Podatek dochodowy od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania wypłaconego byłemu pracownikowi (...)

UZASADNIENIE

W dniu 27 sierpnia 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania wypłaconego byłemu pracownikowi z tytułu zakazu konkurencji.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca (Sp. z o. o.) na mocy zawartego porozumienia zobowiązał się do wypłaty odszkodowania swojemu byłemu pracownikowi. Podstawą do wypłacenia odszkodowania było zobowiązanie tego pracownika do powstrzymania się od działalności konkurencyjnej wobec Wnioskodawcy oraz zachowanie tzw. Tajemnicy Spółki.

W okresie karencyjnym, tj. w okresie, w czasie którego były pracownik obowiązany jest do powstrzymania się od działalności konkurencyjnej, ściśle określonej w porozumieniu, Wnioskodawca wypłaci odszkodowanie w równych kwotach ratalnie (wypłata odszkodowania została podzielona na sześć równych miesięcznych rat).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy na skutek wypłaty wskazanego w stanie faktycznym odszkodowania Wnioskodawca (Sp. z o. o.) obowiązany jest do potrącenia zaliczki na podatek PIT, tak ja ma to miejsce w przypadku wypłaty wynagrodzenia pracownikowi, kiedy Wnioskodawca jest płatnikiem, czy jednak wypłata odszkodowania o takim charakterze powinna zostać uznana za przychód byłego pracownika kwalifikowany do kategorii ?inne źródła?, co zwalniałoby Wnioskodawcę z konieczności potrącenia podatku na zaliczkę PIT...

Zdaniem Wnioskodawcy, z wypłaty na rzecz byłego pracownika odszkodowania nie powinna zostać potrącona zaliczka na podatek dochodowym od osób fizycznych. Podatek z tytułu otrzymanego odszkodowania powinien więc zostać uiszczony przez byłego pracownika Wnioskodawcy (Sp. z o. o.).

Jak wskazuje Zainteresowany, zgodnie z treścią art. 101¹ oraz 101² Kodeksu pracy:

Art. 101¹ . (Zakaz konkurencji w czasie trwania stosunku pracy)

§ 1. w zakresie określonym w odrębnej umowie, pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność (zakaz konkurencji).

§ 2. Pracodawca, który poniósł szkodę wskutek naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji przewidzianego w umowie, może dochodzić od pracownika wyrównania tej szkody na zasadach określonych w przepisach rozdziału i w dziale piątym.

Art. 101² (Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy)

§ 1. Przepis art. 101¹ § 1 stosuje się odpowiednio, gdy pracodawca i pracownik mający dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, zawierają umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. w umowie określa się także okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy, z zastrzeżeniem przepisów § 2 i 3.

§ 2. Zakaz konkurencji, o którym mowa w § 1, przestaje obowiązywać przed upływem terminu, na jaki została zawarta urnowa przewidziana w tym przepisie, w razie ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz lub nie wywiązywania się pracodawcy z obowiązku wypłaty odszkodowania.

§ 3. Odszkodowanie, o którym mowa w § 1, nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji; odszkodowanie może być wypłacane w miesięcznych ratach. w razie sporu o odszkodowaniu orzeka sąd pracy.

W przedmiotowej sprawie wypłata odszkodowania nie następuje na rzecz pracownika Wnioskodawcy, ponieważ odszkodowanie to przysługuje byłemu pracownikowi. Odszkodowanie jest więc wypłacane po ustaniu stosunku pracy. z tych względów, zdaniem Wnioskodawcy, wypłacanego odszkodowania na rzecz byłego pracownika nie można zaliczyć do kategorii przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, w tym spółdzielczego stosunku pracy, członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, pracy nakładczej, emerytury lub renty.

Wypłacone odszkodowanie nie powinno zostać zaliczone do przychodów ze stosunku pracy, mimo łączącej wcześniej Wnioskodawcę oraz byłego pracownika umowy o pracę regulowanej przepisami Kodeksu pracy. Umowa o pracę, zgodnie z art. 22 § 1 Kodeksu pracy, to nawiązanie stosunku pracy, w którym pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Wnioskodawca podkreśla jednak, iż w dniu wypłaty odszkodowania taki stosunek pracy, o którym stanowi Kodeks pracy, już nie istniał. z tego też powodu, w Jego ocenie, wypłata odszkodowania nie powinna zostać zaliczona do źródła przychodów, o których stanowi art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT.

Zdaniem Wnioskodawcy, odszkodowanie to nie ma również związku z wykonywanymi czynnościami w ramach umowy o pracę, a dotyczy raczej zobowiązania do powstrzymania się od wykonywania czynności, jakie wykonywane były w ramach pracy, a więc czynności mogących zostać uznane za konkurencyjne wobec byłego pracodawcy.

Zdaniem Wnioskodawcy, przychody uzyskane z odszkodowania wypłacanego w związku z wiążącym zakazem konkurencji powinny zostać zaliczone do przychodów z ?innych źródeł?, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT. Omówienie przychodów z innych źródeł następuje w art. 20 ustawy o PIT. Zgodnie ze wskazanym art. 20 ust. 1, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Katalog tych przychodów jest otwarty, co oznacza, iż można do niego zaliczyć inne przychody, które nie mogą zostać zaklasyfikowane do pozostałych źródeł przychodów, w tym zdaniem Wnioskodawcy, odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji.

W związku z powyższym, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że wypłata na rzecz byłego pracownika odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji stanowi przychód zaliczany do innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT. z tych powodów podatek dochodowy od uzyskanego odszkodowania obowiązany jest uiścić były pracownik Wnioskodawcy, a nie Wnioskodawca, jako płatnik.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. z 2010 r. Dz. u. Nr 51, poz. 307 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Natomiast przepis art. 11 ust. 1 ww. ustawy stanowi, iż przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Przy tym, wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się ? jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione ? według cen zakupu, o czym stanowi art. 11 ust. 2a pkt 2 ww. ustawy.

Z kolei w art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawodawca określił źródła przychodów, do których należy między innymi: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkowstwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

W myśl art. 12 ust. 1 ww. ustawy, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty, niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Natomiast ust. 4 tego artykułu definiuje pojęcie pracownika, w świetle którego za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca (Sp. z o. o.) na mocy zawartego porozumienia zobowiązał się do wypłaty odszkodowania swojemu byłemu pracownikowi z tytułu zakazu konkurencji. w okresie karencyjnym, tj. w okresie, w czasie którego były pracownik obowiązany jest do powstrzymania się od działalności konkurencyjnej, ściśle określonej w porozumieniu, Wnioskodawca wypłaci odszkodowanie w równych kwotach ratalnie (wypłata odszkodowania została podzielona na sześć równych miesięcznych rat).

Zdaniem Wnioskodawcy, wartość przyznanego świadczenia będzie dla byłego pracownika przychodem z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zainteresowany nie kwestionuje faktu powstania przychodu, jednakże kwalifikuje go do przychodów z innych źródeł, z uwagi na to, iż pracownik skorzysta z tych świadczeń po ustaniu stosunku pracy.

Dokonując analizy powołanego wyżej art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy zauważyć, że użyty w treści artykułu zwrot ?w szczególności? oznacza, iż wymienione kategorie przychodów zostały wymienione jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji wypłacane jest na podstawie umowy zawartej pomiędzy pracodawcą i pracownikiem. Wysokość i zasady ustalania takiego odszkodowania zawarte zostały w art. 101#178; w zw. z art. 101#185; ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t. j. Dz. u. z 1998 r. Nr 21, poz. 94), które stanowią co następuje:

Art. 101¹. § 1. w zakresie określonym w odrębnej umowie, pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność (zakaz konkurencji).

§ 2. Pracodawca, który poniósł szkodę wskutek naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji przewidzianego w umowie, może dochodzić od pracownika wyrównania tej szkody na zasadach określonych w przepisach rozdziału i w dziale piątym.

Art. 101². § 1. Przepis art. 101¹ § 1 stosuje się odpowiednio, gdy pracodawca i pracownik mający dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, zawierają umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. w umowie określa się także okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy, z zastrzeżeniem przepisów § 2 i 3.

§ 2. Zakaz konkurencji, o którym mowa w § 1, przestaje obowiązywać przed upływem terminu, na jaki została zawarta umowa przewidziana w tym przepisie, w razie ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz lub niewywiązywania się pracodawcy z obowiązku wypłaty odszkodowania.

§ 3. Odszkodowanie, o którym mowa w § 1, nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji; odszkodowanie może być wypłacane w miesięcznych ratach. w razie sporu o odszkodowaniu orzeka sąd pracy.

Z przychodem ze stosunku pracy mamy do czynienia również w sytuacji, gdy były pracodawca wypłaca pracownikowi po ustaniu zatrudnienia świadczenia zagwarantowane w łączącej go w przeszłości umowie o pracę, bowiem o tym, czy świadczenie jest przychodem ze stosunku pracy decyduje okoliczność, czy może je otrzymać wyłącznie pracownik w rozumieniu powołanego ust. 4 tego artykułu, czy też inna osoba, nie związana aktualnie lub w przeszłości z pracodawcą.

Zatem uznać należy, iż przepisy art. 12 ww. ustawy mają także zastosowanie do wypłat po ustaniu zatrudnienia. Natomiast o zakwalifikowaniu świadczenia do przychodów z pracy nie przesądza fakt pozostawania danej osoby w stosunku zatrudnienia w momencie otrzymania przychodu. Dodatkowym argumentem przemawiającym za opodatkowaniem tego typu świadczeń jako przychodów z pracy jest fakt, iż w treści tego artykułu ustawodawca nie wiąże momentu wymagalności świadczenia z faktem uznania tego świadczenia za przychód z pracy.

Mając na uwadze powyższe ustalenia oraz przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego stwierdzić należy, iż przyznane na podstawie odrębnej umowy o zakazie konkurencji świadczenie dla byłego pracownika jest odszkodowaniem otrzymanym na podstawie przepisów Kodeksu pracy i zostało ono wypłacone w oparciu o łączący wcześniej Zainteresowanego z pracodawcą stosunek pracy. Przedmiotowe odszkodowanie należy więc zakwalifikować do przychodów ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem jego wypłata jest uwarunkowana łączącym wcześniej strony stosunkiem pracy.

W konsekwencji powyższego należy wskazać co następuje.

Treść art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, iż osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zwane dalej ?zakładami pracy?, są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy - wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.

W myśl art. 39 ust. 1 ww. ustawy, w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym płatnicy, o których mowa w art. 31, art. 33 i art. 35, w przypadku gdy nie dokonują rocznego obliczenia podatku, są obowiązani przekazać podatnikowi i urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatnika, o którym mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych - imienne informacje sporządzone według ustalonego wzoru (PIT-11), z zastrzeżeniem ust. 5. Informację, o której mowa w zdaniu pierwszym, sporządza się również w przypadku dokonywania wypłaty świadczeń określonych w art. 21 ust. 1 pkt 46 i 74. w informacji tej wykazuje się również dochody zwolnione od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych umów międzynarodowych.

Natomiast stosownie do art. 38 ust. 1 ww. ustawy, płatnicy, o których mowa w art. 31 i 33-35, przekazują, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a, kwoty pobranych zaliczek na podatek w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki, na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby. Jeżeli między kwotą potrąconego podatku a kwotą wpłaconego podatku występuje różnica, należy ją wyjaśnić w deklaracji, o której mowa w ust. 1a. w terminie do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym płatnicy, o których mowa w art. 31 i 33-35, są obowiązani przesłać do urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby, roczną deklarację, według ustalonego wzoru, tj. PIT-4R (art. 38 ust. 1a ww. ustawy).

Biorąc pod uwagę wyżej wymienione przepisy prawa należy stwierdzić, iż ustawodawca nałożył na płatnika obowiązek prawidłowego obliczenia, poboru i odprowadzenia w ciągu roku podatkowego zaliczek na podatek dochodowy od wynagrodzeń i innych świadczeń wypłaconych lub postawionych do dyspozycji pracownika, a także sporządzenia i przekazania podatnikowi i urzędowi skarbowemu w ustawowym terminie informacji oraz deklaracji według ustalonego wzoru. Informacja PIT-11 powinna zawierać prawidłowe dane o osiągniętych przez podatnika dochodach podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym i pobranych zaliczkach na podatek.

Reasumując, stwierdzić należy, iż w niniejszej sprawie, w związku z wypłatą byłemu pracownikowi odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji ? które stanowi dla tego pracownika przychód zaliczany do przychodów ze stosunku pracy ? na Wnioskodawcy ciążą ? zgodnie z art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ? obowiązki płatnika z przedmiotowego tytułu, w szczególności obliczenia, poboru i przekazania na rachunek właściwego urzędu skarbowego zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim, ul. Dąbrowskiego 13, 66-400 Gorzów Wielkopolski, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. u. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.