Z punktu widzenia ubezpieczenia zdrowotnego działalności gospodarczej nie można zawiesić

Mając na względzie art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, brak jest uzasadnienia do przyjęcia, że zgłoszenie przez podmiot gospodarczy organom podatkowym w trybie art. 34 § 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (-), faktu czasowego niewykonywania działalności gospodarczej, może stanowić podstawę do zwolnienia spod obowiązku ubezpieczenia społecznego za okres, który jak wynika z prowadzonych przez właściwy organ danych ewidencyjnych działalności gospodarczej jest okresem prowadzenia tej działalności. 

W uzasadnieniu NSA przychylił się do zdania WSA, który stwierdził, iż dla określenia okresu objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu wykonywania działalności pozarolniczej znaczenie prawne ma wpis do ewidencji działalności gospodarczej oraz wykreślenie z tejże ewidencji.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy o świadczeniach zdrowotnych, obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego powstaje i wygasa w terminach określonych w przepisach o ubezpieczeniach społecznych. Stosownie do art. 13 pkt 4 obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne prowadzące działalność pozarolniczą - od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności. Działalność gospodarcza oznacza zarobkową działalność m.in. usługową wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły. Działalność tę można było podjąć - po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców, jak stanowił art. 7 ust.

1 Prawa o działalności gospodarczej, a stosownie do art. 14 ust. 1 ustawy o swobodzie (...) po uzyskaniu albo wpisu do rejestru w Krajowym Rejestrze Sądowym albo do Ewidencji Działalności Gospodarczej. Żadna ze wskazanych regulacji nie przewidywała przerwy w prowadzeniu działalności, nie wprowadziła również instytucji zawieszenia prowadzenia zgłoszonej działalności. Zawiadomieniu organu ewidencyjnego podlega tylko taka okoliczność, w której przedsiębiorca zaprzestaje prowadzenia działalności gospodarczej w sposób oddziałujący na wpis poprzez jego wykreślenie. Jeżeli więc fakt czasowego zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej nie został uregulowany w akcie te kwestie normującym i nie może być ujawniony, to przy założeniu, że wpis do ewidencji ma potwierdzać stan rzeczywisty (art. 24 ust. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej) należy uznać, że działalność zgłoszona jest prowadzona od dnia dokonania wpisu (chyba że wnioskodawca zgłosi konkretny inny dzień rozpoczęcia działalności), a kończy się z dniem jego wykreślenia.

Za nieuzasadnione NSA uznał powoływanie się na użytek art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych na przepisy innych unormowań, które przewidują możliwość zgłoszenia przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą przerwy w tej działalności. Przykładem jest właśnie ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Zgodnie z art. 34 § 1 tej ustawy, w przypadku zgłoszenia przez podatnika przerwy w prowadzeniu działalności gospodarczej, w danym roku podatkowym nie pobiera się podatku opłaconego w formie karty podatkowej za cały okres przerwy trwającej nieprzerwanie co najmniej 10 dni (...), jeżeli podatnik zawiadomi o tej przerwie najpóźniej w dniu jej rozpoczęcia i w dniu poprzedzającym dzień jej zakończenia (...). NSA podkreślił, iż możliwość zawieszenia działalności gospodarczej (przerwy w jej wykonywaniu) podporządkowana jest określonym w tym przepisie zasadom procesowym i służy wyłącznie celowi okresowego niepłacenia podatku ryczałtowego, nie rozciągając się na obowiązki podmiotu gospodarczego nałożone innymi ustawami. Dlatego, jeżeli ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych, wskazując podmioty podlegające obowiązkowi ubezpieczenia emerytalnego, rentowego, chorobowego i wypadkowego, a są to m.in. osoby wykonujące działalność pozarolniczą, nie przewiduje zwolnienia od tego obowiązku w przypadku czasowego niewykonywania działalności, powoływanie się na inną ustawę stwarzającą możliwość zgłoszenia przerwy w działalności dla innych niż ubezpieczenie celów, jest chybione - pisze NSA.

NSA powołał się także na orzecznictwo Sądu Najwyższego: w wyroku z dnia 30 listopada 2005 r. SN stwierdził, iż ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych nie przewiduje "zawieszania działalności gospodarczej" powodującego brak obowiązku uiszczania składek ubezpieczeniowych, a więc Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest upoważniony do zwolnienia ubezpieczonego z tego obowiązku (sygn. akt I UK 289/05).

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 lipca 2008 roku, sygn. akt II GSK 241/08