Czy wypłata miesięcznego ryczałtu członkom Zarządu Spółki, którymi są nierezydenci za posiedzenia (...)
Czy wypłata miesięcznego ryczałtu członkom Zarządu Spółki, którymi są nierezydenci za posiedzenia Zarządu odbywające się na terytorium Polski, przekazywane na ich konta za granicą i świadczenie wykonywane przez nierezydentów w postaci udziału w posiedzeniach Zarządu, byłyby importem usług, a co się z tym wiąże podlegałyby podatkowi VAT, zgodnie z zasadami opodatkowania importu usług?
Pismem opatrzonym datą 29 stycznia 2004 r. Spółka zwróciła się do Naczelnika Opolskiego Urzędu Skarbowego w Opolu z wnioskiem o udzielenie pisemnej informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego w sprawie dotyczącej opodatkowania miesięcznego ryczałtu dla członków Zarządu Spółki, którymi są nierezydenci (obywatele Niemiec). Spółka wskazała, że funkcja członka zarządu jest wykonywana na terytorium kraju, a ryczałt przekazywany będzie na konta nierezydentów za granicą, a ponadto nie planuje zawierać z członkami zarządu umów o pracę, ani kontraktów menedżerskich. Członkowie Zarządu nie prowadzą również działalności gospodarczej.Spółka stoi na stanowisku, że czynność o charakterze usługowym, jaką świadczy podmiot nie będący podmiotem gospodarczym, nie jest usługą w rozumieniu PKWiU, a co za tym idzie, nie jest również usługą w rozumieniu ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.), a zasiadanie w zarządzie spółki nie jest usługą w rozumieniu ustawy o VAT, o ile nie jest to związane z wykonywaniem działalności gospodarczej. Skoro nie jest to usługa, to nie będzie miał również miejsca import usług.
Opolski Urząd Skarbowy w Opolu, w piśmie z dnia 4 marca 2004 r., nr 1'P-443/5/03 stanął na stanowisku, że na gruncie ustawy z dnia 16 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) członkowie zarządu, którzy są obywatelami Niemiec, a więc nierezydentami w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. - Prawo dewizowe (Dz. U. Nr 141, poz. 1178 ze zm.) mają prawo do wypłaty wynagrodzenia w formie pieniężnej za pracę wykonywaną na terenie Polski. Omawiana czynność nie jest jednak wymieniona w art. 2 ustawy o VAT jako czynność podlegająca opodatkowaniu tym podatkiem. Nie można również uznać za import usług czynności polegających na udziale członków zarządu (nierezydentów) w posiedzeniach zarządu, tym samym wyplata wynagrodzenia za te czynności nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Stanowisko Naczelnika Opolskiego Urzędu Skarbowego w Opolu jest co do zasady słuszne, jednakże argumentacja, na której zostało ono oparte, jest błędna.
Zgodnie z art. 201 § 1 i § 4 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.) zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę, natomiast członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwalą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Ponadto art. 203 § 1 ksh stanowi, że członek zarządu może być w każdym czasie odwołany uchwalą wspólników; nie pozbawia go to roszczeń ze stosunku pracy lub innego stosunku prawnego dotyczącego pełnienia funkcji członka zarządu. Brzmienie powyższych przepisów nie pozostawia wątpliwości, że członka zarządu nie łączy ze spółką stosunek pracy, chyba że zostanie zawarta umowa o pracę z taką osobą. Stosunek pracy jednak nie będzie związany z wykonywaniem funkcji członka zarządu. Pogląd ten znalazł potwierdzenie w orzecznictwie. W wyroku z dnia 10 sierpnia 2000 r., sygn. akt: I PKN 758/99, OSNP 2002/5/107 Sąd Najwyższy stwierdził, że kadencyjność organów spółki prawa handlowego nie oznacza powinności zawierania przez spółkę, z osobami pełniącymi funkcję jej organów, umów o pracę na czas określony, równy okresowi kadencji.
W wyroku z dnia 15 kwietnia 1999 r., sygn. akt: I PKN 15/99, OSNP 2000/12/470 Sąd Najwyższy zauważył, iż pełnienie funkcji członka zarządu spółki prawa handlowego i wykonywanie wynikających z tego obowiązków może być nieodpłatne, jeżeli nie wynika ze stosunku pracy. Fakultatywność zawarcia umowy o pracę z członkiem zarządu spółki kapitałowej podkreślił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 8 kwietnia 1999 r., sygn. akt: S.A./Bk 94/98 stwierdzając, że w wieloosobowych spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością umowa o pracę zawarta przez powołanego uchwałą zgromadzenia wspólników pełnomocnika będącego członkiem zarządu spółki z innym (innymi) członkami zarządu może być uznana za umowę prawnie skuteczną. Wynika to również z wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 10 sierpnia 2000 r., sygn. akt: I ACa 482/00, OSA 2001/4/24, w którym podkreślono, iż skoro z treści umowy spółki, jak również uchwały wspólników poprzedzającej powołanie zarządu, wreszcie umowy o pracę nie wynika, iż realizacja wiążących się z członkostwem w zarządzie szeregu powinności związanych z reprezentacją spółki, prowadzeniem jej spraw - następować ma w ramach stosunku pracy, to przyjmuje się istnienie zlecenia odpłatnego lub też nieodpłatnego w rozumieniu art. 734 i następnych k.c.Dla określenia statusu prawnego członka zarządu spółki kapitałowej, w świetle opodatkowania go podatkiem od towarów i usług, nie ma zatem znaczenia, czy jest on rezydentem, czy też nierezydentem w rozumieniu prawa dewizowego, gdyż pełnienie funkcji członka zarządu oparte jest na specyficznym stosunku prawnym, zbliżonym do umowy zlecenia. Jak Spółka podkreśliła, nie przewiduje się zawierania umów o pracę, ani kontraktów menedżerskich z Członkami Zarządu.
Ponieważ zatem pełnienie funkcji członka zarządu spółek kapitałowych nie jest przewidziane w art. 2 ustawy o VAT, stanowiącym katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem, nie ma podstaw do twierdzenia, że omawiane czynności zostały objęte opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług.