Podatnicy wystąpili z zapytaniem, czy w sprawie ma zastosowanie zwolnienie, o którym mowa w art. 4 (...)
Podatnicy wystąpili z zapytaniem, czy w sprawie ma zastosowanie zwolnienie, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 28.07.1983r o podatku od spadków i darowizn. W ocenie pytających nabycie gruntu skutkuje zwolnieniem, o którym mowa w tym przepisie, stąd przedstawione zostało wyliczenie wskazujące na nie wystąpienie obowiązku podatkowego z tytułu zdziałanej darowizny.
Podatnicy (małżeństwo) nabyli w drodze darowizny udziały w prawie własności nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym przeznaczonym do rozbiórki, co potwierdzone jest stosownymi dokumentami. Nabywcy posiadają zezwolenie na wybudowanie na nabytej nieruchomości domu jednorodzinnego i rozpoczęli już stosowne prace budowlane. Darczyńcami odpowiednich udziałów w prawie własności nieruchomości są w stosunku do jednego z małżonków: matka i siostra, zaś w stosunku do drugiego: teściowa, szwagierka i żona.
Ocena prawna stanu faktycznego.
Zgodnie z treścią art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 28.07.1983r o podatku od spadków i darowizn (tj. z 2004r Dz. U. nr 146, poz. 1546 z późn. zm.) zwalnia się od tego podatku nabycie w drodze darowizny pieniędzy lub innych rzeczy przez osobę zaliczoną do I grupy podatkowej w wysokości nie przekraczającej 9.637 zł od jednego darczyńcy, a od wielu darczyńców łącznie nie więcej niż 19.274zł w okresie 5 lat od daty pierwszej darowizny, jeżeli pieniądze te lub rzeczy obdarowany przeznaczy na wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni, budowę lokalu w małym domu mieszkalnym, budowę domu jednorodzinnego albo nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość.
Użyte w tym przepisie ustawy pojęcie rzeczy należy definiować zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, które stanowią, że rzeczami są tylko przedmioty materialne (art. 45) dzielące się na nieruchomości (gruntowe, budynkowe i lokalowe) i ruchomości. Ustawodawca w art. 4 ust. 1 pkt 5 nie zawęża wskazanej definicji rzeczy na przykład do przedmiotów materialnych zużywalnych, czy do ruchomości, zatem wyłącznym, a zarazem istotnym kryterium jest, by przedmiot darowizny posiadał wyodrębnione cechy fizyczne. Takie cechy z pewnością ma nieruchomość gruntowa, mieszcząca się w pojęciu użytym w powołanym przepisie ?inne rzeczy?. W pierwszej kolejności wymienione bowiem zostały pieniądze, które są zaliczane do rzeczy sui generis, tzn. do rzeczy oznaczonych co do gatunku, ponieważ ich wartość nie wynika z właściwości fizycznych, lecz gwarancji jakie zapewnia Państwo ich sile nabywczej.
Tak więc zwolnienie od podatku od spadków i darowizn określone w art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy obejmuje nabycie w drodze darowizny przez osoby zaliczone do I grupy podatkowej pieniędzy lub innych rzeczy (np. działki, materiałów budowlanych), jeżeli przeznaczone zostaną na cele wymienione w tym przepisie, które są wyrazem polityki Państwa wspierania budownictwa mieszkaniowego. Z tego względu w omawianej sprawie istotnym więc jest, czy przedmiot darowizny ? grunt ? ma charakter budowlany, bowiem tylko w takim przypadku może być osiągnięty cel darowizny ? budowa budynku jednorodzinnego. Z treści wystąpienia wynika, iż obdarowani posiadają zezwolenie na zrealizowanie takiej inwestycji, która z istoty swej wymaga wykorzystania nieruchomości gruntowej.
Organ podatkowy nie podziela natomiast stanowiska podatników, iż zwolnienie przewidziane w cyt. przepisie obejmuje wartość darowizny uczynionej przez szwagierkę.
Zgodnie z art. 14 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy lub prawa majątkowe. Do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów (art. 14 ust. 3 pkt 1). Tak więc osobisty stosunek jednego z małżonków do siostry żony (potocznie szwagierki) nie mieści się w kręgu osób zaliczonych do I grupy podatkowej, a to wyklucza w tym zakresie zastosowanie zwolnienia określonego w art. 4 ust. 1 pkt 5.