Egzekucja świadczeń niepieniężnych (stan prawny obowiązujący do dnia 4 lutego 2005 r.)

Egzekucja Å›wiadczeÅ„ niepieniężnych obejmuje wykonanie tytuÅ‚ów wykonawczych, które zawierajÄ… różne obowiÄ…zki, jest to:

  • wydanie rzeczy ruchomej,
  • wydanie nieruchomoÅ›ci, statku albo opróżnienie pomieszczenia,
  • zÅ‚ożenie oznaczonego oÅ›wiadczenia woli,
  • wykonanie czynnoÅ›ci,
  • zaniechanie czynnoÅ›ci i nieprzeszkadzanie czynnoÅ›ci wierzyciela.

 

Na czym polega wydanie rzeczy?

IstniejÄ… przypadki, w których egzekucja zmierza do wydobycia rzeczy, które znajdujÄ… siÄ™ we wÅ‚adaniu dÅ‚użnika. W sytuacji, gdy rzecz znajduje siÄ™ we wÅ‚adaniu osoby trzeciej, a nie dÅ‚użnika, osobie takiej można rzecz odebrać, pod warunkiem, że zgodzi siÄ™ na jej wydanie. Jeżeli jednak osoba trzecia nie zgadza siÄ™ na wydanie rzeczy, komornik nie może rzeczy przymusowo odebrać, może natomiast zająć roszczenie, które sÅ‚uży dÅ‚użnikowi wobec tej osoby o wydanie rzeczy.

 

Czy każda rzecz może być przedmiotem egzekucji komorniczej, w której celem jest jej wydobycie?

Przedmiotem, który ma zostać wydany może być rzecz oznaczona co do tożsamoÅ›ci oraz co do gatunku, bÄ…dź rzecz zbiorowa. Warunkiem jest, by rzecz, która ma być wydana, byÅ‚a dokÅ‚adnie oznaczona w tytule wykonawczym, gdyż wszelkie niedokÅ‚adnoÅ›ci w oznaczaniu rzeczy mogÄ… spowodować bezskuteczność egzekucji. Pewne uÅ‚atwienie niesie z sobÄ… taka egzekucja polegajÄ…ca na wydaniu rzeczy, gdy jej przedmiotem jest rzecz oznaczona co do gatunku. Gdyby egzekucja taka okazaÅ‚a siÄ™ bezskuteczna, wierzyciel może w razie zwÅ‚oki dÅ‚użnika nabyć na jego koszt takÄ… samÄ… ilość rzeczy tego samego gatunku albo żądać od dÅ‚użnika zapÅ‚aty ich wartoÅ›ci, zachowujÄ…c w obu wypadkach roszczenie o naprawienie szkody.

 

Kto jest obecny przy czynnościach komornika zmierzających do odebrania rzeczy?

Z całą pewnoÅ›ciÄ… tÄ… osobÄ… może wierzyciel. Może ona wysunąć żądanie, aby odebranie rzeczy odbyÅ‚o siÄ™ w jego obecnoÅ›ci. W takiej sytuacji komornik ma obowiÄ…zek zawiadomić wierzyciela o terminie odebrania rzeczy. Jeżeli komornik dokona tej czynnoÅ›ci – zawiadomienia wierzyciela, a ten mimo to siÄ™ nie stawi, komornik nie przystÄ™puje do wykonania czynnoÅ›ci odebrania rzeczy, a samo niestawiennictwo stwierdza w protokole. Wierzyciel może udzielić peÅ‚nomocnictwa osobie, która zamiast niego bÄ™dzie obecna przy odbieraniu rzeczy. W tedy komornik zawiadamia tego wÅ‚aÅ›nie peÅ‚nomocnika.

 

Na czym polega i jak przebiega wydanie nieruchomoÅ›ci lub statku albo opróżnienie pomieszczenia?

W przypadku tego rodzaju czynnoÅ›ci egzekucyjnych w pierwszej kolejnoÅ›ci komornik wzywa dÅ‚użnika do dobrowolnego wykonania tego obowiÄ…zku w wyznaczonym stosownie do okolicznoÅ›ci terminie, po którego bezskutecznym upÅ‚ywie dokona czynnoÅ›ci potrzebnych do wprowadzenia wierzyciela w posiadanie. Tak wiÄ™c przy pierwszej czynnoÅ›ci egzekucyjnej komornik dorÄ™cza dÅ‚użnikowi zawiadomienie o wszczÄ™ciu egzekucji, z podaniem treÅ›ci tytuÅ‚u wykonawczego i wymienieniem sposobu egzekucji, a także wzywa dÅ‚użnika do dobrowolnego wykonania tego obowiÄ…zku w wyznaczonym stosownie do okolicznoÅ›ci terminie. Po upÅ‚ywie terminu wyznaczonego przez komornika (w celu dobrowolnego wykonania przez dÅ‚użnika obowiÄ…zków) komornik przystÄ™puje do czynnoÅ›ci wprowadzenia wierzyciela w posiadanie.

 

Jak przebiega wprowadzenie w posiadanie wierzyciela?

Jeżeli wprowadzenie wierzyciela w posiadanie nie jest połączone z opróżnieniem pomieszczenia, to polega po prostu na faktycznym oddaniu nieruchomoÅ›ci i dokonaniu pewnych czynnoÅ›ci faktycznych, które umożliwiÄ… wierzycielowi wykonywanie wÅ‚adztwa nad nieruchomoÅ›ci. Może to być np. przekazanie wierzycielowi kluczy.

 

Jakich innych czynności może dokonać komornik przy wprowadzaniu wierzyciela w posiadanie nieruchomości?

NiezbÄ™dnym może być usuniÄ™cie ruchomoÅ›ci, które nie sÄ… przedmiotem egzekucji. W takiej sytuacji komornik ma obowiÄ…zek oddać je dÅ‚użnikowi. Gdyby nie można byÅ‚o ich oddać dÅ‚użnikowi ze wzglÄ™du na jego nieobecność, komornik pozostawia je dorosÅ‚emu domownikowi, a gdyby i to byÅ‚o niemożliwe - komornik ustanawia dozorcÄ™, któremu oddaje usuniÄ™te ruchomoÅ›ci na przechowanie na koszt dÅ‚użnika. OczywiÅ›cie rzecz dotyczy takich ruchomoÅ›ci, które nie stanowiÄ… części skÅ‚adowej nieruchomoÅ›ci lub przynależnoÅ›ci. Jeżeli pomimo wezwania dozorcy skierowanego do dÅ‚użnika, dÅ‚użnik nie odbierze swoich rzeczy, sÄ…d może zarzÄ…dzić ich sprzedaż. Jest to możliwe na wniosek dozorcy i po wysÅ‚uchaniu dÅ‚użnika.

 

Egzekucja może być także skierowana na wykonanie pewnej czynności przez dłużnika. Wtedy tryb postępowania zależny jest od tego, czy czynność może być wykonana przez inną osobę w zastępstwie dłużnika, czy też czynność ta musi być wykonana osobiście przez samego dłużnika.

 

Na czym polega egzekucja, gdy czynność będąca przedmiotem egzekucji może być wykonana przez inną osobę w zastępstwie dłużnika?

W tym wypadku w pierwszej kolejnoÅ›ci sÄ…d na wniosek wierzyciela wzywa dÅ‚użnika do wykonania konkretnej czynnoÅ›ci w wyznaczonym terminie. Jeżeli termin ten upÅ‚ynie bezskutecznie, sÄ…d udziela wierzycielowi umocowania do wykonania czynnoÅ›ci na koszt dÅ‚użnika. Jeżeli wierzyciel tego zażąda, sÄ…d przyznaje mu sumÄ™ potrzebnÄ… do wykonania czynnoÅ›ci. Jeżeli jednak w tytule egzekucyjnym zostaÅ‚o postanowione, że w razie niewykonania przez dÅ‚użnika w wyznaczonym terminie czynnoÅ›ci, która może wykonać także inna osoba, wierzyciel bÄ™dzie umocowany do wykonania tej czynnoÅ›ci, to wierzyciel może tego dokonać bezpoÅ›rednio na mocy samego tylko tytuÅ‚u egzekucyjnego oczywiÅ›cie na koszt dÅ‚użnika (gdy dÅ‚użnik odmawia wykonania).

 

Na czym polega egzekucja, gdy czynność będąca przedmiotem egzekucji nie może być wykonana przez inną osobę w zastępstwie dłużnika?

Taka czynność jest tzw. niezastÄ™powalnÄ…. W tym przypadku sÄ…d na wniosek wierzyciela ale po wysÅ‚uchaniu stron, wyznacza najpierw dÅ‚użnikowi termin, w którym dÅ‚użnik powinien wykonać te czynnoÅ›ci. SÄ…d – na wypadek gdyby dÅ‚użnik czynnoÅ›ci w wyznaczonym terminie nie dokonaÅ‚ – zagrozi mu grzywnÄ…. W przypadku, gdy wykonanie tej czynnoÅ›ci wymagaÅ‚oby wydatków pieniężnych lub dostarczenia materiaÅ‚ów (a obowiÄ…zek taki ciąży na wierzycielu), sÄ…d przystÄ™puje do egzekucji w tym trybie dopiero po tym, jak wierzyciel wykaże, że dokonaÅ‚ czynnoÅ›ci, od których zależy obowiÄ…zek dÅ‚użnika. Jeżeli termin wyznaczony dÅ‚użnikowi upÅ‚ynie bezskutecznie, tzn. dÅ‚użnik pomimo zagrożenia grzywnÄ… nie wykona czynnoÅ›ci nakazanej przez sÄ…d, sÄ…d nakÅ‚ada na dÅ‚użnika grzywnÄ™ (co czyni na wniosek wierzyciela) i jednoczeÅ›nie wyznacza nowy termin do wykonania czynnoÅ›ci z zagrożeniem surowszÄ… grzywnÄ….

 

Na czym polega egzekucja, gdy obowiązek dłużnika polega na zaniechaniu pewnej czynności lub nieprzeszkadzaniu czynności wierzyciela?

W tym przypadku postÄ™powanie egzekucyjne rozpoczyna siÄ™ od wysÅ‚uchania przez sÄ…d – na wniosek wierzyciela – stron. Po tym, jak sÄ…d stwierdzi, że dÅ‚użnik dziaÅ‚aÅ‚ wbrew obowiÄ…zkowi, nakÅ‚ada na dÅ‚użnika grzywnÄ™.

Jeżeli nadal nie speÅ‚nia swojego obowiÄ…zku, sÄ…d – znowu na wniosek wierzyciela – stosuje ponownie grzywnÄ™.

 

Pamiętaj, że:

  • UdziaÅ‚ wierzyciela przy czynnoÅ›ciach komornika polegajÄ…cych na wprowadzaniu wierzyciela w posiadanie nieruchomoÅ›ci jest niezbÄ™dny,
  • Jeżeli dÅ‚użnikiem zobowiÄ…zanym do dokonania czynnoÅ›ci niezastÄ™powalnej, do którego skierowane byÅ‚o wezwanie sÄ…du, jest osoba prawna lub inna organizacja, Å›rodkom przymusu podlega jej pracownik odpowiedzialny za niezastosowanie siÄ™ do wezwania, a gdyby ustalenie takiego pracownika byÅ‚o w jakiÅ› sposób utrudnione, Å›rodkom przymusu podlega jego kierownik,
  • Tryb egzekucji typowy dla czynnoÅ›ci niezastÄ™powanych nie ma zastosowania, gdy obowiÄ…zek dÅ‚użnika polega na zÅ‚ożeniu oznaczonego oÅ›wiadczenia woli, gdyż w takiej sytuacji prawomocne orzeczenie sÄ…du zobowiÄ…zujÄ…ce do zÅ‚ożenia oÅ›wiadczenia zastÄ™puje oÅ›wiadczenia dÅ‚użnika,
  • W przypadku, gdy obowiÄ…zkiem jest dÅ‚użnika jest zaniechanie lub niepreszkadzanie, sÄ…d może na wniosek wierzyciela zobowiÄ…zać dÅ‚użnika do zabezpieczenia szkody, grożącej wierzycielowi wskutek dalszego dziaÅ‚ania dÅ‚użnika wbrew obowiÄ…zkowi. W postanowieniu sÄ…d może wskazać wysokość i czas trwania zabezpieczenia.

 

 

Podstawa prawna:

  • Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postÄ™powania cywilnego (Dz. U. 1964 r., Nr 43, poz. 296 ze zmianami).

Michał Włodarczyk - Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.