Czy opłaca się zakładać podatkową grupę kapitałową?

1.6.2012

Czym jest podatkowa grupa kapitałowa?

Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, począwszy od dnia 1 stycznia 1996 r. podatnikiem tego podatku może być także podatkowa grupa kapitałowa. Zgodnie z definicją, pojęcie to oznacza grupę co najmniej dwóch spółek prawa handlowego mających osobowość prawną, które pozostają ze sobą w związkach kapitałowych.

Kto może utworzyć grupę?

Podatkowa grupa kapitałowa może być tworzona wyłącznie przez spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne. Podmioty te muszą posiadać swoje siedziby na terytorium Polski. Poza tym określono, iż przeciętny kapitał zakładowy, przypadający na każdą z tych spółek, nie może być niższy niż 1.000.000,00 PLN. Zgodnie z zasadą, w grupie kapitałowej jedna ze spółek pełni rolę podmiotu dominującego, pozostałe natomiast są spółkami zależnymi. Spółka dominująca posiada bezpośredni 95% udział w kapitale zakładowym podmiotu zależnego. W spółkach grupy nie mogą występować zaległości we wpłatach podatków stanowiących dochód budżetu państwa. Ponadto, spółki zależne nie mogą posiadać udziałów w kapitale innych spółek tworzących daną grupę.

Utworzenie grupy

Poza spełnieniem powyższych wymogów, warunkiem koniecznym jest także zawarcie umowy o utworzeniu grupy w formie aktu notarialnego oraz jej zarejestrowanie.

Okres istnienia grupy nie może być jednak krótszy niż 3 lata. Umowa podlega zgłoszeniu do naczelnika urzędu skarbowego w celu jej rejestracji. Zgłoszenie to dokonywane jest przez spółkę reprezentującą podatkową grupę kapitałową. Powinno być ono dokonane na co najmniej trzy miesiące przed rozpoczęciem określonego przez grupę roku podatkowego. Rejestracja umowy następuje w formie decyzji. Jednakże, niedotrzymanie przez spółki wskazanych wymogów, powoduje wydanie decyzji o odmowie zarejestrowania podatkowej grupy kapitałowej.

Należy zwrócić szczególną uwagę, iż podatkowej grupy kapitałowej nie mogą utworzyć podmioty powiązane określone w art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z podatnikami podatku dochodowego nie wchodzącymi w skład podatkowej grupy kapitałowej. Ponadto, po dokonaniu rejestracji umowy nie może być ona rozszerzona na inne spółki.

Do obowiązków spółki reprezentującej podatkową grupę kapitałową należy zgłoszenie umowy do właściwego urzędu skarbowego w celu rejestracji oraz obliczanie, pobieranie, wpłacanie zaliczek na podatek dochodowy należny od grupy kapitałowej. Ponadto, spółka reprezentująca zobowiązana jest do zgłaszania naczelnikowi urzędu skarbowego wszelkich zmian, dotyczących umowy oraz zmian w kapitale zakładowym spółek w terminie 30 dni od dnia powstania tych zmian.

Co powinna zawierać umowa o utworzeniu podatkowej grupy kapitałowej?

Umowa o utworzeniu podatkowej grupy kapitałowej powinna zawierać przede wszystkim:

wykaz spółek tworzących grupę wraz z określeniem wysokości ich kapitału zakładowego,
informacje o udziałowcach (akcjonariuszach) oraz wysokości ich udziałów w kapitale zakładowym spółki dominującej i w spółkach zależnych,
określenie czasu trwania umowy (nie mniej niż 3 lata),
wskazanie spółki reprezentującej grupę,
określenie przyjętego roku podatkowego.

W celu zachowania statusu podatkowej grupy kapitałowej, spółki tworzące grupę nie mogą korzystać ze zwolnień od podatku dochodowego ani ze zwolnień od podatku od towarów i usług na podstawie odrębnych ustaw. W okresie trwania umowy grupy, tworzące ją spółki nie mogą pozostawać w związkach powiązań, określonych w art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, z podatnikami podatku dochodowego, nie wchodzącymi w skład podatkowej grupy kapitałowej. Spółki tworzące podatkową grupę kapitałową muszą także osiągać za każdy rok podatkowy udział dochodu tej grupy w sumie przychodów wszystkich spółek tworzących grupę – w wysokości co najmniej 3%.

Opodatkowanie grupy

Zgodnie z treścią przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w podatkowych grupach kapitałowych przedmiotem opodatkowania jest osiągnięty dochód, stanowiący nadwyżkę sumy dochodów wszystkich spółek grupy nad sumą ich strat. Od dochodu grupy odlicza się tylko te straty, które zostały poniesione po zawiązaniu grupy. Straty poniesione przed zawiązaniem grupy nie mogą być pokrywane ani z dochodu spółki, ani z dochodu grupy.

Pamiętaj, że:

poszczególne spółki nie muszą ustalać dochodu tak jakby były podmiotami niezależnymi. Nawet w przypadku zaistnienia pewnych różnic we wzajemnych transakcjach i tak zostaną one zneutralizowane, gdyż zwiększenie kosztu w jednej spółce należącej do grupy, powoduje zwiększenie przychodu w drugiej spółce.
Dochody i straty każdej ze spółek wchodzących w skład grupy obliczane są oddzielnie i dopiero po tym obliczeniu następuje ich skonsolidowanie. Jednakże, istota funkcjonowania podatkowej grupy kapitałowej polega na tym, iż tworzące ją spółki podlegają wspólnemu opodatkowaniu. Jednakże warto podkreślić, iż spółki wchodzące w skład grupy nie tracą własnej podmiotowości i mimo zawarcia umowy grupy, nadal pozostają samodzielnymi podmiotami prawnymi. Obowiązek sporządzania odrębnych sprawozdań finansowych spoczywa na nich niezależnie. Ponadto grupa kapitałowa jako całość jest zobowiązana do przygotowania skonsolidowanego sprawozdania finansowego.

Czy utworzenie grupy może być korzystne?

Naszym zdaniem najistotniejszą zaletą utworzenia podatkowej grupy kapitałowej jest stworzenie możliwości natychmiastowego pokrywania strat jednej spółki z dochodów pozostałych. Utworzenie grupy kapitałowej jest więc niezwykle korzystne w sytuacji, gdy tworzą ją spółki osiągające dochody oraz spółki ponoszące straty.

Z całą pewnością można stwierdzić, iż w przypadku, gdy wszystkie spółki wchodzące w skład grupy są rentownie, utworzenie podatkowej grupy kapitałowej nie przyniesie żadnych wymiernych korzyści. Niezwykle istotnym faktem, na który należy zwrócić uwagę, jest solidarna odpowiedzialność spółek wchodzących w skład grupy za jej zobowiązania z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych za okres obowiązywania umowy grupy.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. 2000 r., Nr 54, poz. 654, ze zm.)

Zespół
e-prawnik.pl