Opodatkowanie czynności udzielania komornikom informacji niezbędnych do prowadzenia egzekucji.

UZASADNIENIE

W dniu 30 listopada 2012 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności udzielania komornikom informacji niezbędnych do prowadzenia egzekucji.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Na podstawie art. 761 Kodeksu Postępowania Cywilnego Spółdzielnia udziela komornikom informacji niezbędnych do prowadzenia egzekucji. Na podstawie Uchwały Rady Nadzorczej Spółdzielnia będzie pobierać opłatę manipulacyjną za udzielenie żądanej informacji. Opłata manipulacyjna jest skalkulowana na poziomie ponoszonych kosztów.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym udzielenie ww. informacji jest przedmiotem opodatkowania podatkiem o d towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy, odpłatne udzielenie ww. informacji nie jest opodatkowane podatkiem od towarów i usług. Udzielenie komornikowi informacji w opisanym przypadku to jedynie wypełnienie obowiązku, do którego obliguje Spółdzielnię przepis ustawowy (tj. art. 761 Kodeksu Postępowania Cywilnego). Nie jest to zatem przejaw wykonywanej przez Spółdzielnię działalności gospodarczej, lecz czynności administracyjne, które pozostają poza całkowitą sferą aktywności i działalności biznesowej. Spółdzielnia nie jest zainteresowana udzielaniem takich informacji i nie traktuje ich jako czynności pozwalających na zwiększenie jej obrotów. Okoliczności te przesądzają o fakcie, że udzielenie przez Spółdzielnię wskazanych w opisie sytuacji przyszłej informacji komornikowi znajduje się poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Spółdzielnia wskazała, iż podobny tok rozumowania został przedstawiony w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi znak IPTPP2/443-381/11-2/AW.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (?).

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych bez względu na formę w jakiej dokonano czynności prawnej,
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji,
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

W powyższym przepisie przyjęto generalną zasadę, zgodnie z którą usługami są wszelkie odpłatne świadczenia, niebędące dostawą towarów. Stąd też stwierdzić należy, iż definicja ?świadczenia usług? ma charakter dopełniający definicję ?dostawy towarów? i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług, transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Określeniem ?usługi? w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług objęto obszerny krąg czynności, obejmujący swym zakresem zarówno czynności określone przez stosowne klasyfikacje statystyczne, jak i cały szereg innych świadczeń, które nie są ujęte w tych klasyfikacjach.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Należy jednak zaznaczyć, iż nie każde powstrzymanie się od działania, czy tolerowanie czynności lub sytuacji jest uznawane za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy. Dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania usługi. Wynagrodzenie musi być należne za jej wykonanie.

Kwestią ?odpłatności? zajmował się wielokrotnie w swoim orzecznictwie Europejski Trybunał Sprawiedliwości (np. w sprawach: C-16/93, C-213/99, C-404/99) podkreślając, iż o dostawie towarów i usług za wynagrodzeniem można mówić jedynie w sytuacji, gdy istnieje ścisły związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty na relacjach cywilnoprawnych pomiędzy podmiotami. Związek, o którym mowa musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że odpłatność następuje za to świadczenie.

Definicja zawarta w przepisie art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy, zgodnie z którym przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie, które nie stanowi dostawy towarów, w tym m.in. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa wskazuje, iż ustawodawca szerzej ujmuje pojęcie świadczenia usług niż tylko czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów. Nakaz organu władzy publicznej jest w tym przypadku jedną z podstaw świadczenia usług w rozumieniu tej ustawy. Tak szerokie określenie w tym przepisie pojęcia świadczenia usług odzwierciedla jedną z podstawowych cech VAT, zasadę powszechności opodatkowania.

Powyższe oznacza, iż świadczenie usług zachodzi nie tylko wówczas, kiedy następuje dobrowolnie. Ma miejsce także wówczas, gdy następuje zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa. Jeżeli podmiot jest przymuszony (zobowiązany) do dokonania określonej czynności, wówczas uznaje się, że świadczy usługę, o ile można wyodrębnić podmiot, który jest jej beneficjentem, tj. bezpośrednim konsumentem, odbiorcą świadczenia odnoszącym z niego korzyść (choćby potencjalną).

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W ust. 2 tego artykułu ustawodawca określił, iż działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z treści wniosku wynika, iż na podstawie art. 761 Kodeksu Postępowania Cywilnego Spółdzielnia udziela komornikom informacji niezbędnych do prowadzenia egzekucji. Na podstawie Uchwały Rady Nadzorczej Spółdzielnia będzie pobierać opłatę manipulacyjną za udzielenie żądanej informacji. Opłata manipulacyjna jest skalkulowana na poziomie ponoszonych kosztów.

Analizując okoliczności faktyczne sprawy w kontekście obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa stwierdzić należy, iż udzielając komornikom informacji niezbędnych do prowadzenia egzekucji ? w sytuacji, gdy będą to informacje udzielane odpłatnie - Spółdzielnia będzie świadczyła w ramach działalności gospodarczej, o której mowa w cyt. art. 15 ust. 2 ustawy, usługi w rozumieniu w art. 8 ust. 1 ustawy, które będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Otrzymane od komorników opłaty będą w rzeczywistości wynagrodzeniem za świadczone przez Spółdzielnię usługi, dające wypłacającym je komornikom wyraźne i bezpośrednie korzyści w postaci dysponowania wiedzą, którą wykorzystają w postępowaniach egzekucyjnych. Fakt ten uprawnia do stwierdzenia, iż będą oni beneficjentami usługi, tj. bezpośrednimi konsumentami.

Końcowo wskazać należy, iż powołana we wniosku interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi znak IPTPP2/443-381/11-2/AW wydana została w odmiennym od analizowanego stanie faktycznym, zatem tezy w niej zawarte nie mogą wpłynąć na treść niniejszego rozstrzygnięcia.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.