Czy wypłata dywidendy przez Spółkę na rzecz Wspólnika w formie rzeczowej w drodze transferu udziałów (...)

UZASADNIENIE

W dniu 13 lutego 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od czynności cywilnoprawnych.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: ?Spółka?) posiada zatrzymane zyski z lat ubiegłych. Wspólnik Spółki - Spółka Akcyjna (dalej: ,,Wspólnik?) planuje podział zysku (w tym zysku wypracowanego za 2011 r.).

Wspólnik jest 100% udziałowcem Spółki i posiada bezpośrednio Jej udziały przez nieprzerwany okres dłuższy niż 2 lata (udziały Spółki zostały zakupione na własność przez Wspólnika w 2009 r.).

Spółka i Wspólnik posiadają siedzibę w Polsce i podlegają w Polsce opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania. Wspólnik nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na źródło ich osiągania.

W związku z brakiem wystarczających środków pieniężnych na wypłatę dywidendy, rozważana jest wypłata przez Spółkę dywidendy w formie rzeczowej. W tym celu planowane jest podjęcie uchwały Zgromadzenia Wspólników, zgodnie z którą dywidenda zostanie wypłacona w formie rzeczowej w drodze transferu posiadanych przez Spółkę udziałów w spółce zależnej ?V? Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: ?spółce zależnej?).

Dokonanie przez Spółkę wypłaty dywidendy w formie niepieniężnej będzie zgodne z umową spółki. Transfer własności udziałów w spółce zależnej nastąpi zgodnie z art. 180 Kodeks spółek handlowych, w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi, nie będzie to jednak umowa sprzedaży.

Wysokość dywidendy podlegającej wypłacie będzie odpowiadała wartości rynkowej posiadanych przez Spółkę udziałów w spółce zależnej.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy w przedstawionym powyżej stanie faktycznym wypłata dywidendy przez Spółkę na rzecz Wspólnika w formie rzeczowej w drodze transferu udziałów w spółce zależnej nie powoduje powstania dla Spółki przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowego od osób prawnych...
2. Czy w związku ze spełnieniem przesłanek do zastosowania zwolnienia, o którym mowa w art. 22 ust. 4 ustawy o podatku dochodowego od osób prawnych, Spółka nie będzie zobowiązana do poboru 19% zryczałtowanego podatku dochodowego przy wypłacie dywidendy rzeczowej na rzecz Wspólnika...
3. Czy wypłata dywidendy przez Spółkę na rzecz Wspólnika w formie rzeczowej w drodze transferu udziałów w spółce zależnej będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych...
   
   

Niniejsza interpretacja indywidualna stanowi odpowiedź na pytanie nr 3.

Wniosek Spółki w zakresie pytań nr 1 i nr 2 zostanie rozpatrzony odrębnie.

Zdaniem Wnioskodawcy, wypłata dywidendy przez Spółkę na rzecz Wspólnika w formie rzeczowej w drodze transferu udziałów w spółce zależnej nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca wskazuje, iż w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, ustawodawca określił katalog czynności, które podlegają opodatkowaniu tym podatkiem. Czynności te zostały nazwane w przepisach ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm., dalej: ?KC?) lub w innych przepisach prawa polskiego (np. ustanowienie hipoteki, umowy spółek prawa handlowego).

I tak, zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny ? w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności ? w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki;

- a także zasadniczo, zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, zmiany powyżej wymienionych umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, szczegółowe określenie przez ustawodawcę zakresu przedmiotowego ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych poprzez enumeratywne określenie czynności podlegających opodatkowaniu ma określone konsekwencje.

Ustawodawca, wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne (nawet podobne), które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wymienione.

Wnioskodawca pragnie wskazać, że fakt objęcia podatkiem od czynności cywilnoprawnych wyłącznie czynności zawartych w zamkniętym katalogu określonym w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych był wielokrotnie podkreślany w praktyce polskich organów podatkowych. W szczególności organy potwierdzały, że w przypadku dokonania określonego świadczenia w miejsce innej czynności należy ocenić, czy opodatkowaniu podlega ta ostatnia czynność. Przykładowo, w interpretacji indywidualnej z dnia 29 kwietnia 2009 r., wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu (sygn. ILPB2/436-16/09-4/MK), wskazano, iż: ?Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności nie wymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone?.

W ocenie Wnioskodawcy, mając powyższe na uwadze należy wskazać, że czynność polegająca na wydaniu przez Spółkę udziałów w spółce zależnej w formie dywidendy rzeczowej nie została wymieniona w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W ocenie Spółki, wypłata dywidendy rzeczowej przez Spółkę nie będzie zatem podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, uchwały w sprawie deklaracji dywidendy rzeczowej ani dokumentu przenoszącego własność udziałów spółki zależnej w wykonaniu tejże uchwały nie można traktować na równi z umową sprzedaży praw majątkowych (tj. udziałów w spółce zależnej), objętą katalogiem czynności podlegających opodatkowaniu zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Należy bowiem zauważyć, że zgodnie z art. 535 KC, przez umowę sprzedaży należy rozumieć czynność, w której sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

W świetle powyższej definicji, sprzedaż jest czynnością, w której dochodzi do świadczeń ekwiwalentnych, czyli warunkiem koniecznym sprzedaży jest wzajemność świadczeń po obu stronach umowy sprzedaży ? z jednej strony następuje przeniesienie własności, z drugiej zaś zapłata ceny. Jednocześnie, umowa sprzedaży jest umową konsensualną tzn. do jej zawarcia dochodzi poprzez zgodne oświadczenie woli stron, których intencją jest zawarcie umowy sprzedaży.

Mając powyższe na uwadze, w ocenie Wnioskodawcy, w analizowanej sytuacji planowanej wypłaty dywidendy nie dojdzie do sprzedaży praw z udziałów w spółce zależnej, gdyż powyższe dwie przesłanki zawarcia umowy sprzedaży nie są spełnione. W szczególności, w analizowanym przypadku nie mamy do czynienia ze świadczeniami ekwiwalentnymi oraz ze zgodnym oświadczeniem woli stron.

Wnioskodawca zaznacza, iż jak wskazano w uzasadnieniu do pytania nr 1, mając na uwadze istotę prawa akcjonariuszy do udziału w zyskach spółki akcyjnej, należy stwierdzić, że w przypadku wypłaty dywidendy rzeczowej w formie udziałów dochodzi do jednostronnego świadczenia ze strony Spółki na rzecz akcjonariuszy. Jedynym podmiotem świadczącym jest w tej sytuacji podmiot wypłacający dywidendę, natomiast akcjonariusz otrzymujący dywidendę nie wykonuje żadnego świadczenia wzajemnego. W konsekwencji, wypłata dywidendy (zarówno w formie pieniężnej, jak i niepieniężnej) nie stanowi świadczenia ekwiwalentnego.

Ponadto, w przypadku wydania udziałów w ramach dywidendy w naturze nie dochodzi do czynności konsensualnej, gdyż nie mamy do czynienia ze zgodnym oświadczeniem woli stron. W szczególności, decyzja o podziale zysku i o wypłacie dywidendy jest podejmowana jednostronnie przez Zgromadzenie Wspólników, niezależnie od woli Spółki reprezentowanej przez Zarząd.

Ze względu na brak powyższych istotnych elementów niezbędnych do zawarcia umowy sprzedaży, zdaniem Wnioskodawcy, należy uznać, że wypłata dywidendy w formie niepieniężnej jest osobną instytucją uregulowaną na gruncie polskiego prawa w KSH. Czynności tej nie można zakwalifikować jako umowy sprzedaży, ani tym bardziej innej czynności objętej przepisami ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z art. 1 ust. 1 tej ustawy.

Wnioskodawca pragnie zaznaczyć, iż stanowisko zbieżne z zaprezentowanym powyżej stanowiskiem Spółki przedstawił Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 18 marca 2010 r., sygn. IPPB2/436-498/09-4/MZ.

Biorąc pod uwagę powyższe, w ocenie Wnioskodawcy, wypłata dywidendy na rzecz Wspólnika w formie rzeczowej w drodze transferu udziałów w spółce zależnej nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny ? w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności ? w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki.
    
    

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zasadę numerus clausus czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

W przedstawionym opisie zdarzenia przyszłego, wskazano, iż Spółka posiada zatrzymane zyski z lat ubiegłych. Wspólnik Spółki planuje podział zysku. Wspólnik jest 100% udziałowcem Spółki i posiada bezpośrednio Jej udziały przez nieprzerwany okres dłuższy niż 2 lat (udziały Spółki zostały zakupione na własność przez Wspólnika w 2009 r.).

Spółka i Wspólnik posiadają siedzibę w Polsce i podlegają w Polsce opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania. Wspólnik nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na źródło ich osiągania.

Wnioskodawca wskazał także, iż w związku z brakiem wystarczających środków pieniężnych na wypłatę dywidendy, rozważana jest wypłata przez Spółkę dywidendy w formie rzeczowej. W tym celu planowane jest podjęcie uchwały zgromadzenia wspólników, zgodnie z którą dywidenda zostanie wypłacona w formie rzeczowej w drodze transferu posiadanych przez Spółkę udziałów w spółce zależnej. Dokonanie przez Spółkę wypłaty dywidendy w formie niepieniężnej będzie zgodne z umową spółki. Transfer własności udziałów w spółce zależnej nastąpi zgodnie z art. 180 Kodeks spółek handlowych, w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi, nie będzie to jednak umowa sprzedaży.

Wysokość dywidendy podlegającej wypłacie będzie odpowiadała wartości rynkowej posiadanych przez Spółkę udziałów w spółce zależnej.

Wobec powyższego, należy stwierdzić, iż wypłata dywidendy przez Wnioskodawcę na rzecz Wspólnika w formie rzeczowej w drodze transferu udziałów w spółce zależnej nie została wymieniona w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zatem, powyższa czynność nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.