Czy nabycie nieruchomości stanowiącej składnik majątku spółki w drodze licytacji komorniczej lub (...)

Uzasadnienie

Stan faktyczny:
Z treści wniosku złożonego przez (...) wynika, że w stosunku do (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (...) prowadzone jest sądowe postępowanie egzekucyjne w formie egzekucji z nieruchomości. Pierwsza licytacja nieruchomości spółki okazała się bezskuteczna i komornik na wniosek wierzycieli zamierza wyznaczyć drugi termin licytacji. (...) w (...) zamierza nabyć na drugiej licytacji komorniczej (względnie przejąć na własność jako wierzyciel hipoteczny w trybie art. 984 § 1 k.p.c.) nieruchomość stanowiącą składnik majątku tej spółki, związany z prowadzoną działalnością gospodarczą, będący aktywem trwałym w rozumieniu przepisów ustawy o rachunkowości. Wartość nieruchomości przekracza kwotę 15.300 zł. Z informacji znajdujących się w posiadaniu (...) wynika, iż wyżej wymieniona spółka posiada znaczne zaległości podatkowe związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, zaś organ podatkowy dopełnił wymogu określonego w art. 954 pkt 2 k.p.c., to jest zgłosił komornikowi prowadzącemu postępowanie zestawienie należnych od spółki podatków i innych danin publicznych.

Wątpliwość wnioskodawcy budzi fakt, czy nabycie składnika majątku spółki w jeden z wyżej opisanych sposobów, będzie skutkować solidarną odpowiedzialnością (...) jako nabywcy składnika majątku związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą, za zaległości podatkowe spółki, w trybie art. 112 Ordynacji podatkowej.

W ocenie wnioskodawcy nabycie nieruchomości na licytacji komorniczej, jak również przejęcie własności nieruchomości w trybie art. 984 § 1 k.p.c. nie skutkuje solidarną odpowiedzialnością nabywcy za zaległości podatkowe licytowanego dłużnika w trybie art. 112 Ordynacji podatkowej.

Ocena prawna:
Zgodnie z art. 107 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa w przypadkach i w zakresie przewidzianych w rozdziale 15 Ordynacji podatkowej za zaległości podatkowe podatnika odpowiadają całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem również osoby trzecie. Stosownie natomiast do art. 112 § 1 nabywca przedsiębiorstwa, jego zorganizowanej części lub składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą wymienionych w § 2, jeżeli ich wartość jednostkowa wynosi w dniu zbycia co najmniej 15.000 zł odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem za powstałe do dnia nabycia zaległości podatkowe związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Stosownie do art. 119 Ordynacji podatkowej kwota ta podlega podwyższeniu w stopniu odpowiadającym wskaźnikowi wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszych dwóch kwartałach danego roku w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku, a jeżeli wskaźnik ten ma wartość ujemną, kwota nie ulega zmianie.

Zgodnie z obwieszczeniem Ministra Finansów z dnia 13 sierpnia 2004 r. w 2005 r. kwota ta wynosiła 15.300 zł, a od 1 września 2005 r. w związku ze zmianą art. 112 § 1 pkt 3 dokonaną przez ustawę z dnia 30 czerwca 2005 r. o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 143, poz. 1199) kwota ta wynosi 15.000 zł. W myśl § 3 i § 4 wyżej wymienionego artykułu zakres odpowiedzialności nabywcy jest ograniczony do wartości nabytego przedsiębiorstwa, jego zorganizowanej części lub składników majątku i nie obejmuje:
a) należności wymienionych w art. 107 § 2 pkt 1, to jest podatków nie pobranych oraz pobranych, a nie wpłaconych przez płatników i inkasentów;
b) odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych oraz oprocentowania, o którym mowa w art. 107 § 2 pkt 3, to jest oprocentowania nie zwróconych w terminie zaliczek naliczonego podatku od towarów i usług, powstałych po dniu nabycia.
Przepis art. 112 Ordynacji podatkowej nie precyzuje, jakie rodzaje nabycia przedsiębiorstwa, jego zorganizowanej części lub składnika majątku związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą wyłączają odpowiedzialność nabywcy. Z brzmienia art. 112 Ordynacji podatkowej mogłoby więc wynikać, że każde nabycie rodzi odpowiedzialność nabywcy za zaległości podatkowe podatnika w zakresie określonym tym przepisem. Wskazać jednak należy, że przepisy zawarte w rozdziale 15 Ordynacji podatkowej stanowią ogólne uregulowanie orzekania o odpowiedzialności osób trzecich solidarnie z podatnikiem za jego zaległości podatkowe. Z uwagi na to, że do nabycia własności przedsiębiorstwa, jego zorganizowanej części lub składników majątku może dojść w różnych okolicznościach, przepisy Ordynacji podatkowej nie mogą wyłączać stosowania przepisów szczególnych regulujących prawa i obowiązki podmiotów w nich uczestniczących w postępowaniach, w wyniku których dochodzi do nabycia przedsiębiorstwa, zorganizowanej części przedsiębiorstwa lub składników majątku związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą.
W ocenie tutejszego Organu takim postępowaniem może być sądowe postępowanie egzekucyjne, w wyniku którego sprzedawany jest majątek podatnika, będącego przedsiębiorcą.
Zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego nabycie własności nieruchomości czy to w drodze licytacji komorniczej, czy też przejęcie przez wierzyciela hipotecznego w trybie art. 984 k.p.c. następuje na podstawie postanowienia sądu o przysądzeniu własności, które ma charakter konstytutywny. Zgodnie z treścią art. 1000 § 1 k.p.c. z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu o przysądzeniu własności wygasają wszelkie prawa i skutki ujawnienia praw i roszczeń osobistych ciążące na nieruchomości. Na miejsce tych praw powstaje prawo do zaspokojenia z ceny nabycia z pierwszeństwem przewidzianym w przepisach o podziale ceny uzyskanej z egzekucji. Oznacza to, że nabycie własności nieruchomości (składnika majątku związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą) w postępowaniu egzekucyjnym ma charakter pierwotny - kupujący na licytacji czy przejmujący na własność w trybie art. 984 k.p.c. nabywa wyżej wymieniony składnik w stanie wolnym od obciążeń, z wyjątkiem obciążeń wyliczonych w § 2 i § 3 art. 1000 k.p.c. Wykładnia art. 112 Ordynacji podatkowej prowadzi do wniosku, że nabywcą majątku w rozumieniu tego przepisu będzie każdy podmiot, który na skutek umowy zobowiązującej do przeniesienia własności nabył własność rzeczy lub innych praw majątkowych podatnika. Bez znaczenia jest przy tym fakt, czy przeniesienie prawa własności następuje odpłatnie (np. w drodze umowy sprzedaży), czy też pod tytułem darmym (na skutek darowizny). Takie stanowisko wyrażane jest również w doktrynie prawa podatkowego. Zgodnie z nią art. 112 Ordynacji podatkowej stosuje się tylko do pochodnego (wtórnego) nabycia majątku podatnika.

Oznacza to, że mające charakter pierwotny nabycie nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym, nie skutkuje odpowiedzialnością nabywcy w trybie art. 112 Ordynacji podatkowej.
W związku z powyższym tutejszy Organ stwierdza, że w sytuacji, gdy nabycie składnika majątku (nieruchomości) związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą, będącego aktywem trwałym w rozumieniu przepisów ustawy o rachunkowości, następuje w postępowaniu egzekucyjnym, nabywca (lub przejmujący na własność wierzyciel hipoteczny) nie ponosi odpowiedzialności za zaległości podatkowe podatnika w trybie art. 112 Ordynacji podatkowej.
Treść powołanego przez wnioskodawcę art. 954 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego, zgodnie z którą organ podatkowy powinien najpóźniej w dniu licytacji dokonać zgłoszenia zestawienia podatków i innych danin publicznych należnych po dzień licytacji, pod rygorem utraty prawa dochodzenia zaległych świadczeń od nabywcy, budzi spore wątpliwości interpretacyjne. Ustawodawca dążąc do ich usunięcia, ustawą z dnia 28 lipca 2005 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z dnia 9 września 2005 r. Nr 172, poz. 1438) zmienił brzmienie tego artykułu. Zgodnie z nowym brzmieniem tego artykułu, który wejdzie w życie z dniem 10 grudnia 2005 r. obwieszczenie o licytacji doręcza się uczestnikom postępowania, organowi gminy, urzędowi skarbowemu miejsca położenia nieruchomości oraz organom ubezpieczeń społecznych z wezwaniem, aby najpóźniej w terminie licytacji zgłosiły zestawienie podatków i innych danin publicznych, należnych do dnia licytacji. Taki zapis potwierdza stanowisko tutejszego Organu w przedmiotowej sprawie, że nabycie własności nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym nie skutkuje odpowiedzialnością nabywcy w trybie art. 112 Ordynacji podatkowej.

Jednocześnie informuje się, że powyższa interpretacja dotyczy stanu faktycznego opisanego we wniosku oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji, a traci swoją ważność z dniem zmiany przepisów prawa, które były jej przedmiotem. Powyższa interpretacja nie jest wiążąca dla wnioskodawcy, wiąże natomiast właściwe dla niego organy podatkowe i organy kontroli skarbowej - do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Pouczenie:
Na niniejsze postanowienie przysługuje zażalenie do Dyrektora Izby Skarbowej w Krakowie, które należy wnieść za pośrednictwem tutejszego Organu w terminie 7 dni od daty doręczenia postanowienia.