Podatekod towarów i usług - w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych na terytorium kraju usług - (...)

10.8.2012

Podatekod towarów i usług - w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych na terytorium kraju usług - w zakresie określenia miejsca świadczenia usług.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 25 kwietnia 2012 r. (data wpływu 10 maja 2012 r.) uzupełnionym pismem z dnia 16 lipca 2012 r. (data wpływu 23 lipca 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług jest:

prawidłowe ? w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych na terytorium kraju usług,
nieprawidłowe ? w zakresie określenia miejsca świadczenia usług.

UZASADNIENIE

W dniu 10 maja 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych na terytorium kraju usług oraz określenia miejsca świadczenia usług. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 16 lipca 2012 r. (data wpływu 23 lipca 2012 r.) informującym o dokonaniu dodatkowej opłaty.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług polegających na opiece nad osobami starszymi i niepełnosprawnymi w miejscu ich zamieszkania (PKD.88.10.Z) oraz handlu samochodami używanymi. Jest ona czynnym podatnikiem podatku VAT oraz prowadzi ewidencję obrotu i kwot podatku należnego za pośrednictwem kasy fiskalnej. Siedziba działalności znajduje się na terytorium Polski, natomiast usługi opieki wykonywane są na terenie kraju oraz na terenie Niemiec. Usługi świadczone są na rzecz indywidualnych osób w miejscu ich zamieszkania. Sprzedaż usług dokumentowana jest fakturą VAT. Jeżeli usługa jest świadczona na rzecz obcokrajowca, wówczas wartości na fakturze wyrażone są w walucie obcej (Euro). Ponadto w 2012 r. Zainteresowana zawarła umowę z polską firmą, mającą siedzibę na terenie Polski (Zleceniodawcą). Zgodnie z postanowieniami umowy, Zleceniodawca zleca jej świadczenie usług w zakresie pomocy społecznej dla osób w podeszłym wieku i osób niepełnosprawnych (PKD 88.10.Z) bez zakwaterowania. Zlecenie dokonywane jest na piśmie ze wskazaniem wszelkich niezbędnych danych osobowych osoby trzeciej, na rzecz której usługi mają być świadczone (Podopiecznego) wraz z podaniem wysokości wynagrodzenia. Usługa obejmuje również świadczenia na rzecz Podopiecznego:

prowadzenie gospodarstwa domowego Podopiecznego w zakresie przez niego określonym, w tym sprzątanie mieszkania, przygotowywanie posiłków, dokonywanie zakupów dla bieżących potrzeb gospodarstwa domowego;
pomaganie Podopiecznemu w utrzymaniu higieny osobistej;
towarzyszenie i pomoc przy spacerach na terenie miejscowości, w której Podopieczny zamieszkuje.

Usługi świadczone są codziennie 8 godzin na dobę. Za ich świadczenie Wnioskodawczyni (Zleceniobiorca) wystawia fakturę VAT na rzecz Zleceniodawcy ze wskazaniem gdzie i na czyją rzecz usługi były świadczone. Faktura wystawiana jest w walucie kraju, w którym są świadczone usługi. Kwota wynagrodzenia określonego w fakturze obejmuje wszelkie poniesione koszty związane z wykonaniem zlecenia z wyłączeniem kosztu zakwaterowania i wyżywienia, które zapewnia Podopieczny. Zgodnie z postanowieniami umowy, Zleceniobiorca ponosi względem Zleceniodawcy pełną odpowiedzialność odszkodowawczą za wszelkie szkody wyrządzone Zleceniodawcy na zasadach określonych w przepisach Kodeksu Cywilnego.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Czy świadczone na terytorium Polski usługi opieki są zwolnione od podatku VAT?
Jeżeli usługa jest wykonywana na teranie Niemiec na rzecz Podopiecznego tam zamieszkałego, to czy miejscem świadczenia usługi będzie terytorium Niemiec także w przypadku, gdy faktura wystawiana jest na Zleceniodawcę mającego siedzibę w Polsce?

Zdaniem Wnioskodawczyni:

Ad. 1

Usługi opieki świadczone na terytorium Polski są zwolnione od podatku VAT, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 23 ustawy o podatku od towarów i usług.

Ad. 2

Miejscem świadczenia usług będzie terytorium Niemiec, w Polsce usługi te nie podlegają opodatkowaniu i winny być wykazane w deklaracji VAT-7 jako usługi świadczone poza terytorium kraju.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe ? w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych na terytorium kraju usług, oraz nieprawidłowe ? w zakresie określenia miejsca świadczenia usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu tym podatkiem, podlegają:

odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
eksport towarów;
import towarów;
wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (?).

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawczyni prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług polegających na opiece nad osobami starszymi i niepełnosprawnymi w miejscu ich zamieszkania (PKD.88.10.Z) oraz handlu samochodami używanymi. Jest ona czynnym podatnikiem podatku VAT oraz prowadzi ewidencję obrotu i kwot podatku należnego za pośrednictwem kasy fiskalnej. Siedziba działalności znajduje się na terytorium Polski, natomiast usługi opieki wykonywane są na terenie kraju oraz na terenie Niemiec. Usługi świadczone są na rzecz indywidualnych osób w miejscu ich zamieszkania. Sprzedaż usług dokumentowana jest fakturą VAT. Jeżeli usługa jest świadczona na rzecz obcokrajowca, wówczas wartości na fakturze wyrażone są w walucie obcej (Euro). Ponadto w 2012 r. Zainteresowana zawarła umowę z polską firmą, mającą siedzibę na terenie Polski (Zleceniodawcą). Zgodnie z postanowieniami umowy, Zleceniodawca zleca jej świadczenie usług w zakresie pomocy społecznej dla osób w podeszłym wieku i osób niepełnosprawnych (PKD 88.10.Z) bez zakwaterowania. Zlecenie dokonywane jest na piśmie ze wskazaniem wszelkich niezbędnych danych osobowych osoby trzeciej, na rzecz której usługi mają być świadczone (Podopiecznego) wraz z podaniem wysokości wynagrodzenia. Usługi świadczone są codziennie 8 godzin na dobę.

Usługa obejmuje również świadczenia na rzecz Podopiecznego:

prowadzenie gospodarstwa domowego Podopiecznego w zakresie przez niego określonym w tym sprzątanie mieszkania, przygotowywanie posiłków, dokonywanie zakupów dla bieżących potrzeb gospodarstwa domowego,
pomaganie Podopiecznemu w utrzymaniu higieny osobistej,
towarzyszenie i pomoc przy spacerach na terenie miejscowości w której Podopieczny zamieszkuje.

Przedmiotem pierwszego pytania Wnioskodawczyni jest stwierdzenie, czy świadczone przez nią na terytorium Polski usługi opieki są zwolnione od podatku VAT.

Jak wynika z regulacji art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku od towarów i usług wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Zgodnie natomiast z art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110 wynosi 23%.

Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienia od podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

I tak, stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy, zwalnia się od podatku usługi pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej oraz usługi określone w przepisach o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, a także dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, na rzecz beneficjenta tej pomocy, wykonywane przez:

regionalne ośrodki polityki społecznej, powiatowe centra pomocy rodzinie, ośrodki pomocy społecznej, rodzinne domy pomocy, ośrodki wsparcia i ośrodki interwencji kryzysowej,
wpisane do rejestru prowadzonego przez wojewodę:
- domy pomocy społecznej prowadzone przez podmioty posiadające zezwolenie wojewody,
- placówki opiekuńczo-wychowawcze i ośrodki adopcyjno-opiekuńcze,
placówki specjalistycznego poradnictwa,
inne niż wymienione w lit.
a-c placówki zapewniające całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku na podstawie zezwolenia wojewody, wpisane do rejestru prowadzonego przez wojewodę,
specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie.

Natomiast zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 23 ustawy, zwalnia się od podatku usługi opieki nad osobami niepełnosprawnymi, przewlekle chorymi lub osobami w podeszłym wieku, świadczone w miejscu ich zamieszkania przez podmioty inne niż wymienione w pkt 22, oraz dostawę towarów ściśle z tymi usługami związaną.

W myśl art. 43 ust. 17 ustawy, zwolnienia, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 18, 18a, 22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a, nie mają zastosowania do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, jeżeli:

nie są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej, zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 18, 18a, 22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a lub
ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.

Wskazać należy, że analizując możliwość zastosowania zwolnienia z opodatkowania świadczonych przez dany podmiot usług w zakresie opieki nad osobami niepełnosprawnymi, przewlekle chorymi lub osobami w podeszłym wieku, świadczone w miejscu ich zamieszkania należy w pierwszej kolejności zbadać, czy w sprawie zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy. W przypadku zastosowania zwolnienia w oparciu o ww. przepis brak jest bowiem podstaw do dalszego badania spełnienia bądź nie warunków określonych w przepisie art. 43 ust. 1 pkt 23 ustawy, bowiem odnosi się on do usług świadczonych przez podmioty inne niż wymienione w art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy.

Zatem warunkiem zastosowania zwolnienia od podatku w oparciu o powołany wyżej art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy, jest nie tylko spełnienie przesłanki o charakterze przedmiotowym dotyczącej rodzaju świadczonych usług, tj. usług pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, jak również przesłanki podmiotowej odnoszącej się do usługodawcy, będącego ściśle określonym podmiotem. Niespełnienie chociażby jednej z ww. przesłanek powoduje, iż zwolnienie nie ma zastosowania.

Jak wynika z opisu sprawy, Zainteresowana nie jest podmiotem wymienionym w art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy. Zatem świadczone przez nią usługi na terytorium kraju, nie korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie powołanego przepisu ustawy.

Jednak biorąc pod uwagę przedstawiony stan faktyczny stwierdzić należy, iż świadczone przez Wnioskodawczynię na terytorium kraju usługi polegające na opiece nad osobami starszymi i niepełnosprawnymi w miejscu ich zamieszkania, korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 23 ustawy.

Zatem ww. usługi opieki świadczone przez Zainteresowaną na terytorium kraju, korzystają ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 23 ustawy.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni w tym zakresie należało uznać za prawidłowe.

Wątpliwości Zainteresowanej dotyczą również wskazania, czy jeżeli usługa jest wykonywana na teranie Niemiec na rzecz Podopiecznego tam zamieszkałego, to czy miejscem świadczenia usługi będzie terytorium Niemiec także w przypadku, gdy faktura wystawiana jest na Zleceniodawcę mającego siedzibę w Polsce.

Jak wynika z opisu sprawy, w 2012 r. Zainteresowana zawarła umowę z polską firmą, mającą siedzibę na terenie Polski (Zleceniodawcą). Zgodnie z postanowieniami umowy, Zleceniodawca zleca jej świadczenie usług w zakresie pomocy społecznej dla osób w podeszłym wieku i osób niepełnosprawnych, bez zakwaterowania. Zlecenie dokonywane jest na piśmie ze wskazaniem wszelkich niezbędnych danych osobowych osoby trzeciej, na rzecz której usługi mają być świadczone (Podopiecznego) wraz z podaniem wysokości wynagrodzenia. Usługi świadczone są codziennie 8 godzin na dobę. Za ich świadczenie Wnioskodawczyni (Zleceniobiorca) wystawia fakturę VAT na rzecz Zleceniodawcy ze wskazaniem gdzie i na czyją rzecz usługi były świadczone. Kwota wynagrodzenia określonego w fakturze obejmuje wszelkie poniesione koszty związane z wykonaniem zlecenia z wyłączeniem kosztu zakwaterowania i wyżywienia, które zapewnia Podopieczny.

Usługa obejmuje również świadczenia na rzecz Podopiecznego:

prowadzenie gospodarstwa domowego Podopiecznego w zakresie przez niego określonym w tym sprzątanie mieszkania, przygotowywanie posiłków, dokonywanie zakupów dla bieżących potrzeb gospodarstwa domowego,
pomaganie Podopiecznemu w utrzymaniu higieny osobistej,
towarzyszenie i pomoc przy spacerach na terenie miejscowości, w której Podopieczny zamieszkuje.

Zatem jak jednoznacznie wynika z przedstawionego stanu faktycznego, zgodnie z postanowieniami zawartej umowy, ww. usługi Wnioskodawczyni świadczy na rzecz firmy polskiej (Zleceniodawcy), która zleca jej wykonanie określonych usług, na którą wystawia ona fakturę potwierdzającą ich wykonanie.

W przypadku świadczenia usług, bardzo istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależy, czy dana usługa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.

Stosownie do art. 28a ustawy, na potrzeby stosowania niniejszego rozdziału:

ilekroć jest mowa o podatniku ? rozumie się przez to:
1. podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,
2. osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;
podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.

Powyższy artykuł wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest podmiot wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy, zgodnie z którym działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Firma polska, na rzecz której Zainteresowana świadczy usługi będące przedmiotem pytania, spełnia definicję podatnika, o której mowa w art. 28a ustawy.

Zgodnie z zasadą ogólną zawartą w art. 28b ust. 1 ustawy, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j i art. 28n.

Po dokonaniu analizy informacji zawartych w opisie sprawy stwierdzić należy, iż w przedmiotowej sprawie wskazane w art. 28b ust. 1 ustawy zastrzeżenia nie mają zastosowania, zatem miejsce świadczenia usług będących przedmiotem pytania, ustalane jest na podstawie zasady ogólnej wyrażonej w tym przepisie.

Zatem jeżeli usługa będąca przedmiotem pytania jest wykonywana na terytorium Niemiec ale na rzecz Zleceniodawcy mającego siedzibę w Polsce (na którego wystawiana jest faktura), miejscem jej świadczenia (opodatkowania) jest terytorium kraju, stosownie do art. 28b ust. 1 ustawy.

Zatem stanowisko Zainteresowanej w tym zakresie należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Tut. Organ informuje, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytań) Zainteresowanej. Inne kwestie wynikające z opisu sprawy oraz z własnego stanowiska, które nie zostały objęte pytaniami nie mogą być ? zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej ? rozpatrzone.

W niniejszej interpretacji rozpatrzono wniosek w części dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych na terytorium kraju usług oraz określenia miejsca świadczenia usług. Natomiast w zakresie ewidencjonowania świadczonych usług za pomocą kasy rejestrującej wydana została odrębna interpretacja indywidualna z dnia 10 sierpnia 2012 r. nr ILPP4/443-205/12-5/BA.

Ponadto informuje się, iż w podatku dochodowym od osób fizycznych zostały wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.