Czy wpłaty mieszkańców na budowę przyzagrodowych oczyszczalni ścieków podlegają opodatkowaniu (...)

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Gminy, przedstawione we wniosku z dnia 16 kwietnia 2012 r. (data wpływu 18 kwietnia 2012 r.) uzupełnionym pismem z dnia 5 lipca 2012r. (data wpływu 9 lipca 2012r.) o udzielenie pisemnej interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie
opodatkowania podatkiem VAT wpłat mieszkańców na przydomowe oczyszczalnie ścieków ? jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 kwietnia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie?

• opodatkowania podatkiem VAT wpłat mieszkańców na przydomowe oczyszczalnie ścieków,
  

• prawa do odzyskania podatku VAT w związku z realizacją inwestycji pn.: .
  
  

Wniosek uzupełniono pismem z dnia 5 lipca 2012r. (data wpływu 9 lipca 2012r.) w zakresie doprecyzowania zdarzenia przyszłego oraz opłaty.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Gmina jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Chce zrealizować inwestycję pn.: "?" na terenie gminy. Na tę inwestycję Gmina stara się o dofinansowanie z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Przedsięwzięcie będzie również współfinansowane przez właścicieli nieruchomości, na których oczyszczalnie zostaną wybudowane.

Przedsięwzięcie będzie polegało na wybudowaniu przyzagrodowych oczyszczalni ścieków oraz przekazaniu ich w nieodpłatne użytkowanie mieszkańcom Gminy. Gmina zamierza zrealizować to zadanie, bo pozwala ono na zastosowanie optymalnych rozwiązań wynikających z prowadzonej gospodarki wodno-ściekowej (nie planuje się w tych miejscowościach budowy zbiorczego systemu kanalizacyjnego).

Wykonanie tego zadania pozwoli na osiągnięcie stanu równowagi i uporządkowania gospodarki ściekowej na terenie gminy. Wpłynie pozytywnie na poprawę stanu środowiska przyrodniczego oraz przyczyni się do rozwoju regionu.

Realizacja tego celu zaspokoi oczekiwania mieszkańców gminy. Gmina nie będzie ponosić kosztów utrzymania i użytkowania oczyszczalni. Całkowite koszty eksploatacji ponosić będą właściciele nieruchomości, na terenie których oczyszczalnie zostaną wybudowane.

Korzystający z przydomowej oczyszczalni ścieków będzie zobowiązany do właściwej jej eksploatacji, zgodnie z instrukcją wykonawcy, w tym między innymi do systematycznego usuwania osadów ściekowych. Usługi wynikające z eksploatacji oczyszczalni właściciel nieruchomości zleci za odpłatnością Gminie. Na terenie gminy nie ma odrębnego przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego, ani też żadnej spółki czy innego podmiotu wykonującego zdania z tego zakresu. To Gmina za pośrednictwem Urzędu Gminy zajmuje się wykonywaniem usług w zakresie dostarczania wody i odprowadzania ścieków, ustala taryfy i pobiera opłaty za wodę i ścieki oraz wykonuje inne czynności wynikające z ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków ( Dz. U. z 2006 r. Nr 123 poz. 858 z późn. zm.).

Wykonawca przedsięwzięcia zostanie wyłoniony zgodnie z ustawą Prawo zamówień publicznych i będzie podatnikiem podatku VAT. Gmina oświadcza, że zadanie będzie realizowane w ramach zadań nałożonych na Gminę odrębnymi przepisami tj. art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142 poz. 1591). Gmina prowadzi działalność opodatkowaną podatkiem VAT.

Przydomowe oczyszczalnie ścieków zostaną wybudowane na poszczególnych nieruchomościach na podstawie umów zawartych z właścicielami nieruchomości. Umowa zobowiązuje właściciela nieruchomości do wniesienia opłaty w określonej wysokości, tytułem współfinansowania inwestycji. Wpłaty są obowiązkowe. Pozostałe środki finansowe na realizację inwestycji będą pochodzić z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w formie dotacji i pożyczki. Wybudowanie przydomowej oczyszczalni ścieków uzależnione jest od wniesienia opłat od poszczególnych użytkowników tych oczyszczalni.

Gmina jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Inwestorem jest Gmina, faktury dokumentujące poniesione wydatki w ramach realizacji ww. inwestycji będą wystawiane na Gminę. Stroną umów z mieszkańcami w zakresie usuwania osadów ściekowych będzie Gmina.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy wpłaty mieszkańców na budowę przyzagrodowych oczyszczalni ścieków podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, wpłaty mieszkańców nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT, ponieważ nie wystąpi odpłatna czynność podlegająca opodatkowaniu (oczyszczalnie będą stanowić własność Gminy), zaś wpłaty mieszkańców stanowią jedynie częściowy zwrot poniesionych kosztów.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel,

Art. 8 ust. 1 stanowi, iż przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi być na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza ? stosownie do treści art. 15 ust. 2 ustawy ? obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W myśl art. 15 ust. 6 ustawy nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 obowiązującej od dnia 1 stycznia 2007r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej ? (Dz. Urz. UE.L. Nr 347), zgodnie z którym krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.

Jednakże w przypadku, gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji.

Na podstawie § 13 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 73, poz. 392 ze zm.), zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

W świetle art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tj. Dz. U. z 2001r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.), gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Natomiast, zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. W szczególności zadania własne obejmują sprawy wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz (art. 7 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o samorządzie gminnym).

W świetle wskazanych unormowań jednostki samorządu terytorialnego na gruncie podatku od towarów i usług występować mogą w dwoistym charakterze:

• podmiotów niebędących podatnikami, gdy realizują zadania nałożone na nich odrębnymi przepisami prawa, oraz
  

• podatników podatku od towarów i usług, gdy wykonują czynności na postawie umów cywilnoprawnych.
  
  
  

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy, itd., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). Bowiem tylko w tym zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Gmina stara się o dofinansowanie z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na realizację inwestycji pn.: "?" na terenie gminy. Przedsięwzięcie będzie polegało na wybudowaniu przyzagrodowych oczyszczalni ścieków na poszczególnych nieruchomościach na podstawie umów zawartych z właścicielami nieruchomości. Umowa zobowiązuje właściciela nieruchomości do wniesienia opłaty w określonej wysokości tytułem współfinansowania. Wpłaty są obowiązkowe. Wybudowanie przydomowej oczyszczalni ścieków jest uzależnione od wniesienia opłat od poszczególnych użytkowników tych oczyszczalni. Wnioskodawca nie będzie ponosić kosztów utrzymania i użytkowania oczyszczalni. Całkowite koszty eksploatacji ponosić będą właściciele nieruchomości, na terenie których oczyszczalnie zostaną wybudowane. Korzystający z przydomowej oczyszczalni ścieków będzie zobowiązany do właściwej jej eksploatacji, zgodnie z instrukcją wykonawcy, w tym między innymi do systematycznego usuwania osadów ściekowych. Usługi wynikające z eksploatacji oczyszczalni właściciel nieruchomości zleci za odpłatnością Gminie. Oczyszczalnie będą stanowić własność Gminy, a wnoszone przez mieszkańców opłaty stanowią jedynie częściowy zwrot poniesionych kosztów.

Odnosząc się do przedstawionych okoliczności sprawy przede wszystkim należy zaznaczyć, iż określony w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy zakres opodatkowania tym podatkiem obejmuje odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług. Jak już uprzednio zauważono, przepis art. 7 ust. 1 ustawy definiujący pojęcie ?dostawy towarów? nie odwołuje się do cywilistycznych pojęć sprzedaży czy też przeniesienia prawa własności, stąd też nie można utożsamiać dostawy towarów w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług z przeniesieniem prawa własności na gruncie prawa cywilnego.

Podkreślenia wymaga, iż zgodnie z definicją zawartą w art. 7 ust. 1 ustawy, istotą dostawy towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W celu przedstawienia właściwego rozumienia pojęcia ?przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel? należy zaznaczyć, iż dotyczy ono tego rodzaju czynności, która daje otrzymującemu towar prawo do postępowania z nią jak właściciel. Należy przy tym uznać, że chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności, zatem zwrotu ?prawo do rozporządzania jak właściciel? nie można interpretować jako ?prawa własności?. Idąc dalej należy wskazać, iż czynności przejścia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejście własności w sensie prawnym, bowiem ?dostawa towarów? nie ogranicza się wyłącznie do zbycia prawa własności rzeczy.

W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, iż oderwanie pojęcia ?dostawa towarów? oraz ekonomicznych aspektów transakcji od skutków konwencjonalnych powstających na gruncie prawa podatkowego pozwala także na uznanie danej czynności za dostawę towarów nawet mimo pewnych nałożonych na nabywcę ograniczeń we władaniu towarem. Chwilą decydującą o przejściu na odbiorcę (osobę fizyczną) korzyści i ciężarów związanych z towarem jest, co do zasady, wydanie towaru.

Kwestią podlegającą ocenie w niniejszej sprawie jest ustalenie czy wpłaty mieszkańców na przydomowe oczyszczalnie ścieków podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Należy w tym miejscu podkreślić, że aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy dostawcą towarów lub usługodawcą a odbiorcą, a w zamian za wykonanie świadczenia powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem i przekazanym za nie wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest dana czynność, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz dokonującego dostawy lub świadczącego usługę.

W tym miejscu należy zauważyć, że wnoszone przez indywidualnych użytkowników wpłaty stanowią w istocie zapłatę za budowę przydomowych oczyszczalni ścieków. Jak bowiem wskazał Zainteresowany, inwestycja realizowana jest tylko dla tych mieszkańców, którzy wniosą opłaty w określonej wysokości i wpłaty te nie są dobrowolne. Zauważyć zatem należy, iż ww. wpłaty ponoszą wyłącznie osoby fizyczne, które następnie korzystać będą, jako uczestnicy inwestycji z przydomowych oczyszczalni. W sprawie będącej przedmiotem rozstrzygnięcia mamy zatem do czynienia z sytuacją, w której pomiędzy stronami zaistniała więź o charakterze zobowiązaniowym.

W przedmiotowej sprawie stwierdzić zatem należy, iż świadczenia, do wykonania których zobowiązał się Wnioskodawca w ramach ww. inwestycji, stanowić będą odpłatną dostawę towarów oraz odpłatne świadczenie usług, które ? zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy ? stanowią czynności podlegające opodatkowaniu według stawek obowiązujących dla danego świadczenia.

Wobec powyższego stwierdzić należy, iż czynności będące przedmiotem wniosku, za które Wnioskodawca będzie otrzymywał wpłaty od mieszkańców stanowiące wkład własny w budowę oczyszczalni podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT, gdyż stanowią zapłatę z tytułu czynności, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

W niniejszej interpretacji rozstrzygnięto wniosek w części dotyczącej opodatkowania podatkiem VAT wpłat mieszkańców na przydomowe oczyszczalnie ścieków. Natomiast wniosek w części dotyczącej prawa do odzyskania podatku VAT w związku z realizacją inwestycji pn.: ??? został rozpatrzony interpretacją nr ITPPP1/443-313/12-5/IG.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. z 2012r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.