Podstawowe definicje w zamówieniach publicznych - co powinieneś wiedzieć?

Jakie pojęcia zdefiniowane są w ustawowym słowniku?

Artykuł 2 ustawy Prawo zamówień publicznych definiuje pojęcia: robót budowlanych, dostaw, usług, dynamicznego systemu zakupów, zamówień publicznych, zamawiającego, wykonawcy, środków publicznych, najkorzystniejszej oferty, ceny, oferty częściowej, oferty wariantowej, umowy ramowej. Ponadto w innych przepisach ustawy można spotkać się z pojęciami oferty wariantowej, oferty równoważnej, specyfikacji istotnych warunków zamówienia (siwz). W stosunku do poprzednio obowiązujacej ustawy, prawo zamówień publicznych definiuje również pojęcia kierownika zamawiającego, koncesji na roboty budowlane.

Co oznaczają poszczególne pojęcia?

Roboty budowlane – przez roboty budowlane należy rozumieć wykonanie albo zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, a także realizację obiektu budowlanego w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, za pomocą dowolnych środków, zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego.

Zgodnie z powyższą definicją, za roboty budowlane uznawane będzie także zaprojektowanie i wykonanie tych robót. Niezbędne jest jednak, aby przedmiotem jednego zamówienia było zaprojektowanie oraz wykonanie robót budowlanych. Jeżeli zaprojektowanie robót budowlanych nie będzie zlecane w jednym zamówieniu z wykonaniem zaprojektowanych robót, wówczas przedmiotem zamówienia będą usługi (polegające na zaprojektowaniu robót).

Prawo budowlane pod pojęciem robót budowlanych rozumie budowę, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego. Bodową jest natomiast wykonanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowa, rozbudowa lub nadbudowa obiektu budowlanego. Remontem w rozumieniu prawa budowlanego jest wykonanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym.

Dla właściwego rozumienia pojęcia robót budowlanych konieczna jest ponadto znajomość definicji obiektu budowlanego. Obiektem budowlanym jest budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi lub budowla stanowiąca całość techniczno – użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami lub obiekt małej architektury.

Obiekty małej architektury to niewielkie obiekty do których w szczególności zaliczyć można obiekty kultu religijnego, obiekty architektury ogrodowej lub inne służące do rekreacji lub utrzymaniu porządku. Wymienić można tu przykładowo kapliczki, krzyże przydrożne, piaskownice, huśtawki, śmietniki. Budynkiem jest taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą ścian, a także posiada fundamenty oraz dach. Budowlą jest natomiast taki obiekt budowlany pozostałe obiekty, które ni można zakwalifikować jako budynków lub obiektów małej architektury. Definicja budowli posługuje się przykładowym katalogiem obiektów, zakwalifikowanych jako budowle, który to ma być pomocny przy kwalifikowaniu innych występujących obiektów budowlanych do tej kategorii. Definicja budowli wymienia na przykład lotniska, drogi, mosty, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, podziemne i nadziemne przejścia dla pieszych.

Dostawy – przez dostawy należy rozumieć „nabywanie rzeczy, praw oraz innych dóbr w szczególności na podstawie umowy sprzedaży, dostawy, najmu, dzierżawy oraz leasingu ”. Definicja ta różni się więc zdecydowanie od definicji dostawy obowiązującej na gruncie kodeksu cywilnego. W odróżnieniu od definicji kodeksowej, ustawa o zamówieniach publicznych nie stawia wymogu, aby przedmiot dostawy został wytworzony przez dostawcę. Na gruncie zamówień publicznych nie ma znaczenia, czy oferent jest wytwórcą oferowanego przedmiotu dostawy, czy tylko pośrednikiem. Zgodnie z powołaną definicją, przedmiotem dostawy mogą być zarówno rzeczy ruchome (materiały biurowe, sprzęt medyczny, środki czystości itd.) jak i nieruchome (działki gruntowe, wyodrębnione lokale). Przedmiotem dostawy w rozumieniu ustawy o zamówieniach publicznych mogą być również prawa (np. prawa autorskie) oraz inne dobra. Dostawa obejmuje nie tylko przypadki, w których przedmiot dostawy przechodzi na własność zamawiającego, tak jak np. w przypadku umowy kupna-sprzedaży, umowy dostawy. Z dostawą mamy również do czynienia w sytuacji, gdy własność przedmiotu dostawy nie przechodzi na zamawiającego, a nabywa on tylko określone prawo do tej rzeczy. Dotyczy to w szczególności umowy najmu, (w której wynajmujący zobowiązuje się oddać zamawiającemu rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony), umowy dzierżawy (wydzierżawiający oddaje zamawiającemu rzecz do używania i pobierania pożytków), umowy leasingu lub innych umów o podobnym skutku.  

Usługi – należy przez to rozumieć „wszelkie świadczenia, których przedmiotem nie są roboty budowlane lub dostawy”. Tak więc do tej kategorii zostają zaliczone wszystkie pozostałe świadczenia na rzecz zamawiającego, które nie można zakwalifikować do kategorii dostaw lub robót budowlanych. Przykładowo usługami w rozumieniu ustawy o zamówieniach publicznych będą usługi prawnicze, hotelarskie, transportowe, ubezpieczeniowe, bankowe.

Właściwe zakwalifikowanie zamówienia do określonej kategorii (dostaw, usług lub robót budowlanych) jest bardzo istotne. W zależności od kategorii zamówienia, ustawa w wielu przypadkach różnicuje wymagania formalne obowiązujące podczas procedury udzielania zamówienia publicznego.  

Dynamiczny system zakupów - należy przez to rozumieć ograniczony w czasie elektroniczny proces udzielania zamówień publicznych, których przedmiotem są dostawy powszechnie dostępne nabywane na podstawie umowy sprzedaży lub usługi powszechnie dostępne.  

Umowa ramowa – jest to umowa zawart między zamawiającym a jednym lub większą liczbą wykonawców, której celem jest ustalenie warunków dotyczących zamówień publicznych, jakie mogą zostać udzielone w danym okresie, w szczególności cen i, jeżeli zachodzi taka potrzeba, przewidywanych ilości.

Zamówienia publiczne – zwane także ‘zamówieniami’, przez które należy rozumieć umowy odpłatne między zamawiającym a wykonawcą, których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane. Z powyższej definicji wynika, iz nie są zamówieniami publicznymi umowy, na podstawie których zamawiający uzyskuje jakieś dobro nieodpłatnie. Istotnym elementem zamówienia jest odpłatność przysporzenia zamawiającego. Z definicji tej wynika, że do uznania danego zamówienia jako zamówienia publicznego nie jest istotne, czy jest ono finansowane ze środków publicznych. Obecnie w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, którego wartość nie przekracza wyrażonej w złotych równowartości kwoty 60 000 euro, nie stosuje się przepisów ustawy dotyczących obowiązku publikacji ogłoszeń w Biuletynie Zamówień Publicznych, terminów składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, terminów składania ofert, ofert wstępnych i ofert orientacyjnych oraz przepisów ustawy dotyczących odwołań i skarg. W takim przypadku ogłoszenie o wszczęciu postępowania oraz o zawarciu umowy zamawiający zamieszcza na stronach portalu internetowego Urzędu Zamówień Publicznych oraz na własnej stronie internetowej, a jeżeli takiej nie posiada, umieszcza w swojej siedzibie w miejscu publicznie dostępnym.  

Zamawiający – oznacza osobę fizyczną, prawną albo jednostkę nieposiadającą osobowości prawnej obowiązaną do stosowania ustawy. Jest to więc definicja bardzo ogólna. Szczegółowe wskazanie podmiotów zobowiązanych zawierają dalsze przepisy ustawy (art. 3, art. 122).

Środki publiczne – do środków tych zaliczają się środki publiczne w rozumieniu ustawy o finansach publicznych a więc:

1. dochody publiczne;  

2. środki pochodzące ze źródeł zagranicznych, niepodlegające zwrotowi, z wyłączeniem środków określonych w pkt 3;  

3. środki pochodzące z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności Unii Europejskiej (przepis wchodzi w życie z chwilą uzyskania przez Polskę członkostwa w Unii Europejskiej); 

4. przychody jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych uzyskiwane w związku z prowadzoną przez nie działalnością oraz pochodzące z innych źródeł,

5. przychody budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych pochodzące:  

• ze sprzedaży papierów wartościowych oraz z innych operacji finansowych,  

• z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa oraz majątku jednostek samorządu terytorialnego,  

• ze spłat pożyczek udzielonych ze środków publicznych,  

• z otrzymanych pożyczek i kredytów.

Najkorzystniejsza oferta – przez to pojęcie należy rozumieć „ofertę, która przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny i innych kryteriów odnoszących się do przedmiotu zamówienia publicznego albo ofertę z najniższą ceną. W przypadku zamówień publicznych w zakresie działalności twórczej lub naukowej, których przedmiotu nie można z góry opisać w sposób jednoznaczny i wyczerpujący - ofertą najkorzystniejszą jest ta, która przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny i innych kryteriów odnoszących się do przedmiotu zamówienia publicznego.
Możliwe są więc dwa sposoby oceny ofert. W pierwszym jedynym kryterium oceny ofert jest cena. Tak więc najkorzystniejszą ofertą jest ta, która zawiera najniższą cenę.

W drugim, cena jest jednym z kilku kryteriów oceny ofert. W przypadku zamówień z zakresu działalności twórczej lub naukowej, z uwagi na specyfikę tego rodzaju zamówieniach publicznych nie jest możliwe określenie kryteriów oceny ofert odnosząc się wyłącznie do ceny. Oferta z najkorzystniejszą ceną nie koniecznie odpowiadałaby oczekiwaniom zamawiającego.
Należy jednak podkreślić, że co do zasady kryteria oceny ofert mogą odnosić się wyłącznie do przedmiotu zamówienia, a nie do właściwości wykonawcy. W każdym wypadku, cena musi być kryterium oceny ofert, występując bądź samodzielnie, bądź wraz z innymi kryteriami. Wybór kryteriów oceny ofert należy do zamawiającego. To on decyduje, czy wyłoniona w procedurze zamówienia publicznego oferta ma być najtańszą z możliwych, czy też ważniejsze są inne niż cena, parametry zamówienia.

Specyfikacja istotnych warunków zamówienia – obowiązkowy dokument sporządzany przez zamawiającego w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego. Specyfikacja zawiera najistotniejsze warunki przeprowadzanego postępowania, określa przedmiot zamówienia, stanowi dla wykonawców podstawowe źródło informacji o postępowaniu.

Cena – przez którą należy rozumieć wartość wyrażoną w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę; w cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług oraz podatkiem akcyzowym

Kierownik zamawiającego – to osoba lub organ, który – zgodnie z obowiązującymi przepisami, statutem lub umową, –jest uprawniony do zarządzania zamawiającym, z wyłączeniem pełnomocników ustanowionych przez zamawiającego (np. prokurenta). Osoba ta podejmuje kluczowe decyzje w trakcie procedury prowadzącej do wyłonienia zwycięskiego wykonawcy i ponosi odpowiedzialność za naruszenie przepisów Prawa zamówień publicznych w trakcie postępowania.

Koncesje na roboty budowlane – to nowa definicja wprowadzona do polskiego porządku prawnego w związku z dostosowywaniem przepisów do wymogów prawa wspólnotowego. Przez pojęcie koncesji na roboty budowlane należy rozumieć zamówienia publiczne na roboty budowlane, z tą różnicą że wynagrodzeniem za ich wykonanie jest prawo eksploatacji obiektu budowlanego albo takie prawo wraz z zapłatą. W przypadku udzielenia koncesji na roboty budowlane, wykonawca za wykonanie robót zamiast wynagrodzenia otrzymuje prawo eksploatacji obiektu budowlanego lub takie prawo wraz z częściową zapłatą. Wykonawca rekompensuje sobie koszty poniesione w związku z wykonaniem robót budowlanych z opłat eksploatacyjnych obiektu budowlanego.

Oferta częściowa – to oferta przewidująca zgodnie z treścią specyfikacji istotnych warunków zamówienia, wykonanie części zamówienia publicznego. Każdorazowo możliwość składania ofert częściowych musi wynikać z treści specyfikacji.

Oferta wariantowa – to oferta przewidująca, zgodnie z warunkami określonymi w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, odmienny niż określony przez zamawiającego sposób wykonania zamówienia publicznego. Dopuszczenie możliwości składania ofert wariantowych nie jednak prowadzić w żadnym wypadku, do zaproponowania wykonania odmiennego przedmiotu zamówienia. Oferta wariantowa może przewidywać wyłącznie inny sposób wykonania zaplanowanego zamówienia.  

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. 2004 r., Nr 19, poz. 177 ze zmianami).

Zespół
e-prawnik.pl