Dowody w postępowaniu podatkowym

Jednym z najistotniejszych etapów każdego postępowania jest postępowanie dowodowe.

Co jest dowodem w postępoaniu podatkowym?

Podatnik może w zasadzie przedstawić jako dowód wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Przykładowo dowodami są :

• księgi podatkowe,

• deklaracje złożone przez stronę,

• zeznania świadków,

• opinie biegłych,

• materiały i informacje zebrane w wyniku oględzin,

• co do zasady informacje podatkowe oraz inne dokumenty zgromadzone w toku czynności sprawdzających lub kontroli podatkowej,

• materiały zgromadzone w toku postępowania karnego albo postępowania w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe - od 6 maja 2006 r. również, jeśli takie postępowanie nie zostało jeszcze prawomocnie zakończone.

Co nie może być dowodem w postępowaniu podatkowym? 

W zasadzie nie uznaje się za dowody informacji podatkowych oraz innych dokumentów zgromadzonych w toku czynności sprawdzających lub kontroli podatkowej, jeżeli:

1. zostały one zgromadzone podczas kontroli podatkowej wszczętej po okazaniu tylko legitymacji służbowej, a jednocześnie nie później niż w terminie 3 dni od dnia wszczęcia kontroli, nie doręczono upoważnienia do przeprowadzenia kontroli (chyba, że nie można ustalić danych identyfikujących kontrolowanego. Upoważnienie doręczane jest w tym przypadku po ustaleniu tych danych).

2. dokumenty dotyczą czynności kontrolnych dokonanych po upływie terminu wskazanego w upoważnieniu do przeprowadzenia kontroli, chyba że został wskazany nowy termin zakończenia kontroli. 

Podobnie w sytuacji, gdy kontrolujący, bez zgody kontrolowanego, skorzysta z prawa wstępu na teren, do budynku lub lokalu mieszkalnego kontrolowanego w celu dokonania oględzin, jeśli:

• zostały one wskazane jako miejsce wykonywania działalności gospodarczej lub jako siedziba kontrolowanego,

• jest to niezbędne dla ustalenia lub określenia wysokości zobowiązania podatkowego lub podstawy opodatkowania, 

• jest to niezbędne do zweryfikowania faktu poniesienia wydatków na cele mieszkaniowe uprawniających do skorzystania z ulg podatkowych,

a następnie po sporządzeniu protokołu z tych czynności, prokurator odmówił jego zatwierdzenia - to materiały i informacje zebrane w toku tych czynności nie stanowią dowodu w postępowaniu podatkowym,

Ponadto w razie, gdy kontrolujący, skorzysta z prawa wstępu na teren, do budynku lub lokalu mieszkalnego kontrolowanego w celu dokonania oględzin oraz przeszukania lokali mieszkalnych, innych pomieszczeń lub rzeczy, jeżeli powzięto informację o prowadzeniu niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej albo w przypadku, gdy są tam przechowywane przedmioty, księgi podatkowe, akta lub inne dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie istnienia obowiązku podatkowego lub określenie wysokości zobowiązania podatkowego, a następnie, po sporządzeniu protokołu z tych czynności, prokurator odmówił jego zatwierdzenia - materiały i informacje zebrane w toku tych czynności również nie stanowią dowodu w postępowaniu podatkowym.

Czego organ podatkowy może się dowiedzieć od podatnika? 

Podatnik ma prawo do złożenia oświadczenia, pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania, uznanego za dowód w sprawie – w odniesieniu do sytuacji, gdy przepis prawa nie wymaga urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego w drodze zaświadczenia.

W toku prowadzonego postępowania podatnik ponadto musi zostać najpierw wezwany do udzielenia informacji w zakresie:

• posiadanych rachunków bankowych lub rachunków oszczędnościowych, liczby tych rachunków, a także obrotów i stanów tych rachunków,

• posiadanych rachunków pieniężnych lub rachunków papierów wartościowych, liczby tych rachunków, a także obrotów i stanów tych rachunków,

• zawartych umów kredytowych lub umów pożyczek pieniężnych, a także umów depozytowych, nabytych za pośrednictwem banków akcji Skarbu Państwa lub obligacji Skarbu Państwa, a także obrotu tymi papierami wartościowymi,

• obrotu wydawanymi przez banki certyfikatami depozytowymi lub innymi papierami wartościowymi; 

a dopiero później naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celnego może wystąpić do instytucji finansowych o przekazanie ww. informacji.  

Pamiętaj, że:

• Podatnik nie ma obowiązku udzielać tych informacji organom podatkowym, musi jednak zostać wezwany do ich udzielenia;

• Podobnie organ podatkowy musi poinformować podatnika o faktach, znanych temu organowi z urzędu, pomimo tego że nie wymagają one przeprowadzenia dowodu.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.) 

A.J.
Zespół e-prawnik.pl