CIT - w zakresie kwalifikacji prawnopodatkowej zatrzymanego zadatku

UZASADNIENIE

W dniu 24 maja 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kwalifikacji prawnopodatkowej zatrzymanego zadatku.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 31 października 2007 roku Wnioskodawca (spółka z. o.o.) zawarł ze spółką pod firmą S. Sp. z o.o. umowę przedwstępną sprzedaży lokali mieszkalnych w dwóch budynkach wielokondygnacyjnych, które Wnioskodawca zobowiązał się wybudować. Zgodnie z postanowieniami umowy spółka S. wręczyła Wnioskodawcy zadatek w wysokości 8.444.332,00 zł (osiem milionów czterysta czterdzieści cztery tysiące trzysta trzydzieści dwa złote).

Ww. umowa przedwstępna nie została jednak wykonana przez spółkę S., w związku z czym spółka Wnioskodawca zgodnie z treścią art. 394 par. 1 Kc. odstąpiła od tej umowy i zachowała otrzymany zadatek.

Następnie kwotę uzyskaną z tytułu zatrzymanego zadatku zakwalifikowała jako przychód w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z dnia 15 lutego 1992 roku i zaksięgowała w ten sposób w swoich dokumentach księgowych oraz (po odliczeniu kosztów uzyskania przychodu) odprowadziła od niej podatek dochodowy.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy działanie Wnioskodawcy było prawidłowe ...
2. Czy kwoty uzyskane przez Wnioskodawcę można zakwalifikować jako przychód w rozumieniu art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ...
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy:

W ocenie Wnioskodawcy w przedstawionym stanie faktycznym działanie Spółki było prawidłowe. Gdyby bowiem przyjąć odmienne stanowisko to kwoty uzyskane przez Wnioskodawcę z tytułu zadatku (po odliczeniu ewentualnych kosztów uzyskania przychodu) nie podlegałyby opodatkowaniu podatkiem od osób prawnych.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 przychodami są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe. Zważywszy więc, iż kwotę tytułem zadatku Spółka uzyskała w pieniądzu, w ocenie Wnioskodawcy zasadne było zakwalifikowanie jej jako przychód.

Wątpliwości Wnioskodawcy wynikają jednak z faktu, iż żaden przepis ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie wskazuje wprost. iż kwoty uzyskane przez spółkę kapitałową prawa handlowego z tytułu zatrzymania zadatku w wyniku odstąpienia od umowy cywilnoprawnej z powodu jej niewykonania przez drugą stronę, należy kwalifikować jako przychód. Jednocześnie art. 16 ust. 1 pkt 56 tej ustawy wyraźnie stanowi, iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat (kosztów) powstałych w wyniku utraty dokonanych przedpłat (zaliczek, zadatków) w związku z niewykonaniem umowy. W związku z tym można byłoby argumentować, iż ustawodawca, chcąc uczynić przedmiotem opodatkowania nadwyżkę sum uzyskanych w wyniku zatrzymania przedpłat (zaliczek. zadatków) nad kosztami ich uzyskania również powinien to explicite uregulować.

W opinii Wnioskodawcy taka argumentacja nie uwzględnia jednak literalnej wykładni art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, która prowadzi do wniosku, iż kwoty pieniężne uzyskane z tytułu zatrzymania zadatku należy traktować jako przychód. Tym samym Wnioskodawca był zobowiązany do zakwalifikowania tych kwot jako przychód i (po odliczeniu kosztów jego uzyskania) odprowadzenia od nich podatku dochodowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm. ? dalej także - updop), przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 13 i 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe. Na mocy ust. 3 powołanego artykułu, za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Przepisy ww. ustawy nie zawierają więc definicji przychodu. W odniesieniu do przychodów Ustawodawca zastosował technikę ustawodawczą polegającą na wymienieniu przykładowych kategorii pożytków, których otrzymanie implikuje powstanie przychodu podatkowego (art. 12 ust. 1 pkt 1-10 updop) pozostawiając katalog przysporzeń kreujących powstanie przychodu w rozumieniu ustawy otwartym. Jednocześnie Prawodawca ustanowił w art. 12 ust. 4 powołanej ustawy zamknięty katalog kategorii przychodów wyłączonych z opodatkowania. A contrario wszystkie inne przysporzenia majątkowe (zwiększające aktywa lub zmniejszające pasywa spółki) niż wymienione w art. 12 ust. 4 updop należy uznać za przychód skutkujący powstaniem obowiązku podatkowego.

Zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 1 cytowanej ustawy do przychodów nie zalicza się pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, a także otrzymanych lub zwróconych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów).

W konsekwencji za przychód należy uznać każde przysporzenie majątkowe o charakterze trwałym, definitywnym, bezzwrotnym. Przy czym w przypadku przychodów uzyskiwanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej już sam fakt, że przychód staje się należny powoduje powstanie obowiązku podatkowego.

Przysporzenie z tytułu zatrzymania zadatku niewątpliwie powstało w ramach działalności gospodarczej Wnioskodawcy. Przedmiotowy przychód jest zatem przychodem związanym z działalnością gospodarczą Wnioskodawcy w rozumieniu ww. art. 12 ust. 3 updop. Przysporzenie to ma charakter trwały, definitywny, bezzwrotny.

Z uwagi na powszechnie akceptowany zakaz wykładni rozszerzającej prawa podatkowego w przypadku wszelkiego rodzaju ulg, zwolnień itp., aby takie przysporzenie mogłoby być uznane za nie stanowiące przychodów w rozumieniu ustawy, ustawodawca musiałby je wymienić wprost w katalogu przychodów wyłączonych z opodatkowania.

Wynika to także z zasady wyrażonej w art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 1997 r., Nr 78, poz. 483 ze zm.), zgodnie z którą nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy.

Skoro jednak Ustawodawca nie przewidział takiego wyłączenia w przypadku zatrzymania zadatku, należy uznać, iż Spółka postąpiła prawidłowo zaliczając wartość zatrzymanych środków pieniężnych do przychodów podatkowych w rozumieniu art. 12 ustawy.

Powołany przez Wnioskodawcę przepis art. 16 ust. 1 pkt 56 ww. ustawy, zgodnie z którym nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat (kosztów) powstałych w wyniku utraty dokonanych przedpłat (zaliczek, zadatków) w związku z niewykonaniem umowy, nie będzie miał zastosowania w przedmiotowej sprawie. Wyżej opisana technika ustawodawcza, polegająca m.in. na zastosowaniu dla zdefiniowania przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych katalogu otwartego, wyklucza konieczność egzemplifikowania wszelkich przysporzeń, z którymi Ustawodawca wiąże powstanie obowiązku podatkowego.

Zatem, w świetle przedstawionego stanu faktycznego i powołanych przepisów prawa, należy uznać stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione w przedmiotowym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej - za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.