Czy koszty usług prawnych świadczone od 2006 r. na rzecz Wnioskodawcy przez kancelarię prawną, dotyczące (...)

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki Akcyjnej, przedstawione we wniosku z dnia 30 lipca 2008 r. (data wpływu 08.08.2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów ? jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 8 sierpnia 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca prowadzi działalność podstawową w zakresie wydobycia i produkcji miedzi oraz metali nieżelaznych. Z uwagi na specyfikę i rozmiary prowadzonej działalności, Spółka przeznacza część środków na inwestycje w obszarze dywersyfikacji działalności. Jednym z kierunków dywersyfikujących działalność Wnioskodawcy jest zaangażowanie w inwestycje w obszarze telekomunikacji, poprzez nabywanie i posiadanie akcji w spółce XX S. A. Stałe wpływy z tej inwestycji (dywidendy) pozwalają wzmocnić przychody z działalności podstawowej oraz wzmocnić rentowność Spółki.

Posiadanie przez Wnioskodawcę akcji w spółce XX oraz podjęcie w latach ubiegłych decyzji o nabyciu dalszych akcji XX od dotychczasowego akcjonariusza tej spółki, tj. YY A/S doprowadziło do następującej sytuacji.

W dniu 10 marca 2006 r. pomiędzy Wnioskodawcą, ZZ S.A., WW S.A. i TT S.A. jako kupującymi oraz YY A/S (firma duńska) jako sprzedawcą zawarta została ?Umowa w przedmiocie akceptacji oferty i warunkowego zbycia akcji XX S.A.? (?Umowa?). Zawarcie Umowy zostało poprzedzone zawarciem przez Wnioskodawcę, ZZ S.A., WW S.A. oraz TT S.A. jako akcjonariuszami XX S.A. ?Umowy Akcjonariuszy w sprawie nabycia akcji spółki XX S.A. od YY A/S oraz podjęcia wspólnych działań w celu zbycia wszystkich akcji posiadanych w XX S.A.?.

W wyniku wystąpienia tzw. Zmiany Tytułu Własności w odniesieniu do YY A/S, pozostali akcjonariusze XX S.A. (w tym SS Inc.) uzyskali, zgodnie z § 12.14 Statutu XX S.A., prawo nabycia łącznie 4.019.780 akcji XX S.A. znajdujących się w posiadaniu YY A/S, w proporcji równej procentowi akcji będących w posiadaniu każdego z akcjonariuszy w XX S.A., poza akcjami znajdującymi się w posiadaniu YY A/S. Oferta nabycia została skierowana przez YY A/S do pozostałych akcjonariuszy XX S.A. w dniu 8 lutego 2006 roku. Zawarcie Umowy nastąpiło w wykonaniu przysługującego Wnioskodawcy, ZZ S.A., WW S.A. oraz TT S.A. prawa nabycia akcji objętych ofertą YY A/S.

Na podstawie Umowy może dojść do nabycia przez Spółkę 980.486 akcji XX S.A. stanowiących około 4,78% kapitału zakładowego XX S.A. za cenę nie wyższą niż 214,04 euro za jedną akcję. W przypadku nabycia przez Wnioskodawcę, ZZ S.A., WW S.A. i TT S.A. akcji na podstawie Umowy, podmioty te razem z posiadanymi obecnie akcjami będą miały łącznie ponad 75% ogólnej liczby akcji XX S.A.

Z ofertą nabycia akcji skierowaną przez YY A/S do pozostałych akcjonariuszy XX związany jest spór pomiędzy SS Inc. a YY A/S i pozostałymi akcjonariuszami, w tym Wnioskodawcą. W 2006 roku SS Inc. wniósł pozew do Międzynarodowego Sądu Arbitrażowego przy Federalnej Izbie Handlowej w W., w którym pozwał sześć podmiotów określając YY A/S jako głównego pozwanego (Principle Respondent), XX S.A. jako pierwszego pomocniczego pozwanego (First Auxiliary Respondent) oraz Wnioskodawcę, ZZ S.A., WW S.A. oraz TT S.A. jako dalszych pomocniczych pozwanych (Second to Fifth Auxiliary Respondends). W ww. pozwie SS Inc. zakwestionował między innymi sposób ustalenia ceny przez YY A/S w ofercie kierowanej do pozostałych akcjonariuszy. W związku z zaistniałym sporem, w dniu 24 lutego 2006 r. ustanowione zostało zabezpieczenie, o którym mowa poniżej.

Umowa została zawarta pod warunkiem zawieszającym wygaśnięcia lub uchylenia w stosunku do akcji objętych Umową ustanowionego postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 24 lutego 2006 r. zabezpieczenia lub zabezpieczenia udzielonego przez inny organ orzekający (lub innego podobnego środka) zakazującego YY A/S zbycia akcji XX S.A. objętych Umową.

Zgodnie z Umową Wnioskodawca, ZZ S.A., WW S.A. i TT S.A. jako kupujący uprawnieni są do odstąpienia od wykonania umowy nabycia akcji XX S.A. objętych Umową, jeśli do dnia 10 marca 2009 r. (lub do innej daty uzgodnionej przez strony) nie spełni się powyższy warunek zawieszający lub do takiej daty będą istnieć inne okoliczności związane ze sporami pomiędzy SS Inc. i YY A/S, mogące stanowić przeszkodę w nabyciu od YY A/S akcji określonych w Umowie, w rezultacie czego Umowa w takiej dacie ulegnie rozwiązaniu.

W 2008 r. Wnioskodawca otrzymał wyrok Trybunału Arbitrażowego w W. w sprawie z powództwa SS Inc. przeciwko XX S.A. i pozostałym akcjonariuszom tej spółki. Trybunał stwierdził, że umowa z 10 marca 2006 r., dotycząca zakupu pozostałej części akcji XX S.A. (należących do YY A/S) przez polskich akcjonariuszy XX S.A., jest ważna i nie narusza postanowień statutu XX S.A., ani umów akcjonariuszy. Jednocześnie sprawa ta została skierowana do rozstrzygnięcia przed sądami polskimi - celem uznania na terenie Polski zapadłych wyroków.

W związku z zaistniałą, złożoną sytuacją prawną, Wnioskodawca zawarł umowę z kancelarią prawną, której powierzono zastępstwo procesowe w prowadzeniu sporu zarówno przed arbitrażem w W., jak i przed sądami polskimi, celem doprowadzenia do sytuacji, w której nabycie akcji XX - o których mowa w Umowie z 2006 r. - będzie możliwe (realizacja prawa pierwokupu). Usługi świadczone przez kancelarię prawną na rzecz Wnioskodawcy dokumentowane są fakturami VAT.

Do dnia złożenia niniejszego wniosku, prowadzone przez Wnioskodawcę w ww. sprawie spory sądowe nie zostały ostatecznie zakończone, co warunkuje nabycie akcji XX.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy koszty usług prawnych świadczone od 2006 r. na rzecz Wnioskodawcy przez kancelarię prawną, dotyczące doprowadzenia do wykonania przez Spółkę prawa pierwszeństwa nabycia akcji XX od YY A/S, stanowią koszty uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia, w tym również w przypadku, gdyby w przyszłości do takiego nabycia nie doszło...

Zdaniem Wnioskodawcy, wydatki związane z nabyciem ww. usług prawnych - zarówno w stanie prawnym obowiązującym do końca 2006 r., jak i od dnia 01.01.2007 r. - stanowią koszty uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia.

Stosownie do regulacji art. 15 ust. 1 ww. ustawy:

• w stanie prawnym obowiązującym do końca 2006 roku - kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (...),
• w stanie prawnym obowiązującym od 01.01.2007 r. - kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.
  
  

Koszty związane z nabyciem akcji obciążają niewątpliwie nabywcę akcji - akcjonariusza. Jednocześnie wydatki związane z nabyciem akcji mogą stanowić dla Spółki wydatki na nabycie akcji, które zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy nie stanowią kosztów uzyskania przychodów na dzień objęcia takich udziałów. Wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodów przy ustalaniu dochodu z odpłatnego zbycia tych udziałów.

Wydatki za usługi prawne związane z doprowadzeniem do wykonania przez Wnioskodawcę prawa pierwszeństwa nabycia akcji XX nie są, w ocenie Spółki, kosztami bezpośrednio związanymi z nabyciem akcji, o których mowa w ww. art. 16 ust. 1 pkt. 8. Regulacje ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie wskazują, które wydatki należy kwalifikować do ?wydatków na nabycie akcji?. Jednakże, w kwestii tej wypowiadały się wielokrotnie sądy administracyjne, jak również organy podatkowe w wydawanych interpretacjach indywidualnych. Z literatury tej wynika, że kwalifikacja wydatków na nabycie akcji, odnosi się wyłącznie do bezpośrednich kosztów ich nabycia. Z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z 14 kwietnia 2004 r. sygn. akt III SA 2893/02 wynika, że ?(...) pojęcie ?wydatki na nabycie? oznacza koszty bezpośrednio warunkujące nabycie udziałów, tj. takie, bez których poniesienia nie byłoby możliwe ich skuteczne nabycie (...)?. W tym kontekście tylko takie wydatki, bez których poniesienia nie byłoby możliwe nabycie akcji, jak np. cena udziałów, taksa notarialna czy opłata skarbowa, powinny być uważane za poniesione bezpośrednio i ściśle w związku z nabyciem akcji.

W związku z faktem, że koszty usług, o których mowa w niniejszym wniosku, nie mieszczą się w kategorii ?wydatków na nabycie akcji?, Spółka ma prawo do zaliczania tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia (na zasadach ogólnych), jako że wydatki te związane są z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Powyższej kwalifikacji nie zmieni również ewentualny brak nabycia akcji w przyszłości (vide: uwarunkowania Umowy), gdyż wydatki powyższe wykazują związek pośredni z uzyskiwanymi przez Spółkę przychodami, co pozwala na zaliczenie ich do kosztów uzyskania przychodów zgodnie z dyspozycją art. 15 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000 r., Nr 54, poz. 654 ze zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (?).

Zapis taki oznacza, że kosztami uzyskania przychodów są wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, pod tym jednak warunkiem, że mają one związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, a ich poniesienie ma bądź też może mieć wpływ na wielkość osiąganych przychodów, lub służyć zachowaniu albo zabezpieczeniu źródła przychodów. Kosztami zatem będą zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodów, w tym dla zagwarantowania funkcjonowania źródła przychodów.

Stosownie do postanowień art. 16 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy (w stanie prawnym obowiązującym do końca 2006 r., jak i od dnia 01.01.2007 r.) nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) w spółce oraz innych papierów wartościowych (?); wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych wkładów, udziałów (akcji) oraz innych papierów wartościowych (?).

Użycie przez ustawodawcę określenia ?wydatki na nabycie? oznacza, że do kosztów uzyskania przychodów ? ale dopiero z chwilą sprzedaży udziałów lub akcji ? zalicza się wydatki bezpośrednio warunkujące nabycie tych udziałów lub akcji, tj. takie, bez których poniesienia skuteczne nabycie udziałów lub akcji nie byłoby możliwe. Takimi wydatkami są np. cena zakupu udziałów (akcji), opłaty notarialne, prowizja biura maklerskiego, podatek od czynności cywilnoprawnych, związane z ich zakupem.

Wydatki, które Spółka poniosła w związku z planowanym nabyciem akcji w innej spółce, takie jak koszty usług prawnych poniesione celem doprowadzenia do sytuacji, w której nabycie akcji będzie możliwe, nie są kosztami warunkującymi nabycie tych akcji, a zatem wobec nich nie znajdą zastosowania przepisy art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Poniesienie ich warunkuje uzyskanie przychodu bądź uniknięcie poniesienia straty.

Wydatki te ? mające charakter pośredni ? mogą być zatem uznane za poniesione w celu osiągnięcia przychodów (zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodów), pod warunkiem wykazania, że były one racjonalne co do zasady i co do wielkości. Ponadto Spółka powinna właściwie udokumentować fakt poniesienia tych wydatków.

Określając natomiast moment zaliczenia przedmiotowych wydatków do kosztów uzyskania przychodów, należy wskazać na zapis art. 15 ust. 4d ww. ustawy, zgodnie z którym koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

Za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, w myśl art. 15 ust. 4e ww. ustawy, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Z uwagi na powyższe, koszty usług prawnych ? jako dotyczące całokształtu prowadzonej przez Spółkę działalności gospodarczej ? mogą zostać zaliczone do kosztów podatkowych w dacie ich poniesienia.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r., kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Wydatki poniesione przez Wnioskodawcę na ww. usługi prawne poniesione w 2006 r. celem doprowadzenia do sytuacji, w której nabycie akcji innej Spółki będzie możliwe, mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Koszty te pozostają jedynie w pośrednim związku z przychodami (brak jest możliwości powiązania ich z konkretnymi przychodami) i zgodnie z art. 15 ust. 1 w związku z art. 15 ust. 4 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym do 31.12.2006 r. winny być potrącone w roku, w którym zostały faktycznie poniesione.

Reasumując, wydatki poniesione przez Spółkę na przedmiotowe usługi prawne jako pośrednie koszty uzyskania przychodów winny być potrącane w dacie ich poniesienia zarówno w stanie prawnym obowiązującym do końca 2006 r., jak i od dnia 01.01.2007 r.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.