10 września 2012r. (data wpływu 12 września 2012r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w kwestii opodatkowania czynności związanych z nabyciem wierzytelności przez Cesjonariusza oraz prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z faktur dokumentujących nabycie usług ściągania długów - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 czerwca 2012r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług m.in. w kwestii opodatkowania czynności związanych z nabyciem wierzytelności przez Cesjonariusza oraz prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z faktur dokumentujących nabycie usług ściągania długów.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 10 września 2012r. (data wpływu 12 września 2012r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 31 sierpnia 2012r. znak: IBPP2/443-555/12/ICz.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą działalność na zasadach ogólnych (KPiR) oraz jest zarejestrowany jako czynny podatnik podatku VAT. W ramach przedmiotu działalności Wnioskodawcy mieszczą się m. in. usługi dostępu do Internetu oraz sprzedaż sprzętu elektronicznego. W wyniku sprzedaży z odroczonym terminem płatności powstają u Wnioskodawcy wierzytelności własne. Przedmiotem działalności Wnioskodawcy nie jest obrót wierzytelnościami.

Wnioskodawca (cedent) zamierza zawrzeć umowę cesji wierzytelności własnych powstałych z tytułu sprzedaży opodatkowanej podatkiem od towarów i usług z cesjonariuszem, który również jest czynnym płatnikiem podatku VAT za kwotę niższą od wartości nominalnej wierzytelności tj. za około 8-15% wartości nominalnej wierzytelności (znaczna większość wierzytelności własnych wynika z faktur na niską kwotę tj. na kwotę około 40-50 zł brutto). Essentialia negotii takiej umowy obejmować będą: wskazanie Cesjonariusza i Cedenta, oznaczenie wierzytelności, dłużnika oraz kwoty za którą wierzytelność będzie nabywana. Zapisy umowy nie przewidują możliwości powrotnego przeniesienia wierzytelności z powrotem na dotychczasowego wierzyciela pierwotnego (tj. Wnioskodawcę).

W piśmie uzupełniającym z dnia 10 września 2012r. Wnioskodawca doprecyzował opis sprawy i wskazał, iż:

Przedmiotem działalności Cesjonariusza jest między innymi:

• 66.19.Z - pozostała działalność wspomagająca usługi finansowe, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych,
• 64.99.Z - pozostała finansowa działalność usługowa, gdzie indziej niesklasyfikowana z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych,
• 82.99.Z - pozostała działalność wspomagająca prowadzenie działalności gospodarczej, gdzie indziej niesklasyfikowana,
• 82.11 .Z - działalność usługowa związana z administracyjną obsługą biura,
• 70.22.Z Pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej.
  
  

Cesjonariusz w związku z zawarciem umowy sprzedaży wierzytelności na podstawie której Cesjonariusz uwolni wierzyciela (Wnioskodawcę) od konieczności podejmowania czynności związanych z egzekwowaniem długu, otrzyma od Cedenta (zbywcy wierzytelności, Wnioskodawcy) wynagrodzenia za ww. usługę. Cena wierzytelności będzie zawierała wynagrodzenie za ww. usługę dla Cesjonariusza.

Różnica między wartością nominalną wierzytelności, które Cesjonariusz planuje nabyć od Wnioskodawcy, a ceną ich sprzedaży będzie odzwierciedlała rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili ich nabycia przez Cesjonariusza. Cena sprzedaży wierzytelności będzie wynosić od 90% do 98% wartości nominalnej wierzytelności, z czego około 60% do 85% to wynagrodzenie dla Cesjonariusza za usługę polegającą na uwolnieniu wierzyciela (Wnioskodawcy) od konieczności podejmowania czynności związanych z egzekwowaniem długu.

Umowa sprzedaży wierzytelności będzie nakładać na Cesjonariusza jakiekolwiek inne dodatkowe świadczenia na rzecz zbywcy wierzytelności (Wnioskodawcy). Świadczenie to będzie usługą polegającą na uwolnieniu wierzyciela (Wnioskodawcy) od konieczności podejmowania czynności związanych z egzekwowaniem długu.

Cesjonariusz otrzyma wynagrodzenie za usługę uwolnienia wierzyciela (Wnioskodawcy) od konieczności podejmowania czynności związanych z egzekwowaniem długu. Wynagrodzenie to jest zawarte w cenie zakupu wierzytelności.

Cena nabycia wierzytelności jest skalkulowana w taki sposób, że zawiera wynagrodzenie dla Cesjonariusza za usługę Uwolnienia wierzyciela (Wnioskodawcy) od konieczności podejmowaniu czynności związanych z egzekwowaniem długu.

Umowa nie będzie zawierała postanowień pozwalających na zmianę umówionej ceny sprzedaży wierzytelności w zależności od prowadzenia czynności zmierzających do wyegzekwowania nabytych wierzytelności.

Pomiędzy zbywcą wierzytelności (Wnioskodawcą) a Cedentem nie będzie istniał odrębny stosunek prawny, rodzący obowiązek zapłaty wynagrodzenia na rzecz Cedenta związku z nabyciem i egzekucją wierzytelności. W przedmiotowym zdarzeniu Wnioskodawca jest jednocześnie Cedentem (osobą fizyczną prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą) i występuje we własnym imieniu.

Umowa sprzedaży wierzytelności nie będzie ustanawiać upoważnienie dla Cedenta do występowania wobec dłużnika, po to aby egzekwować wierzytelności na rachunek zbywcy wierzytelności (Wnioskodawcy).

Cesjonariusz będzie nabywać wierzytelności we własnym imieniu, na własny rachunek oraz na własne ryzyko.

Nabyte wierzytelności stanowią w dacie ich nabycia wierzytelności wymagane tj. po terminie płatności.

Wierzytelności dotyczą należności wynikających z niezapłaconych faktur VAT w zdecydowanej większości za usługi telekomunikacyjne (świadczenie usługi dostępu do Internetu) oraz należności wynikających z niezapłaconych faktur VAT za sprzedaż sprzętu elektronicznego. W związku upływem terminu wymagalności nie było prowadzone podstępowanie egzekucyjne.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytania (oznaczone we wniosku jako nr 3 i nr 4):

Czy nabywca wierzytelności (cesjonariusz) będący płatnikiem podatku VAT świadczy na rzecz zbywcy wierzytelności (Wnioskodawcy, Cedenta) usługę pośrednictwa finansowego, polegającą na uwolnieniu Wnioskodawcy od wykonywania czynności związanych ze ściąganiem długu?

W przypadku ewentualnego świadczenia przez nabywcę wierzytelności (cesjonariusza) będącego płatnikiem podatku VAT na rzecz zbywcy wierzytelności (Wnioskodawcy, Cedenta) usługi pośrednictwa finansowego, polegającą na uwolnieniu Wnioskodawcy od wykonywania czynności związanych ze ściąganiem długu: kto jest podatnikiem VAT z tytułu wykonania ww. usługi, jaka jest stawka podatku VAT dla w/w usługi, kiedy powstaje obowiązek podatkowy w podatku VAT?

Czy Wnioskodawcy będzie przysługiwało prawo odliczenia podatku VAT naliczonego z tytułu otrzymanej faktury VAT od nabywcy wierzytelności (cesjonariusza) za wykonanie usługi pośrednictwa finansowego polegającą na uwolnieniu?

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Dostawą towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...). Natomiast przez świadczenie usług, zgodnie art. 8 ust. 1 ustawy, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej lub prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Wierzytelność jest prawem jednego podmiotu do żądania od drugiego podmiotu pewnego zachowania się zwanego świadczeniem (wyrażalnym pieniężnie). Przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności, które zgodnie z art. 510 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 96 ze zm.) następuje na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, jest skutkiem rozporządzania tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, będącym przedmiotem obrotu gospodarczego. Przeniesienie praw do wierzytelności, jako niematerialnych praw majątkowych, co do zasady, stanowi świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy. Jednakże w tym przypadku o świadczeniu usług można mówić jedynie w odniesieniu do nabywcy (cesjonariusza) tych wierzytelności. A zatem usługą jest nabycie wierzytelności danego podmiotu w celu jej wykorzystania do operacji prawno - gospodarczych.

Zakup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie mieści się niewątpliwie w zakresie usług pośrednictwa finansowego - sklasyfikowanych pod symbolem PKWiU w sekcji ex 65-67. W tak ujmowanej usłudze mieści się cywilnoprawna instytucja przelewu wierzytelności (cesji) polegająca na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności (cedentem), a jej nabywcą (cesjonariuszem). W takim przypadku nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę pośrednictwa finansowego, której celem jest uwolnienie sprzedawcy wierzytelności od ciężaru jej egzekwowania w kwocie równej różnicy między wartością nominalną wierzytelności, a wartością kwoty wynikającej z umowy cesji wierzytelności.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, podstawowa stawka podatku wynosi 23%. Jednakże zarówno w treści ustawy o VAT jak i w przepisach wykonawczych do ustawy przewidziano czynności opodatkowane obniżonymi stawkami podatku lub zwolnione od podatku od towarów i usług.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy, zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. W pozycji nr 3 przedmiotowego załącznika określono jako zwolnione usługi pośrednictwa finansowego, z wyłączeniem:

1. działalności lombardów, z wyjątkiem usług świadczonych przez banki,
2. usług polegających na oddaniu w odpłatne użytkowanie rzeczy ruchomej,
3. usług doradztwa finansowego (PKWiU ex 67.13.10-00.20),
4. usług doradztwa ubezpieczeniowego oraz wyceny dla towarzystw ubezpieczeniowych (PKWiU ex 67.20.10-00.20, -00.30), z wyjątkiem świadczonych przez zakład ubezpieczeń w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej oraz świadczonych w tym zakresie przez podmioty działające w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń,
5. usług ściągania długów oraz faktoringu,
6. usług zarządzania akcjami, udziałami w spółkach lub związkach, obligacjami i innymi rodzajami papierów wartościowych, z wyjątkiem wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy,
7. usług przechowywania akcji, udziałów w spółkach lub związkach, obligacji i innych rodzajów papierów wartościowych, z wyjątkiem wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy,
8. transakcji dotyczących dokumentów ustanawiających tytuł własności, 9. transakcji dotyczących praw w odniesieniu do nieruchomości.
   
   

Oznaczenie ?ex? uprawnia do stosowania zwolnień w zakresie ściśle określonym w ustawie, z wyłączeniem usług wymienionych w punktach od 1-9 tejże pozycji 3 ww. załącznika.

Usługi pośrednictwa finansowego, co do zasady, korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy, w związku z poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy (Sekcja J ex 65-67).

Jednakże w katalogu usług, w odniesieniu do których nie stosuje się zwolnienia, o którym mowa powyżej, wymieniono między innymi usługi ściągania długów oraz faktoringu, przy czym nie wskazano symbolu PKWiU identyfikującego usługi zawierające się w tej kategorii.

Powyższe wyłączenie usług ściągania długów i faktoringu ze zwolnienia od podatku VAT jest zgodne z przepisem art. 13B (1) (d) Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EWG) (Dz. U. UE. L. 77.145.1 ze zm.), obowiązującej do dnia 31 grudnia 2006 r. oraz art. 135 (1) (d) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE. L. 06.347.1 ze zm.), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2007 r. Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich w wyroku z dnia 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-305/01, definiując faktoring, o którym mowa w ww. przepisie Szóstej Dyrektywy podkreślił, iż działalność gospodarcza, w ramach, której podmiot gospodarczy nabywa wierzytelności, przejmując ryzyko niewywiązania się dłużnika ze zobowiązania i w zamian wystawia swojemu klientowi faktury z tytułu prowizji, stanowi odzyskiwanie długów w rozumieniu art. 13B (d) (3) tej dyrektywy i dlatego działalność ta wyłączona jest ze zwolnienia określonego w tym przepisie.

Usługi ściągania długów i faktoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady faktoring polega na tym, że faktor trudniący się zawodowo tego typu działalnością nabywa wierzytelności przysługujące przedsiębiorcy (faktorantowi) z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności, pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora. W pojęciu usług ściągania długów i faktoringu mieści się zatem, m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odprzedaży. Usługa tego typu polegająca na ?wyręczeniu? klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia. W pojęciu tym mieszczą się też usługi windykacji, które co do zasady zmierzają wprost do odzyskania długu.

Reasumując zdaniem Wnioskodawcy (cedenta) nabywca wierzytelności (cesjonariusz) świadczy na rzecz Wnioskodawcy usługę pośrednictwa finansowego, polegającą na uwolnieniu Wnioskodawcy od wykonywania czynności związanych ze ściąganiem długu, która to usługa jest wyłączona ze zwolnienia zgodnie z załącznikiem nr 4 do ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w wysokości 23%, na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W związku z powyższym zdaniem Wnioskodawcy przysługuje Wnioskodawcy prawo odliczenia podatku VAT naliczonego z tytułu otrzymanej faktury VAT od nabywcy wierzytelności (cesjonariusza) za wykonanie usługi pośrednictwa finansowego polegającą na uwolnieniu Wnioskodawcy od wykonywania czynności związanych ze ściąganiem długu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego w kwestiach objętych pytaniem nr 3 i 4 uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie niniejszej interpretacji indywidualnej tut. organ zauważa, iż interpretacja indywidualna w zakresie podatku od towarów i usług, w kwestii opodatkowania czynności związanych z nabyciem wierzytelności przez Cesjonariusza, została udzielona cedentowi (tj. Wnioskodawcy) bowiem dla rozstrzygnięcia kwestii czy Wnioskodawca posiada prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z faktur dokumentujących nabycie usług ściągania długów, wymagane jest uprzednio rozstrzygnięcie, czy usługi ściągania długów będą opodatkowane podatkiem VAT. Tym samym należy przyjąć, iż Wnioskodawca jest podmiotem zainteresowanym do uzyskania interpretacji indywidualnej w żądanym zakresie.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez towary, według art. 2 pkt 6 ustawy, rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Natomiast przez dostawę towarów, na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy, należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (?).

W świetle postanowień art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Z cytowanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czy określonym zachowaniu mieści się w tak sformułowanej definicji usługi.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

W ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Zatem jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT.

Należy zauważyć, iż świadczenie usługi następuje ?odpłatnie? w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy. Świadczenie usług dokonywane odpłatnie w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem.

Przedmiotem zapytania jest opodatkowanie czynności związanych z nabyciem wierzytelności przez kontrahenta Wnioskodawcy. Zatem przy rozstrzygnięciu ww. problemu niezbędnym jest pochylenie się nad specyfiką tej działalności.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, będącym przedmiotem obrotu gospodarczego. Przeniesienie praw do wierzytelności jako niematerialnych praw majątkowych, co do zasady, stanowi świadczenie usług w rozumieniu cyt. wyżej art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana przepisami art. 509-517 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 509 § 1 wyżej cytowanej ustawy wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. W myśl § 2 cytowanego artykułu wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa (...). Przeniesienie wierzytelności majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności następuje ? w myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego ? na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, jest skutkiem rozporządzania tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na mocy której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw.

Umowa cesji wierzytelności wypełnia znamiona określone w art. 8 ust. 1 ustawy, polega bowiem na przeniesieniu prawa do wartości niematerialnych i prawnych, w związku z tym stanowi świadczenie usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Z punktu widzenia nabywcy wierzytelności do świadczenia usługi dochodzi już w momencie samego nabycia tej wierzytelności, obojętnie czy nabycie zostało dokonane w celu windykacji tej wierzytelności przez samego nabywcę, czy też w celu dalszej jej odsprzedaży. Celem nabycia cudzej wierzytelności nie musi być jej odsprzedaż, ale także inne wykorzystanie do celów prawno-gospodarczych przez nabywcę. Sposób wykorzystania nabytej wierzytelności może decydować o charakterze usługi, nie zaś o istocie czynności prawnej jaką jest nabycie cudzej wierzytelności. Usługą jest nabycie wierzytelności danego podmiotu w celu jej wykorzystania do operacji prawno-podatkowych.

Zakup wierzytelności stanowi usługę polegającą na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności (cedentem), a jej nabywcą (cesjonariuszem). Oznacza to, że w takim przypadku nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę, której celem jest uwolnienie sprzedawcy od ciężaru egzekwowania wierzytelności.

Z uwagi na powyższe, w sytuacji przedstawionej we wniosku, czynność nabycia przez Cesjonariusza wierzytelności za wynagrodzeniem, należy uznać za odpłatne świadczenie usług w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, podlegające opodatkowaniu tym podatkiem. Jak wskazał Wnioskodawca cena sprzedaży wierzytelności będzie wynosić od 90% do 98% wartości nominalnej wierzytelności z czego około 60-85% to wynagrodzenie dla cesjonariusza. Mamy tu zatem do czynienia z odpłatnym świadczeniem usługi przez nabywcę wierzytelności (Cesjonariusza) na rzecz wierzyciela (Wnioskodawcy) z tytułu nabycia wierzytelności.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednakże w myśl z art. 146a pkt 1 ustawy o VAT, w okresie od dnia 1 stycznia 2011r. do dnia 31 grudnia 2013r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług stawki obniżone lub zwolnienie od podatku.

W myśl z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40 tej ustawy, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Stosownie do art. 43 ust. 15 ustawy zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.
   
   

Zatem usługi dotyczące długów, co do zasady, korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie cyt. wyżej art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy. Jednakże w odniesieniu do usług, o których mowa w art. 43 ust. 15 ustawy, tj. m.in. w odniesieniu do usług ściągania długów, w tym factoringu, nie stosuje się zwolnienia od podatku.

Należy zauważyć, iż wskazane wyżej wyłączenie usług ściągania długów i faktoringu ze zwolnienia od podatku od towarów i usług zgodne jest z przepisem art. 13B (1) (d) Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych ? wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EWG) (Dz. Urz. WE L Nr 145, str. 1 ze zm.), obowiązującej do dnia 31 grudnia 2006 r. Stosownie bowiem do ww. przepisu Państwa Członkowskie zwalniają transakcje, nie naruszając innych przepisów Wspólnoty, na warunkach, które ustalają w celu zapewnienia właściwego i prostego zastosowania zwolnień od podatku i zapobieżenia oszustwom podatkowym, unikaniu opodatkowania lub nadużyciom transakcje, łącznie z negocjacjami, dotyczące depozytu i bieżących rachunków, płatności, transferów, długów, czeków i papierów wartościowych, z wyjątkiem jednakże odzyskiwania długów i factoringu.

Ponadto, zgodnie z treścią przepisu art. 135 (1) (d) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, str. 1 ze zm.), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2007r., Państwa członkowskie zwalniają transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności.

Usługi ściągania długów i factoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady, factoring polega na tym, że faktor trudniący się zawodowo tego typu działalnością nabywa wierzytelności przysługujące przedsiębiorcy (faktorantowi) z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora.

W pojęciu usług ściągania długów i faktoringu mieści się zatem m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odprzedaży. Usługa tego typu polegająca na ?wyręczeniu? klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia.

W tym miejscu należy wskazać, że ustawa o podatku od towarów i usług nie uzależnia opodatkowania usług faktoringu od rodzaju umowy zawartej pomiędzy stronami, co oznacza, że każdy typ faktoringu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Faktoring na gruncie ustawy winien być traktowany analogicznie jak cesja wierzytelności.

Natomiast istota rozróżnienia usług obrotu wierzytelnościami, inkasa oraz factoringu sprowadza się do zapisów umów łączących strony przelewu wierzytelności, analizy ich treści oraz czynności faktycznych wynikających z tych umów.

Usługę świadczoną przez Wnioskodawcę polegającą na nabyciu wierzytelności od innych podmiotów w drodze umowy sprzedaży wierzytelności (cesji) i uwolnieniu ich od obowiązku egzekwowania tych wierzytelności potraktować należy jako usługę ściągania długów, która została wyłączona ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy o podatku od towarów i usług.

Mając zatem powołane wyżej regulacje prawne oraz przedstawione zdarzenie przyszłe należy stwierdzić, iż czynność polegająca na nabyciu przez Cesjonariusza wierzytelności od Wnioskodawcy za wynagrodzeniem, spowoduje niewątpliwie ?uwolnienie? Wnioskodawcy od ciężaru egzekwowania wierzytelności. Zatem ww. usługi wykonywane przez Cesjonariusza stanowią czynność odzyskiwania długów wyłączoną ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, natomiast za moment wykonania usługi należy przyjąć moment przejęcia wierzytelności, tj. chwilę zdjęcia ciężaru egzekucji i ryzyka niewypłacalności dłużnika, czyli moment wykupu wierzytelności.

Transakcja ta nie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 41 ust. 1 pkt 40 ustawy, lecz winna zostać opodatkowana według podstawowej stawki podatku VAT w wysokości 23%.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy, nabywca wierzytelności (cesjonariusz) świadczy na rzecz Wnioskodawcy usługę pośrednictwa finansowego, polegającą na uwolnieniu Wnioskodawcy od wykonywania czynności związanych ze ściąganiem długu, która to usługa jest wyłączona ze zwolnienia zgodnie z załącznikiem nr 4 do ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w wysokości 23%, na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy, należało uznać za prawidłowe.

Jednocześnie należy zauważyć, iż przepis art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT ustawy z dnia ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), w brzmieniu który wskazał Wnioskodawca, jako przepis będący przedmiotem interpretacji, obowiązywał do dnia 31 grudnia 2010r. jednakże powyższe pozostaje bez wpływu na podjęte rozstrzygnięcie.

Odnosząc się natomiast do kwestii prawa do odliczenia podatku naliczonego należy wskazać, iż podstawowa zasada określająca prawne możliwości odliczenia podatku naliczonego wyrażona została w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. Zgodnie z tym zapisem, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika, z tytułu nabycia towarów i usług.

Wskazany przepis stanowi o prawie do odliczenia przez podatnika podatku naliczonego, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, a mianowicie wykorzystywania zakupów do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Z powyższych przepisów wynika zatem, iż prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje tylko zarejestrowanym, czynnym podatnikom podatku od towarów i usług oraz jedynie w takim przypadku, gdy dokonywane zakupy mają związek z transakcjami opodatkowanymi podatnika, tj. takimi, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona w art. 86 ust. 1 ustawy zasada wyłącza więc możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających opodatkowaniu.

W oparciu o powołane wyżej przepisy, rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ustawy o VAT warunkowane jest tym, aby nabywane przez podatnika towary i usługi były wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

W omawianej sprawie warunki uprawniające do odliczenia są spełnione, gdyż Wnioskodawca jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT, a czynności związane ze sprzedażą wierzytelności, których dotyczy zapytanie Wnioskodawcy, są, jak wskazano wyżej, usługami w rozumieniu art. 8 ustawy o VAT, podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, powoduje, iż Wnioskodawcy z tytułu nabycia tych usług przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur VAT dokumentujących usługi związane ze ściąganiem długu.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy, iż przysługuje mu prawo odliczenia podatku VAT naliczonego z tytułu otrzymanej faktury VAT od nabywcy wierzytelności (cesjonariusza) za wykonanie usługi pośrednictwa finansowego polegającą na uwolnieniu Wnioskodawcy od wykonywania czynności związanych ze ściąganiem długu, należało uznać za prawidłowe.

Ponadto informuje się, że kwestie objęte pytaniami nr 1 i 2 (oznaczenie jak we wniosku), były przedmiotem odrębnego rozstrzygnięcia.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu datowania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? t.j. Dz. U. z 2012r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.