Czym jest informacja publiczna?

1.6.2017

Co jest informacją publiczną?

Informacja publiczna jest pojęciem ustawowym, zawartym w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej. Ustawa o dostępie do informacji publicznych stanowi wykonanie art. 61 Konstytucji RP.

Zasada dostępu do informacji publicznej

Ogólną zasadą, która wynika z ww. przepisu, jest bowiem dostęp do informacji. Wszelkie wyjątki od tej zasady powinny być zatem formułowane w sposób wyraźny, a wątpliwości powinny przemawiać na rzecz dostępu do nich. Zgodnie z art. 61 Konstytucji RP, obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa. Prawo do uzyskiwania informacji obejmuje dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu. Ograniczenie prawa do informacji może nastąpić wyłącznie ze względu na określone w ustawach ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa. Tryb udzielania informacji określają ustawy, a w odniesieniu do Sejmu i Senatu ich regulaminy.

Definicja informacji publicznej

W świetle art. 1 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej „każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy i podlega udostępnieniu na zasadach i w trybie określonych w ustawie".

Ponadto art. 6 ustawy wskazuje przykładowo, co jest informacją publiczną. Jest nią m.in. informacja o:

polityce wewnętrznej i zagranicznej, w tym o: zamierzeniach działań władzy ustawodawczej oraz wykonawczej, projektowaniu aktów normatywnych, programach w zakresie realizacji zadań publicznych, sposobie ich realizacji, wykonywaniu i skutkach realizacji tych zadań,
podmiotach, o których mowa w art. 4 ust. 1, w tym o: statusie prawnym lub formie prawnej, organizacji, przedmiocie działalności i kompetencjach, organach i osobach sprawujących w nich funkcje i ich kompetencjach, strukturze własnościowej podmiotów, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 3-5, majątku, którym dysponują,
zasadach funkcjonowania podmiotów, o których mowa w art. 4 ust. 1, w tym o: trybie działania władz publicznych i ich jednostek organizacyjnych, trybie działania państwowych osób prawnych i osób prawnych samorządu terytorialnego w zakresie wykonywania zadań publicznych i ich działalności w ramach gospodarki budżetowej i pozabudżetowej, sposobach stanowienia aktów publicznoprawnych, sposobach przyjmowania i załatwiania spraw, stanie przyjmowanych spraw, kolejności ich załatwiania lub rozstrzygania, prowadzonych rejestrach, ewidencjach i archiwach oraz o sposobach i zasadach udostępniania danych w nich zawartych, naborze kandydatów do zatrudnienia na wolne stanowiska, w zakresie określonym w przepisach odrębnych,
danych publicznych, w tym: treść i postać dokumentów urzędowych, w szczególności treść aktów administracyjnych i innych rozstrzygnięć oraz dokumentacja przebiegu i efektów kontroli oraz wystąpienia, stanowiska, wnioski i opinie podmiotów ją przeprowadzających, stanowiska w sprawach publicznych zajęte przez organy władzy publicznej i przez funkcjonariuszy publicznych w rozumieniu przepisów Kodeksu karnego, treść innych wystąpień i ocen dokonywanych przez organy władzy publicznej, informacja o stanie państwa, samorządów i ich jednostek organizacyjnych, treść orzeczeń sądów powszechnych, Sądu Najwyższego, sądów administracyjnych, sądów wojskowych, Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu,
majątku publicznym, w tym o: majątku Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych, innych prawach majątkowych przysługujących państwu i jego długach, majątku jednostek samorządu terytorialnego oraz samorządów zawodowych i gospodarczych oraz majątku osób prawnych samorządu terytorialnego, a także kas chorych, majątku podmiotów, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 5, pochodzącym z zadysponowania majątkiem, o którym mowa w lit. a)-c), oraz pożytkach z tego majątku i jego obciążeniach, dochodach i stratach spółek handlowych, w których podmioty, o których mowa w lit. a)-c), mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów Kodeksu spółek handlowych, oraz dysponowaniu tymi dochodami i sposobie pokrywania strat, długu publicznym, pomocy publicznej, ciężarach publicznych.

Przedstawione wyliczenie ma charakter niewyczerpujący, co oznacza, że informacją publiczną będą również informacje niezawarte w art. 6, a spełniające wymogi definicji z art. 1.

Wobec tego, dla określenia granic pojęcia „informacja publiczna" konieczna jest dalej idąca analiza definicji z art. 1 ust. 1 ustawy. "Ustawowa definicja informacji publicznej jest nader ogólna i podczas prac legislacyjnych zarzucano jej nawet obarczenie błędem logicznym ignotum per ignotum, polegającym na wyjaśnianiu pojęcia nieznanego przez zastosowanie pojęcia nieznanego" (por. Komisja Nadzwyczajna do rozpatrzenia projektów ustaw dotyczących prawa obywateli do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne, a także dotyczących jawności procedur decyzyjnych i grup interesów /nr 8/; 27 marca 2001 r., druk nr 79132 B, „Biuletyn Komisji", nr 3886/III). Wyjaśnienia wymaga zarówno pojęcie „informacji" jak i „sprawy publicznej".

Pojęcie „informacji" i „sprawy publicznej"

Jeżeli chodzi o pierwsze pojęcie, w doktrynie podnosi się, że jest to każdy opis rzeczywistości - "niezależnie od tego, czy jest on zgodny z prawdą, czy też nie. W niektórych przypadkach informację będzie stanowił wręcz materialny fragment rzeczywistości, np. określony przedmiot. Przekazując informację, przekazujemy zatem opis jakiegoś stanu rzeczy lub procesu; w grę mogą wchodzić naturalnie zarówno stany fizyczne (np. stal jest twarda lub deszcz pada), jak i prawne (kto popełnił czyn zabroniony przez prawo, podlega karze) lub psychiczne (Jan jest zdenerwowany). Informacją będzie zatem zarówno budżet gminy, jak i jego poszczególne punkty bądź też np. obsada stanowisk kierowniczych w urzędzie wojewódzkim. Informacją będzie również sam procesor komputerowy lub lufa armaty czołgowej - w tym przypadku opis rzeczywistości (nazwa producenta i dane techniczne procesora) będzie zastąpiony przez samą rzeczywistość jako taką" (Aleksandrowicz Tomasz R., "Komentarz do ustawy o dostępie do informacji publicznej", Warszawa 2008 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis (wydanie IV) s. 296., z poglądem takim zgadza się również M. Rozbicka-Ostrowska w : Rozbicka-Ostrowska Mirosława, Kamińska Irena "Ustawa o dostępie do informacji publicznej. Komentarz", Warszawa 2008 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, s. 176, a także A. Maciejewski w: W. Góralczyk (jr), "Prawo informacji. Prawo do informacji", Warszawa 2006). "Informacja może zostać utrwalona na dowolnym nośniku. Jeśli informacja została w jakikolwiek sposób utrwalona - mamy do czynienia z dokumentem. W związku z takim ujęciem pojęcia „informacja" M. Rozbicka-Ostrowska stwierdza, że nie mają charakteru informacji publicznej wnioski w sprawie indywidualnej oraz polemiki z dokonanymi ustaleniami. Nie można też w tym trybie żądać interpretacji znanego stronie dokumentu. Natomiast informacją w rozumieniu ustawy jest informacja o charakterze archiwalnym, niezależnie od daty jej wytworzenia".

Jednakże informacja publiczna to informacja o sprawach publicznych. Przy próbie definicji pojęcia „sprawa publiczna" nie można odwołać się do art. 61 ust. 1 Konstytucji RP, który prawo do informacji wiąże z działalnością organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Działalność organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa.

Zarówno w orzecznictwie, jak i piśmiennictwie zgodnie przyjmuje się, że informacją publiczną jest każda wiadomość wytworzona lub odnosząca się do szeroko rozumianych władz publicznych oraz wytworzona lub odnoszona do innych podmiotów wykonujących funkcje publiczne w zakresie wykonywania przez nie zadań władzy publicznej i gospodarowania mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa (por. M. Jaśkowska, "Dostęp do informacji publicznej w świetle orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego", Toruń 2002 r. str. 28 i nast.). Zgodnie z wyrokiem NSA OZ w Katowicach z 25 czerwca 2002 r. (sygn. akt II SA/Ka 655/2002, niepubl.), „sprawami publicznymi nie są konkretne indywidualne sprawy danej osoby, zwłaszcza o charakterze prywatnym, lub podmiotu niebędącego władzą publiczną lub innym podmiotem wykonującym zadania publiczne". Nie jest również pomocna dla określenia granic pojęcia „sprawa publiczna" lista podmiotów z art. 4 ustawy, które zostały wprost uznane za zajmujące się sprawami publicznymi. Są to:

organy władzy publicznej,
organy samorządów gospodarczych i zawodowych,
podmioty reprezentujące zgodnie z odrębnymi przepisami Skarb Państwa,
podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego,
podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów.

Obowiązane do udostępnienia informacji publicznej są też organizacje związkowe i pracodawców, reprezentatywne w rozumieniu ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego (Dz.U. poz. 1240), oraz partie polityczne.

Zwroty użyte w art. 4 wskazują tylko ogólne, bardzo obszerne kategorie podmiotów, stąd w każdym przypadku przed zgłoszeniem wniosku o udzielenie informacji warto zapoznać się ze statusem podmiotu, do którego wniosek składamy. Niezbędne jest:

ustalenie, czy podmiot, do którego składamy wniosek mieści się w wyliczeniu z art. 4 ustawy, lub jest innym podmiotem publicznym, lub
ustalenie, czy podmiot ten dysponuje mieniem publicznym, lub
ustalenie, czy podmiot wykonuje zadania publiczne.

Wyłączenia z zakresu informacji publicznej

Art. 5 ustawy o dostępie do informacji publicznej pozwala na określenie informacji, które, chociaż zgodnie z definicją ustawową mają charakter publiczny, to z uwagi na inne unormowania nie mogą zostać uznane za publiczne. Zgodnie z ust. 1. art. 5 ustawy, prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu w zakresie i na zasadach określonych w przepisach o ochronie informacji niejawnych oraz o ochronie innych tajemnic ustawowo chronionych.

Można wskazać tutaj następujące kategorie (B. Pawłowski, "Obowiązujące regulacje dotyczące dostępu do informacji". Informacja Biura Studiów i Ekspertyz Sejmu RP nr 730. "Pakiet Informacyjny Biura Studiów i Ekspertyz. Dostęp do informacji publicznej". IP - 91 P., s. 1-11) :

tajemnica państwowa i służbowa (uregulowana głównie w ustawie o ochronie informacji niejawnych).
tajemnica skarbowa (uregulowana w ustawie Ordynacja podatkowa - Dz.U. z 2005 r. Nr 8 poz. 60). Stanowią ją indywidualne dane zawarte w deklaracji oraz innych dokumentach składanych przez podatników, płatników lub inkasentów objęte są tajemnicą skarbową.
tajemnica Instytutu Pamięci Narodowej (uregulowana w ustawie o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - Dz. U. z 1998 r. Nr 155 poz. 1016). Zgodnie z art. 20 ustawy, Pracownicy Instytutu Pamięci, także po ustaniu stosunku pracy, są obowiązani zachować w tajemnicy wiadomości związane z działalnością Instytutu Pamięci, powzięte w związku z zatrudnieniem w Instytucie Pamięci, z wyjątkiem uzyskanych w toku badań naukowych. Prezes Instytutu Pamięci oraz członkowie Kolegium Instytutu Pamięci są obowiązani, także po upływie kadencji albo ustaniu członkostwa, do zachowania w tajemnicy wiadomości, do których mieli dostęp w związku z wykonywaną funkcją. Nie dotyczy to faktów powszechnie znanych.
tajemnica bankowa (uregulowana w ustawie Prawo bankowe). Zgodnie z art. 104 tej ustawy, bank, osoby w nim zatrudnione oraz osoby, za których pośrednictwem bank wykonuje czynności bankowe, są obowiązane zachować tajemnicę bankową, która obejmuje wszystkie informacje dotyczące czynności bankowej, uzyskane w czasie negocjacji, w trakcie zawierania i realizacji umowy, na podstawie której bank tę czynność wykonuje.
tajemnice zawodowe (w przypadku lekarzy, adwokatów, radców prawnych, biegłych rewidentów, dziennikarzy, agentów i brokerów ubezpieczeniowych, również odnośnie funduszy inwestycyjnych i emerytalnych, notariuszy, farmaceutów, zarządców nieruchomości, rzeczników patentowych, komorników, dziennikarzy, doradców podatkowych, w obrocie papierami wartościowymi. Jest uregulowana we właściwych ustawach dotyczących wymienionych zawodów).
tajemnica statystyczna (Uregulowana w ustawie o Statystyce publicznej - Dz.U. z 1995 r. Nr 88 poz. 439). Zgodnie z art. 10 ustawy zbierane i gromadzone w badaniach statystycznych statystyki publicznej, dane indywidualne i dane osobowe są poufne i podlegają szczególnej ochronie; dane te mogą być wykorzystywane wyłącznie do opracowań, zestawień i analiz statystycznych oraz do tworzenia przez służby statystyki publicznej operatu do badań statystycznych prowadzonych przez te służby; udostępnianie lub wykorzystywanie danych indywidualnych i danych osobowych dla innych niż podane celów jest zabronione (tajemnice statystyczne).

Ponadto, zgodnie z ust 2. art. 5 ustawy o dostępie do informacji publicznej, prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy. Ograniczenie to nie dotyczy informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji, w tym o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji, oraz przypadku, gdy osoba fizyczna lub przedsiębiorca rezygnują z przysługującego im prawa.

Tajemnica przedsiębiorstwa (czasem zwana także handlową) jest ogólnie uregulowana w art. 11 ust. 4. ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. z 2003 r. Nr 153 poz.1503). Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się nie ujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, handlowe, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności.

Ochrona prywatności osoby fizycznej jest realizowana przede wszystkim na gruncie ustawy o ochronie danych osobowych. Zgodnie z art. 6 ustawy za dane osobowe uważa się wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej. Osobą możliwą do zidentyfikowania jest osoba, której tożsamość można określić bezpośrednio lub pośrednio, w szczególności przez powołanie się na numer identyfikacyjny albo jeden lub kilka specyficznych czynników określających jej cechy fizyczne, fizjologiczne, umysłowe, ekonomiczne, kulturowe lub społeczne. Informacji nie uważa się za umożliwiającą określenie tożsamości osoby, jeżeli wymagałoby to nadmiernych kosztów, czasu lub działań.

Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (sygn. akt IV SA/Wa 880/2005, LexPolonica nr 1254714) „dane osobowe takie jak: imię, nazwisko, stanowisko i stopień służbowy nie pozwalają na zidentyfikowanie osoby, której one dotyczą. Dla ustalenia tożsamości konieczne są inne dane o charakterze osobistym, przykładowo: data i miejsce urodzenia osoby. O możliwości zidentyfikowania danej osoby fizycznej będzie decydował zakres informacji, które można uzyskać w sposób nie budzący wątpliwości na podstawie dokumentów organu bezpieczeństwa". Z kolei Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 2007 r. (sygn. akt VI ACa 622/2007, LexPolonica nr 1642188) zauważył, że „dane osobowe to wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej osoby fizycznej. Tożsamość można określić bezpośrednio lub pośrednio, w szczególności przez powołanie się na numer identyfikacyjny albo jeden lub kilka specyficznych czynników określających jej cechy fizyczne, umysłowe, ekonomiczne, kulturowe lub społeczne".

Prawo do informacji publicznej obecnie podlega też ograniczeniu w zakresie i na zasadach określonych w przepisach o przymusowej restrukturyzacji.

Prawo autorskie a informacja publiczna

Nie jest informacją publiczną informacja zawarta w utworze w rozumieniu prawa autorskiego. Wówczas bowiem udzielenie informacji publicznej wiązałoby się z naruszeniem praw autorskich twórcy danego utworu. Utworem z kolei jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (art. 1 ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych, Dz.U. z 2006 r. Nr 90 poz. 631, ze zm.). Pogląd taki utrwalił się w orzecznictwie (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 lipca 2007 roku, sygn. II SAB/Wa 58/07).

Ochrona autorskoprawna powstaje z chwilą utrwalenia (a więc wyrażenia na zewnątrz umysłu twórcy) utworu. Przysługuje ona już przy stosunkowo niskim poziomie twórczości. W doktrynie przywołuje się przykłady uznania za utwór np. rozkładu jazdy lub układu bazy danych. W związku z tym ogromna część np. opracowań czy dokumentów w sprawach publicznych mogłaby zostać uznana za utwór. W tym celu ustawodawca wprowadził w art. 4 prawa autorskiego wyraźne stwierdzenie m.in., że „nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole".

Kluczowe jest więc określenie, czym są urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole. Sensu wyłączenia z art. 4 należy jej upatrywać w interesie publicznym, polegającym właśnie na umożliwieniu swobodnego dostępu i posługiwania się wskazanymi materiałami (J. Barta, R. Markiewicz, Prawo autorskie, Warszawa 2008, s. 132) Materiały urzędowe są kategorią wyłączeń, dla której zakreślenie granic budzi najwięcej wątpliwości (Zbigniew Pinkalski, Wyłączenia spod ochrony prawnoautorskiej - art. 4 pr. aut. i pr. pokr. - 36, ZN IPWI UJ, z. 106, 2010 r.).

Zgodnie z orzecznictwem (por. orzeczenia Sądu Apelacyjnego w Krakowie oraz Sądu Najwyższego o sygn. I SA/Kr 829/96 ; IV CKN 458/00) można uznać, że materiały takie muszą się odnosić do obywateli i być bezpośrednio związane z funkcją publiczną. Nie będą to materiały, które wpłynęły do urzędu w ramach sprawy urzędowej. Wobec tego, można uznać, że materiałami publicznymi będą, w myśl art. 4 ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych:

wydane przez podmiot sprawujący funkcje władcze i reprezentujący państwo w stosunkach z obywatelami lub, wyjątkowo, przez podmiot sektora publicznego, który działa w ważnej dziedzinie życia publicznego, a jego funkcjonowaniu ustawodawca przypisał realizację szczególnie istotnych funkcji publicznych
powinny pochodzić od charakteryzującego się powyższymi cechami urzędu
dokument bezpośrednio związany z pełnioną przez urząd funkcją publiczną, a więc powstawać jako efekt wykonywania zadań w ramach przydzielonych kompetencji. Nie jest to tylko sam ostateczny wynik takich działań, wszelkie projekty i sformalizowane propozycje tworzone w toku działań.
Również w przypadku zlecania wykonania określonych dokumentów czy materiałów sporządzanych w związku z wykonywaniem władzy publicznej podmiotom prywatnym w drodze tzw. outsourcingu należałoby uznać, że, jeżeli takie dokumenty lub materiały są przeznaczone do publicznej wiadomości, obejmuje je wyłączenie z art. 4 prawa autorskiego.

Zgodnie z dotychczasowym orzecznictwem, za materiały urzędowe uznano np. opinie i raporty biegłych rewidentów powstałe przez wszczęcie urzędowej procedury są materiałami urzędowymi (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego o sygn. III SA 255/03), operaty szacunkowe nieruchomości na potrzeby gospodarowania przez organy samorządu terytorialnego (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego o sygn. II SA/Gd 897/05).

"Należy także pamiętać, że wyłączenia ochrony wynikające z art. 4 pr. aut. z 1994 r. nie mogą być utożsamiane z pozostawieniem całkowitej swobody reprodukowania i rozpowszechniania wymienionych w tym przepisie materiałów. Swoboda ta może podlegać ograniczeniom, jednak ograniczenia te wynikać będą z innych przepisów, takich jak przepisy chroniące dobra osobiste, tajemnicę, czy przeciwdziałające nieuczciwej konkurencji" (por. Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 26 września 2001 r., sygn. akt IV CKN 458/00).

Akta sądowe a informacja publiczna

Sądy również należą do kategorii podmiotów zobowiązanych do udzielania informacji publicznej. Treść wyroku sądowego nie tylko stanowi - zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej - informację o sprawach publicznych, ale też stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. a ustawy, będąc rodzajem informacji dotyczącej treści i postaci dokumentów urzędowych, podlega udostępnieniu w trybie i na zasadach przewidzianych ustawą (zob. wyrok WSA w Warszawie z 11 lutego 2004 r., II SAB 408/2003, „Rzeczpospolita" 2004, nr 36, s. C1). W wypadku strony postępowania, wszelkie informacje mogą być jej udzielane tylko w trybie art. 156 § 1 k.p.k. Jeżeli chodzi o inne niż strony osoby, akta sądowe podlegają udostępnieniu na zasadach określonych w art. 156 § 1 k.p.k. i w ustawie o dostępie do informacji publicznej (zob. wyrok WSA w Rzeszowie z 22 kwietnia 2005 r., II SAB/Rz 5/2005, niepubl., wyrok WSA w Gliwicach z 10 października 2005 r., IV SA/GL 23/2005, niepubl.). Także akta sprawy administracyjnej jako odnoszące się do działania podmiotów publicznych, tj. organów administracji publicznej, stanowią informację publiczną. Są bowiem „wiadomością" wytworzoną przez szeroko rozumiane władze publiczne i nie ma znaczenia, czy są to informacje mające postać dokumentów urzędowych, czy też nie (zob. wyrok WSA w Rzeszowie z 4 sierpnia 2004 r., II SAB/Rz 26/2004, niepubl., wyrok WSA w Poznaniu z 5 kwietnia 2005 r., IV SA/Po 1541/2004, niepubl.).

Orzecznictwo

Na zakończenie można przytoczyć orzeczenia sądów zapadłe na gruncie zagadnienia informacji publicznej :

„O zakwalifikowaniu opinii prawnej do dokumentów podlegających udostępnieniu w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej decyduje cel w jakim została opracowana. Opinia prawna sporządzona na użytek organu administracji publicznej w przedmiocie zasadności wszczęcia w przyszłości postępowania w konkretnej sprawie cywilnej, nie stanowi informacji publicznej w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej" (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16. czerwca 2009 roku, sygn. akt I OSK 89/09).
„Ratio legis regulacji zawartej w art. 61 Konstytucji RP, a także w ustawie o dostępie do informacji publicznej wynika, jak już podkreślono, z powołaniem się na literaturę, z zasady udziału obywateli w życiu publicznym i sprawowania społecznej kontroli. W celu zaś realizacji tej zasady obywatel ma prawo uzyskania wiedzy o sprawach publicznych. Prawo do uzyskania takiej wiedzy w postaci prawa dostępu do informacji nie obejmuje nośników tej informacji, tj. form w jakich ta informacja występuje np. dokumentów. Dokumenty są przy tym zasadniczymi nośnikami informacji wobec tego prawo wglądu do dokumentu oznacza prawo do dysponowania czy zapoznania się z jego treścią a nie prawo do dysponowania samym dokumentem"(wyrok NSA w sprawie o sygn. II SAB 372/03).
„Art. 5 ust. 1 ustawy o normalizacji ukształtował bowiem Polską Normę jako normę krajową, powszechnie dostępną. Informacja o tej Normie ma więc również cechy powszechnej dostępności. Jeżeli zaś jest taka sytuacja, to nie ma nie tylko podstawy, ale również potrzeby uruchamiania trybu udzielania informacji na wniosek, według zasad ustawy o dostępie do informacji publicznej" (tak w wyrokach o sygn. II SA 837/03 i OSK 205/04).
„Sprawą publiczną" jest funkcjonowanie na terenie gminy zakładów opieki zdrowotnej, a tym samym sposób wywiązywania się z obowiązków przez zatrudnionych tam lekarzy. Informacją publiczną są zatem dokumenty dotyczące funkcjonowania zakładu opieki medycznej" (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 września 2008 r., I OSK 315/2008, LexPolonica nr 2054202).
„Informacją publiczną są nie tylko dokumenty bezpośrednio zredagowane i wytworzone przez organ administracji publicznej, ale przymiot taki posiadać będą także te, których organ, jak w omawianej sprawie, używa do zrealizowania powierzonych prawem zadań, nawet gdy prawa autorskie należą do innego podmiotu" (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 września 2008 r., I OSK 315/2008, LexPolonica nr 2054202).
„Urząd Patentowy nie może odmówić dostępu do prawomocnej decyzji w sprawie patentu" (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 marca 2008 r., sygn. akt II GSK 459/2007, LexPolonica nr 1863667).
„Akta kandydatów na wyższe stanowiska w służbie cywilnej, w tym wykorzystane w postępowaniu kwalifikacyjnym testy, zadania symulacyjne, spełniają zarówno przedmiotowe jak i podmiotowe kryteria informacji publicznej. Stanowią bowiem informację o działalności organów publicznych" (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 lutego 2007 r., sygn. akt I OSK 517/2006, LexPolonica nr 1610467).
„Informacją publiczną będzie każda wiadomość wytworzona lub odnoszona do władz publicznych, a także wytworzona lub odnoszona do innych podmiotów wykonujących funkcje publiczne w zakresie wykonywania przez nie zadań władzy publicznej i gospodarowania mieniem komunalnym lub mieniem Skarbu Państwa. Informacja publiczna odnosi się jednak do faktów" (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 marca 2003 r., sygn. akt II SA 4059/2002, LexPolonica nr 361165).
„Osoby, które kwestionują decyzje rentowe, mają prawo uzyskać wiedzę - w trybie udzielenia informacji publicznej - czy lekarze będący w ich procesie biegłymi sądowymi pracowali lub byli wcześniej lekarzami orzecznikami w ZUS" (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z roku 2003, sygn. akt II SA 2870/2003, LexPolonica nr 365014).
„Nie jest dopuszczalna sytuacja uznania akt w całości za niepodlegające udostępnieniu, bez żadnych ustaleń, tzn. bez nadania im charakteru tajemnicy służbowej i nie opatrzeniu zgodnie z ustawą o ochronie informacji niejawnych klauzulą poufne, bądź też wykazania, że dotyczą one prawnie chronionej tajemnicy, prawa prywatności itp." (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 października 2002 r., sygn. akt II SA 1956/2002, LexPolonica nr 358842).
„Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. 2001 r. Nr 112 poz. 1198) pytanie o zamierzenia organów mogą dotyczyć jedynie polityki zagranicznej i wewnętrznej oraz odnosić się do zamierzeń władzy ustawodawczej i wykonawczej, projektowania aktów normatywnych oraz programów w zakresie realizacji zadań publicznych. Działania planistyczne, które podlegają ustawie o dostępie do informacji publicznej, stanowią więc pewne akty woli przedstawione w uchwalonych wcześniej programach. Nie dotyczą one zamierzeń odnoszących się do wszelkich przyszłych działań organu" (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 czerwca 2002 r., sygn. akt II SAB 70/2002, II SAB 71/2002, LexPolonica nr 356777).
„Publiczne zakłady opieki zdrowotnej mieszczą się w zakresie podmiotowym stosowania ustawy o dostępie do informacji publicznej, a charakter informacji jaką są nagrania rozmowy telefonicznej z wezwania karetki pogotowia odpowiada definicji informacji publicznej" (Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 25 listopada 2008 r., sygn. akt II SAB/Bk 45/2008, LexPolonica nr 2054240).
„Informacja o działaniach organu podjętych w indywidualnej sprawie administracyjnej stanowi informację publiczną, a wobec powyższego organ bądź winien ją udostępnić, bądź też jeżeli uzna, iż z uwagi na jakieś dobro, chronioną tajemnicę podlega ono ochronie winien wydać decyzję administracyjną" (Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 28 sierpnia 2008 r., sygn. akt II SAB/Ol 1/2008, LexPolonica nr 2054165).

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. z 2001 r. Nr 112 poz. 1198, ze zm.).

Zespół
e-prawnik.pl