Czy opłata za użytkowanie wieczyste nieruchomości ustalona pod rządami nowej ustawy o VAT, ale dla (...)

UZASADNIENIE

W dniu 1 lutego 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie naliczania podatku VAT od opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego działki. Powyższy wniosek uzupełniono pismem z dnia 26 marca 2010 r. o doprecyzowanie opisanego stanu faktycznego oraz o opłatę.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Decyzją z dnia 29 maja 2009 r. znak Wojewoda stwierdził nabycie przez przedsiębiorstwo państwowe z dniem 27 października 2000 r. prawa użytkowania wieczystego gruntu Skarbu Państwa, położonego w Gminie, w obrębie, oznaczonego w ewidencji gruntów jako działka nr 113.2 o powierzchni 0,9268 ha, dla którego w Sądzie Rejonowym w X w v Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta KW Nr .

Jednocześnie w pkt 1.2 tej decyzji Organ ustalił cenę powyższego gruntu na kwotę 53.700 zł i stwierdził, że nabycie prawa użytkowania wieczystego następuje bez obowiązku wniesienia pierwszej opłaty. w pkt 1.3 użytkowanie wieczyste przedmiotowego gruntu ustalił na okres 99 lat, licząc od dnia 27 października 2000 r. w pkt 1.4. Organ wskazał, iż użytkownik wieczysty zobowiązany jest uiszczać przez czas trwania swego prawa opłatę roczną za grunty w wysokości 3% ceny gruntu, w terminie do dnia 31 marca roku, za który opłata jest wnoszona na konto wskazane przez Starostę, wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej. Cena gruntów będąca podstawą do ustalenia przez Starostę, wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej opłaty rocznej, może być aktualizowana na skutek zmiany jej wartości w okresach nie krótszych niż jeden rok. w pkt 1.5 decyzji Wojewoda ustalił wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego przedmiotowego gruntu za rok 2010 na kwotę 1.611,00 zł + podatek VAT w przypadku obowiązku jego naliczenia.

Z pisma z dnia 26 marca 2010 r. stanowiącego uzupełnienie do wniosku wynika, iż w przedmiotowym stanie faktycznym nie było dokonywanej aktualizacji ceny gruntów, a w przypadku jej dokonywania w przyszłości będzie ona przeprowadzona w trybie artykułów 77-81 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. u. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.), a więc w drodze pisemnego wypowiedzenia wysokości dotychczasowej opłaty i złożenia oferty przyjęcia nowej wysokości tej opłaty, które podlegają możliwości zakwestionowania przez użytkownika wieczystego poprzez złożenie do samorządowego kolegium odwoławczego wniosku o ustalenie, że aktualizacja opłaty rocznej jest nieuzasadniona albo jest uzasadniona w innej wysokości.

Powyższy tryb nie oznacza zawarcia nowych umów, dotyczących wieczystego użytkowania.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy opłata za użytkowanie wieczyste nieruchomości ustalona pod rządami nowej ustawy o VAT, ale dla użytkowania wieczystego powstałego z mocy prawa przed wejściem w życie nowej ustawy o VAT, powinna być powiększana o należny podatek VAT...

Zdaniem Wnioskodawcy, w przedmiotowej sprawie, opłata za użytkowanie wieczystego gruntu nie powinna być powiększana o należny podatek VAT.

Według Zainteresowanego należy mieć bowiem na uwadze, iż użytkowanie wieczyste przedmiotowej nieruchomości na rzecz przedsiębiorstwa państwowego powstało z mocy prawa w roku 2000, a opisana wyżej decyzja Wojewody ma jedynie charakter deklaratoryjny. Opodatkowanie podatkiem VAT opłat rocznych za użytkowanie wieczyste zostało wprowadzone nową ustawą o VAT z dnia 11 marca 2004 r., która weszła w życie w dniu 1 maja 2004 r. Na gruncie tej ustawy powstał problem, czy opodatkowanie podatkiem VAT dotyczy również praw użytkowania wieczystego ustanowionych zanim zaczęła obowiązywać nowa ustawa. Kwestia ta była przedmiotem rozważań poszerzonego składu Naczelnego Sądu Administracyjnego, który w uchwale z dnia 8 stycznia 2007 r. sygn. akt i FSP 1106, PP 2007/3/46 stwierdził, że opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego gruntów, ustanowionego przed dniem 1 maja 2004 r., tj. gdy czynność taka nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po wejściu w życie nowej ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług ani nie zawiera w sobie należnego podatku, ani też nie powinna być powiększona o taki podatek, na podstawie przepisów tej ustawy. Inaczej rzecz ujmując, opłaty roczne za użytkowanie wieczyste ustanowione przed dniem 1 maja 2004 r. nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Odnosząc powyższe do stanu faktycznego przedmiotowej sprawy, wobec powstania prawa użytkowania wieczystego na rzecz przedsiębiorstwa państwowego w roku 2000, tj. przed wejściem w życie nowej ustawy VAT, opłaty roczne za to użytkowanie wieczyste, w ocenie Starosty nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT, a co za tym idzie, podatek taki nie powinien być naliczany. Za stanowiskiem takim przemawia również, fakt, iż art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku od towarów i usług mówi o oddaniu gruntów w użytkowanie wieczyste, a co za tym idzie obejmuje swoim zakresem opłaty za prawo powstałe w oparciu o umowę o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste i nie odnosi się do tych stanów faktycznych, w których użytkowanie to powstało z mocy samego prawa.

Wnioskodawca mając jednak na uwadze, iż opłata za użytkowanie wieczyste przedmiotowej nieruchomości, pomimo powstania samego prawa przed wejściem w życie nowej ustawy o VAT, została ustalona decyzją Wojewody wydaną już pod rządami nowej ustawy o VAT, ma wątpliwości co do zasadności powyższego stanowiska.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W okresie obowiązywania ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. u. Nr 11, poz. 50 ze zm.), czyli do dnia 30 kwietnia 2004 r., czynność ustanowienia użytkowania wieczystego nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Natomiast z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. u. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą, zmieniła się zarówno definicja towaru, jak i zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez towary, w myśl art. 2 pkt 6 ustawy, rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Przez dostawę towarów, zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

1. przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
2. wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
3. wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
4. wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
5. ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
6. oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
7. zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.

Natomiast stosownie do postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Kwestie dotyczące prawa wieczystego użytkowania uregulowane zostały w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. ? Kodeks cywilny (Dz. u. Nr 16, poz. 93 ze zm.). z zawartych tam regulacji wynika, iż użytkowanie wieczyste stanowi wprawdzie prawo do rzeczy cudzej, ale daje użytkownikowi wieczystemu uprawnienia do dysponowania rzeczą w sposób zbliżony do właściciela. w świetle art. 233 wyżej cytowanej ustawy Kodeks cywilny, użytkownik wieczysty (osoba fizyczna lub prawna) może, w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie gruntu Skarbu Państwa lub gruntu jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków w użytkowanie wieczyste, korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób. w tych samych granicach użytkownik wieczysty może swoim prawem rozporządzać.

Z kolejnych przepisów k.c. (art. 234, 235 i 237) wynikają kolejne uprawnienia użytkownika wieczystego ukształtowane na wzór uprawnień właściciela. w wyniku ustanowienia prawa wieczystego użytkowania dochodzi do ekonomicznego przeniesienia władztwa nad gruntem na rzecz użytkownika wieczystego, co pozwala mu rozporządzać nim jak właściciel. Znajduje to wyraz zarówno w swobodzie korzystania z gruntu i czerpania z niego pożytków w sposób niemalże taki jak w przypadku właściciela tego gruntu, jak również w możliwości przeniesienia takiego władztwa na inny podmiot.

Należy zauważyć, iż dostawa towarów rozumiana jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel obejmuje każdą czynność polegającą na przeniesieniu dobra materialnego przez Stronę, która przyznaje drugiej stronie prawo do faktycznego dysponowania nim, jakby była właścicielem tego dobra. w wyniku ustanowienia prawa użytkowania wieczystego dochodzi do ekonomicznego przeniesienia władztwa nad gruntem (tj. towarem w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy o VAT) na rzecz użytkownika wieczystego, co pozwala mu rozporządzać nim jak właściciel.

Zgodnie z treścią art. 27 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. u. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.), sprzedaż nieruchomości albo oddanie w użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowej wymaga zawarcia umowy w formie aktu notarialnego oraz wpisu w księdze wieczystej.

Przepis art. 71 ust. 1 ww. ustawy stanowi, iż za oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste pobiera się pierwszą opłatę i opłaty roczne. Opłaty roczne wnosi się przez cały okres użytkowania wieczystego (art. 71 ust. 4 ww. ustawy).

Z opisanego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wojewoda decyzją z dnia 29 maja 2009 r.

stwierdził nabycie przez przedsiębiorstwo państwowe z dniem 27 października 2000 r. prawa użytkowania wieczystego gruntu Skarbu Państwa. Jednocześnie w decyzji tej Organ ustalił cenę powyższego gruntu na kwotę 53.700 zł i stwierdził, że nabycie prawa użytkowania wieczystego następuje bez obowiązku wniesienia pierwszej opłaty. Organ ustalił użytkowanie wieczyste przedmiotowego gruntu na okres 99 lat, licząc od dnia 27 października 2000 r. Cena gruntów opłaty rocznej, będąca podstawą do ustalenia przez Starostę, wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej, może być aktualizowana na skutek zmiany jej wartości w okresach nie krótszych niż jeden rok. Wojewoda ustalił wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego przedmiotowego gruntu za rok 2010 na kwotę 1.611,00 zł + podatek VAT w przypadku obowiązku jego naliczenia.

Ponadto, w przedmiotowym stanie faktycznym nie było dokonywanej aktualizacji ceny gruntów, a w przypadku jej dokonywania w przyszłości będzie ona przeprowadzona w trybie artykułów 77-81 ustawy o gospodarce nieruchomościami, a więc w drodze pisemnego wypowiedzenia wysokości dotychczasowej opłaty i złożenia oferty przyjęcia nowej wysokości tej opłaty, które podlegają możliwości zakwestionowania przez użytkownika wieczystego poprzez złożenie do samorządowego kolegium odwoławczego wniosku o ustalenie, że aktualizacja opłaty rocznej jest nieuzasadniona albo jest uzasadniona w innej wysokości.

Z powyższego wynika więc, iż ustanowienie prawa wieczystego użytkowania przedmiotowego gruntu nastąpiło przed datą wejścia w życie nowej ustawy o VAT, tj. 1 maja 2004 r.

Konsekwencją przyjętego stanowiska, że oddanie nieruchomości w użytkowanie wieczyste stanowi dostawę towarów, jest stwierdzenie, że w przypadku, gdy taka czynność nastąpiła przed dniem 1 maja 2004 r. (tj. przed tym dniem dokonano wpisu prawa użytkowania wieczystego w księdze wieczystej na podstawie zawartej w formie aktu notarialnego umowy o ustanowieniu tego prawa) nie podlega ona obecnie podatkowi od towarów i usług. w przypadku dostawy towarów zasadą jest, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru. Zatem momentem realizacji dostawy nieruchomości gruntowej jest dokonanie wpisu użytkowania wieczystego do księgi wieczystej. w momencie zaś ustanowienia użytkowania wieczystego czynność ta nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym.

W świetle powyższego uznać należy, iż oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste przed dniem 1 maja 2004 r., gdy taka czynność nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług po wejściu w życie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, ani nie zawiera w sobie podatku należnego, ani nie powinna być powiększana o taki podatek na podstawie przepisów tej ustawy.

Reasumując, opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości, ustanowiona przed dniem 1 maja 2004 r., gdy taka czynność nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po wejściu w życie ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r., nie zawiera w sobie podatku należnego, ani też nie powinna być powiększona o taki podatek na podstawie przepisów tej ustawy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. u. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.