Zasiłek chorobowy po ustaniu tytułu do ubezpieczenia

22.9.2016

Zasadniczo, zgodnie z regulacjami ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwaną dalej ustawą zasiłkową, zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Pojęcie trwania ubezpieczenia chorobowego w odniesieniu do osób ubezpieczonych obowiązkowo oznacza czas trwania działalności, z którą łączy się obowiązek ubezpieczenia (np. czas trwania umowy o pracę – od jej zawarcia do rozwiązania). W odniesieniu do osób ubezpieczonych dobrowolnie trwanie ubezpieczenia to okres od dnia wskazanego we wniosku o objęciu ubezpieczeniem chorobowym (nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony) do dnia ustania tego ubezpieczenia. Ubezpieczenie dobrowolne ustaje:

1) od dnia wskazanego we wniosku o wyłączenie z tych ubezpieczeń, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został złożony;

2) od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki należnej na to ubezpieczenie - w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność i osób z nimi współpracujących, duchownych oraz osób wymienionych w art. 7; w uzasadnionych przypadkach Zakład, na wniosek ubezpieczonego, może wyrazić zgodę na opłacenie składki po terminie, z zastrzeżeniem ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych;
3) od dnia ustania tytułu podlegania tym ubezpieczeniom.

Jednocześnie, wedle treści ustawy zasiłkowej, zasiłek chorobowy przysługuje również osobie, która stała się niezdolna do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli niezdolność do pracy trwała bez przerwy co najmniej 30 dni i powstała:

1) nie później niż w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego;

2) nie później niż w ciągu 3 miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego - w razie choroby zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni, lub innej choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby.

Zgodnie z poglądami doktryny, z prawnego punktu widzenia, przyznanie prawa do zasiłku chorobowego po ustaniu ubezpieczenia jest uznaniem choroby będącej przeszkodą w kontynuowaniu działalności zawodowej za ryzyko ubezpieczeniowe. Takim ryzykiem jest jednak tylko niezdolność do pracy trwająca co najmniej 30 dni. Warto podkreślić, że dla oceny, czy prawo do zasiłku oceniać należy w aspekcie art. 6 (w czasie trwania ubezpieczenia), czy art. 7 ustawy zasiłkowej (po ustaniu ubezpieczenia) istotny jest moment powstania niezdolności do pracy, a nie moment zachorowania. Tym samym, niezależnie od tego, czy niezdolność do pracy po ustaniu ubezpieczenia jest wynikiem nowej choroby, czy kolejną niezdolnością do pracy wskutek tej samej choroby, należy sięgnąć do art. 7 ustawy zasiłkowej.

Ustawa ustala dwa różnej długości okresy ochronne, tj. 14 dni i 3 miesiące liczone od ustania tytułu ubezpieczenia.

Dalsze przepisy ustawy zasiłkowej przewidują jednakże wyjątek od nabycia prawa do zasiłku chorobowego po ustaniu tytułu do ubezpieczenia. Świadczenie to nie przysługuje za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli osoba niezdolna do pracy:

1) ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy;

2) kontynuuje działalność zarobkową lub podjęła działalność zarobkową stanowiącą tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym albo zapewniającą prawo do świadczeń za okres niezdolności do pracy z powodu choroby;
3) nie nabyła prawa do zasiłku w czasie ubezpieczenia, w przypadkach określonych w art. 4 ust. 1;
4) jest uprawniona do zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego;
5) podlega obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu rolników określonemu w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników.

W doktrynie przyjmuje się, że ratio legis regulacji przyznającej prawo do zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia jest dostarczanie środków utrzymania ubezpieczonemu, któremu choroba przeszkodziła w znalezieniu nowego zatrudnienia. W sytuacji kiedy zainteresowany ma inne źródło dochodu (emeryturę, rentę, zasiłek dla bezrobotnych, zasiłek chorobowy z tytułu równolegle trwającego zatrudnienia) lub ma możliwość dodatkowego ubezpieczenia się, zasiłek z tytułu ubezpieczenia, które ustało, nie będzie przysługiwał.

Zasiłek chorobowy nie przysługuje za okres niezdolności do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli ubezpieczenie to ustało po wyczerpaniu prawa do zasiłku chorobowego.

Podstawa prawna:

art. 6 ust. 1, 7, 13 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jednolity: Dz.U.2016.372 );

art. 13, 14 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz.U.2015.121)

Również Inetta Jankowska – Jędrasik [w:] Wypycha-Żywicka Alina (st. asystent UG), Pławucka Helena, Wagner Barbara, Jędrasik-Jankowska Inetta, Prawo socjalne, Warszawa 1998-2004 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis.

Zespół
e-prawnik.pl

Komentarze