Jak uniknąć podwójnego opodatkowania spadku - opinia prawna

Stan faktyczny

Otrzymałem spadek po ciotce - obywatelce polskiej i kanadyjskiej zmarłej w Kanadzie. Wykonawcami testamentu są powiernicy, którzy na opłacenie podatku dochodowego w Kanadzie zatrzymali kwotę 15.000 CAD deklarując, że w ciągu 6 miesięcy prześlą mi certyfikat wniesienia opłaty. Czy muszę zapłacić także oprócz j/w podatek spadkowy w Polsce? Na podstawie jakich konkretnie przepisów jest on wymierzany? Ile wyniesie taki podatek w przypadku spadkobiercy II grupy (siostrzeniec) od przeliczeniowej kwoty 104 tyś. zł.? Czy można uniknąć w tej sytuacji - powołując się na stosowne przepisy (jeśli takowe istnieją) opłacenia podatku od tego spadku w Polsce? 

Opinia prawna  

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn (tekst jednolity: Dz. U. 2004 r., Nr 142, poz. 1514)  podatkowi od spadków i darowizn, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. spadku.  

Dodatkowo podatkowi podlega nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą, jeżeli w chwili otwarcia spadku nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (art. 2 ustawy).

Przepis art. 2 ustawy znajdzie więc zastosowanie do Pańskiej sytuacji. Spełnione zostaną bowiem wskazane w wyżej cytowanym przepisie przesłanki, to jest: nabył bądź nabędzie Pan w drodze spadku przedmioty majątkowe położone poza granicami kraju (w Kanadzie) oraz jest Pan obywatelem polskim. Konsekwencją takiego uregulowania jest konieczność zapłaty podatku od spadku bez względu na miejsce jego położenia i bez względu na to czy podatek o podobnym charakterze został uiszczony w kraju, w którym znajduje się majątek spadkowy chyba, że co innego wynika z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Przyjmując, iż ma Pan zapłacić podatek od spadku w Polsce podatek ten zostanie obliczony przez Urząd Skarbowy na podstawie złożonego przez Pana zeznania i w oparciu o załączone dokumenty.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.  Pan jako siostrzeniec zalicza się do II grupy podatkowej. Podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku (kwota wolna od podatku w przypadku spadkobierców z grupy II to 7.276 zł.), według następujących skal:

Zakładając, że wartość odziedziczonego majątku to 104.000,00 zł., należny podatek wyniesie: 10.784,66 zł.

Dla pełności opinii należy wskazać, iż winien Pan złożyć zeznanie podatkowe w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego. W przypadku dziedziczenia obowiązek podatkowych powstaje z chwilą przyjęcia spadku. A dodatkowo jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwila sporządzenia pisma, jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia (art. 6 ust. 4 ustawy).

Należy jednak wskazać, że Polska podpisała dnia 4 maja 1987 r. umowę z Kanadą o unikaniu podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku (Dz. U. z 1990 r., Nr 38 poz. 216). Umowa bezpośrednio nie odnosi się do podatków od spadków i darowizn, jednak z ogólnych unormowań można wyciągnąć wniosek o jej zastosowaniu. Wynika to z art. 2 ust. 2 umowy. Zgodnie ze wskazanym przepisem umowę stosuje się również do podatku od przyrostu majątku. Za możliwością stosowania tej umowy świadczy również wyrok NSA - Ośrodek Zamiejscowy w Lublinie z dnia 20 stycznia 1997r. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na następujące zapisy powyższej umowy: 

„art. 23 

1. W przypadku Polski podwójnego opodatkowania unikać się będzie w sposób następujący:

a) jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce osiąga dochód lub posiada majątek, który - zgodnie z postanowieniami niniejszej umowy - może być opodatkowany w Kanadzie, to Polska zezwoli - z uwzględnieniem postanowień litery b) - na zwolnienie takiego dochodu lub majątku od opodatkowania, z tym jednak, że przy obliczaniu podatku od pozostałego dochodu lub majątku tej osoby zastosuje tę stawkę podatkową, która byłaby zastosowana, gdyby dochód lub majątek zwolniony od opodatkowania w powyższy sposób nie był tak właśnie zwolniony od opodatkowania, 

b) jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce osiąga dochód, który -zgodnie z postanowieniami artykułów 10, 11 i 12 - może być opodatkowany w Kanadzie, to Polska zezwoli na potrącenie od podatku dochodowego tej osoby kwoty równej podatkowi dochodowemu zapłaconemu w Kanadzie. Jednakże takie potrącenie nie może przekroczyć tej części podatku - odpowiednio przypadającej na dochód, który może być opodatkowany w Kanadzie - jaka została obliczona przed dokonaniem potrącenia.” 

Przyjmując, że umowa ta miałaby zastosowanie do Pańskiej sytuacji uniknięcie płacenia podatku od spadku byłoby możliwe po uzyskaniu stosownego zezwolenia na zwolnienie z opodatkowania.

Jednak prezentowane powyżej stanowisko nie jest powszechnie akceptowane. Opiniującemu znane jest stanowisko wyrażane przez Urzędy Skarbowe w Krakowie, które kwestionują możliwość uniknięcia podwójnego opodatkowania w przypadku otrzymania spadku z Kanady.

Celem jednoznacznego wyjaśnienia przedmiotowej sprawy opiniujący wskazuje na możliwość zwrócenia się do właściwego ze względu na miejsce Pańskiego zamieszkania Naczelnika Urzędu Skarbowego z pytaniem dotyczącym Pańskiej konkretnej sytuacji. Możliwość taką daje przepis art. 14 a § 1 Ordynacji podatkowej. Na wydaną w tym trybie opinię naczelnika przysługuje Panu zażalenie.

Zespół
e-prawnik.pl