Informacje ogóle o prawie zamówień publicznych w UE

Oznacza to, że dyrektywy wyznaczają pewien cel, który powinien zostać osiągnięty w ustawodawstwie krajowym. Zgodnie z systemem źródeł prawa Unii Europejskiej, dyrektywy nie są źródłem prawa bezpośrednio obowiązującego w krajach członkowskich. Wymagają one implementacji do krajowego porządku prawnego, a więc dostosowania przepisów prawa krajowego w taki sposób, aby były one zgodne z postanowieniami dyrektyw. Przy czym nie oznacza to konieczności dosłownego przeniesienia treści dyrektyw do ustawodawstwa krajowego. Wystarczające jest, aby cel regulacji dyrektywy, założenia które leżały u podstaw jej wydania, zostały wdrożone do krajowego porządku prawnego.

Pomimo tego, że dyrektywy, co do zasady, nie są źródłem bezpośrednio obowiązującego prawa, poszczególne postanowienia dyrektyw pod pewnymi warunkami mogą wywierać bezpośredni skutek.
Otóż przepisy dyrektyw mogą wywierać bezpośredni sutek, jeżeli są wystarczająco precyzyjne, bezwarunkowe a ich stosowanie nie jest zależne od przepisów wykonawczych wydawanych przez państwo członkowskie oraz upłynął czas na wdrożenie dyrektywy, lub została ona wdrożona w sposób niewłaściwy. W takiej sytuacji podmiot z kraju członkowskiego może się powoływać bezpośrednio na odpowiednie postanowienia dyrektywy, dochodząc swoich praw przed sądem, natomiast organy władzy administracyjnej (zarówno państwowej jak i samorządowej) i sądowniczej obowiązane są stosować te postanowienia (orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości z 22 czerwca 1989 w sprawie C-103/88 (Constanzo)). Podkreślić jednak należy, iż dyrektywy mogą wywierać skutek bezpośredni wyłącznie w stosunkach między jednostką a państwem, przy czym państwo rozumiane jest szeroko (wszelkie organy władzy, zarówno państwowej jak i samorządowej, państwowe jednostki organizacyjne itp.). Nie wywołują natomiast skutku bezpośredniego w relacjach zachodzących w stosunkach horyzontalnych, a więc między obywatelami.

Dyrektywy dotyczące zamówień publicznych...

Dyrektywy dotyczące zamówień publicznych skierowane są do wszystkich krajów członkowskich i zobowiązują państwa do koordynacji krajowych procedur udzielania zamówień publicznych stosownie do regulacji europejskich. Zgodnie z preambułami, celem dyrektyw jest urzeczywistnienie swobody prowadzenia działalności gospodarczej, swobodnego przepływu towarów i świadczenia usług w dziedzinie zamówień publicznych na dostawy, usługi i roboty budowlane udzielanych w państwach członkowskich.

Ponadto zamierzeniem dyrektyw jest zapewnienie rzeczywistej konkurencji w obszarze zamówień publicznych, tak aby zapewnić możliwość ubiegania się o udzielenie zamówienia publicznego podmiotom pochodzącym z innego państwa członkowskiego niż kraj zamawiającego. W ten sposób dyrektywy te są jednym z narzędzi prowadzącym do urzeczywistnienia jednolitego rynku Wspólnoty.

Podkreślić należy, iż celem dyrektyw nie jest pełna i wyczerpująca harmonizacja krajowych porządków prawnych w dziedzinie zamówień publicznych. Sprowadzają się one do osiągnięcia pewnych minimalnych reguł udzielania zamówień publicznych, które zapewnią przestrzeganie podstawowych swobód prawa europejskiego i oczekiwanej wewnątrzwspólnotowej konkurencji.

Dyrektywy dotyczące udzielania zamówień publicznych dotyczą takich zagadnień, jak:

1. określenie podmiotów zobowiązanych,
2. określenie zakresu przedmiotowego stosowania dyrektyw (poszczególnych rodzai zamówień)
3. określenie procedur udzielania zamówień publicznych
4. określania przedmiotu zamówienia i specyfikacji technicznych
5. publikacji ogłoszeń o zamówieniach publicznych
6. reguł uczestnictwa w postępowaniu (kryteriów kwalifikacji oferentów, kryteriów udzielania zamówień)
7. przekazywania Komisji statystycznych informacji na temat udzielanych zamówień publicznych.

Natomiast poza obszarem objętym zakresem regulacji dyrektyw znajdują się takie zagadnienia jak:

• obowiązek wnoszenia wadium i jego wysokość,
• nieważność postępowania,
• zabezpieczenie wykonania umowy,
• wykonywanie umów i skutki ich niewykonania.

Regulacja powyższych zagadnień została pozostawiona decyzji ustawodawcom krajowym.

Czy wszystkie zamówienia publiczne podlegają regulacji dyrektyw?

Ponadto podkreślić należy, iż dyrektywy dotyczące zamówień publicznych nie obejmują swoim zakresem wszystkich zamówień publicznych udzielanych w państwach członkowskich.

Nie wszystkie procedury udzielania zamówień publicznych stosowane w państwach członkowskich Unii objęte są obowiązkiem dostosowania do wymogów dyrektyw. Obowiązek dostosowania przepisów krajowych do regulacji unijnych dotyczy wyłącznie tych procedur udzielania zamówień publicznych, w których wartość zamówienia przekracza określone w dyrektywach progi. Oznacza to, że procedury udzielania zamówień, których wartość nie przewyższa określonych progów nie muszą zostać dostosowywane do wymogów przewidzianych w dyrektywach dotyczących zamówień publicznych. Przepisy określające takie procedury nie mogą być jednak sprzeczne z ogółem prawa wspólnotowego i wynikającymi z niego zasadami (zakazu dyskryminacji ze względu na przynależność państwową, zakazu utrudniania konkurencji, zagwarantowania realizacji podstawowych swobód).

Dyrektywy klasyczne i sektorowe

Wśród dyrektyw Unii Europejskiej dotyczących zamówień publicznych wyróżnia się tzw. dyrektywy klasyczne i dyrektywy sektorowe. Nazwa „dyrektywy klasyczne” wzięła swój początek od zakresu przedmiotowego tychże dyrektyw. Otóż regulują one materię udzielania zamówień publicznych przez organy administracji rządowej, samorządowej, instytucje publiczne, a więc przez szeroko rozumiane podmioty państwowe. Natomiast „dyrektywy sektorowe” odnoszą się zamówień udzielanych przez podmioty działające w sektorach energetycznym, telekomunikacyjnym, transportowym, gospodarki wodnej. Sektory te charakteryzują się niejednorodną strukturą własności. W sektorach tych często działają podmioty o prywatnej strukturze własności, bez udziału państwowego, i z tego względu konieczne było określenie zakresu przedmiotowego tychże dyrektyw w sposób odmienny niż w przypadku dyrektyw klasycznych (poprzez odwołanie się do rodzaju prowadzonej działalności).

Uregulowanie procedur udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu, telekomunikacji w odrębnych dyrektywach wynika również z konieczności uwzględnienia specyfiki tego rodzaju zamówień, specyficznych źródeł zaopatrzenia.
Ponadto ze względu na szczególną rolę, jaką podmioty działające w tych sektorach odgrywają dla społeczeństwa i gospodarki konieczne było poddanie zamówień przez nie udzielanych, jasnym i klarownym regułom zapewniającym uczciwą konkurencję.

Do dyrektyw sektorowych zaliczane są:

• Dyrektywa Rady 93/38/EWG z 14 czerwca 1993 r. koordynująca procedury udzielania zamówień w sektorach gospodarki wodnej, energetycznej, transportu i telekomunikacji transportu i telekomunikacji.
• Dyrektywa Rady 92/13/EWG z 25 lutego 1992 r. koordynująca przepisy i regulacje administracyjne dotyczące stosowania zasad wspólnoty w zakresie procedury udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki.
• Dyrektywa 98/4/WE z 16 lutego 1998 r. zmieniająca dyrektywę 93/38/EWG.

Pozostałe zaś dyrektywy zaliczane są do dyrektyw klasycznych.

Pamiętaj, że:

• Dyrektywy dotyczące zamówień publicznych zobowiązują państwa członkowskie do koordynacji krajowych procedur udzielania zamówień wyłącznie powyżej określonych progów odnoszących się do wartości zamówień publicznych.
• Dyrektywy nie są w krajach członkowskich Wspólnoty źródłem bezpośrednio obowiązującego prawa. Wymagają uchwalenia w krajach członkowskich przepisów implementujących zawarte w nich postanowienia. Tylko wyjątkowo, pod pewnymi warunkami mogą wywoływać skutek bezpośredni.
• Celem dyrektyw nie jest pełna i wyczerpująca regulacja wszystkich aspektów związanych z udzielaniem i wykonywaniem zamówień publicznych, lecz stworzenie pewnych minimalnych standardów gwarantujących rozwój szerokiej konkurencji wewnątrz wspólnotowej.