Pytanie podatnika dotyczy zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu odsetek od udzielonej pożyczki (...)
Pytanie podatnika dotyczy zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu odsetek od udzielonej pożyczki przez udziałowca zagranicznego oraz określenia trybu złożenia informacji podatkowej na okoliczność przekazania pieniędzy za granicę.
Z przedstawionego w piśmie stanu faktycznego wynika, iż udziałowiec zagraniczny który posiadał 39 udziałów w latach 1993-1994 (48,75% ogółu udziałów) udzielił spółce pożyczki. Środki te zostały przeznaczone na zakup terenów oraz rozpoczęcie realizacji osiedla mieszkaniowego. Od udzielonej kwoty pożyczki została zapłacona obowiązująca w tamtym czasie opłata skarbowa. Pożyczka została udzielona na podstawie Uchwały Zgromadzenia Wspólników, a oprocentowanie ustalona no 11 %. Przepisami art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. Nr 144 poz. 931) dodano do art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2000 r. Nr. 54, poz. 654 ze zm.) pkt 60 w brzmieniu: iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez jej udziałowca (akcjonariusza) posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udziałowców (akcjonariuszy) posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego udziałowca (akcjonariusza) osiągnie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki ? w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek. Zgodnie z art. 2 ust. 3 ww. ustawy z dnia 20 listopada podatnicy, którzy zawarli umowy pożyczki (kredytów), o których mowa w art. 1 pkt 12 lit. przed dniem wejścia w życie ustawy - z wyjątkiem podatników, którzy kopię takiej umowy przekazali uprzednio urzędowi skarbowemu i opłacili stosowną opłatę skarbową - są obowiązani, w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie ustawy, zawiadomić urzędy skarbowe, właściwe ze względu na siedzibę podatnika, o zawarciu takich umów i przesłać tym urzędom ich wykazy zawierające dane określające strony takiej umowy, wysokość odsetek, zabezpieczenie umowy oraz okres, na jaki umowa została zawarta; w przeciwnym przypadku przyjmuje się, że umowa została zawarta po dniu wejścia w życie ustawy. W związku z powyższym, stosownie do postanowień art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482 ze zm.) - obowiązującej do końca 1998 r. kosztem uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu uzyskania przychodów za wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16, oraz w związku z art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy, w myśl którego nie uważa się za koszty uzyskania przychodów naliczonych, lecz nie zapłaconych albo umorzonych przez spółkę od pożyczek (kredytów) odsetek zapłaconych przez spółkę od pożyczek udzielanych przez jej udziałowców stanowiły w spółce w pełnej wysokości koszty uzyskania przychodów, pod warunkiem jednak, że pożyczki te (kredyty) pozostawały w związku przyczynowo-skutkowym z przychodami osiągniętymi przez spółkę. Tak więc w świetle stanu prawnego obowiązującego do końca 1998 r. spółki kapitałowe, do swoich kosztów uzyskania przychodów mogły zaliczać pełną kwotę zapłaconych przez nie odsetek od pożyczek udzielnych im przez wspólników. Wystarczyło jedynie wykazać, że pożyczka taka wykorzystywana jest w prowadzonej przez spółkę działalności służącej uzyskiwaniu przychodów, z których dochód podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Jeżeli zawarcie umowy pożyczki i określenie wysokości odsetek nastąpiło przed dniem 1 stycznia 1999 r. i spełniono wymogi art. 2 ust. 3 cytowanego powyżej, płacone przez spółkę w późniejszych latach odsetki od tej pożyczki podlegają w całości zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów. Przepisy art. 16 ust.1 pkt 60 ww. ustawy nie mają do tych odsetek zastosowania.
Powyższe stanowisko jest tożsame z urzędową wykładnią przepisów prawa wydaną przez Ministerstwo Finansów (pismo nr PB4/AK-802-552/98 z dnia 21.12.1998 r.). Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy podatek dochodowy z tytułu uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2, przychodów: z odsetek, z praw autorskich lub praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego, za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how) ustala się w wysokości 20% przychodów. Art. 21 ust. 2 stanowi, iż przepisy ust. 1 stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu, w których stroną jest Rzeczpospolita Polska. Ponadto art. 26 ust. 1 wskazuje, iż osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz będące przedsiębiorcami osoby fizyczne, które dokonują wypłat należności z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 oraz w art. 22, są obowiązane, jako płatnicy, pobierać, z zastrzeżeniem ust. 2, w dniu dokonania wypłaty, zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat. Jednakże zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu albo niepobranie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania miejsca siedziby podatnika do celów podatkowych, uzyskanym od niego zaświadczeniem (certyfikat rezydencji), wydanym przez właściwy organ administracji podatkowej. Art. 11 polsko-niemieckiej umowy z dnia 18 grudnia 1972 r. w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i majątku (Dz. U. Z 1975 r. Nr 31, poz. 163 za zm) odsetki, które pochodzą z jednego Umawiającego się Państwa i wypłacane są osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie, mogą być opodatkowane tylko w tym drugim państwie. Użyty w tym artykule wyraz 'odsetki' oznacza dochody od publicznych pożyczek, od skryptów dłużnych, także wtedy, kiedy są one zabezpieczone prawem zastawu na gruntach albo są zabezpieczone udziałem w zyskach i z roszczeń wszelkiego rodzaju, jak też wszelkie inne dochody, które według prawa podatkowego państwa, z którego pochodzą, zrównane są z dochodami z pożyczek. Jak z powyższego wynika, w przedmiocie opodatkowania odsetek ww. umowa stwarza możliwość niepobierania podatku w państwie źródła.
