Co to jest wartość przedmiotu sporu?

Określenie wartości przedmiotu sporu jest istotne z uwagi na właściwość rzeczową sądu. Zgodnie z kodeksem postępowania cywilnego, do właściwości sądów okręgowych należą m.in. sprawy o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych (a w sprawach gospodarczych, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa sto tysięcy zł). Szczegóły dotyczące właściwości rzeczowej sądu znajdą Państwo w poradzie Do którego sądu skierować pismo? Właściwość sądu

Wysokość wartości przedmiotu sporu wpływa również na wysokość opłaty od pozwu.  Zasadą jest bowiem, że w sprawach o prawa majątkowe pobiera się opłatę stosunkową, która jest uzależniona od wartości przedmiotu sporu.

W każdym piśmie należy podać wartość przedmiotu sporu lub wartość przedmiotu zaskarżenia, jeżeli od tej wartości zależy właściwość rzeczowa sądu, wysokość opłaty lub dopuszczalność środka odwoławczego, a przedmiotem sprawy nie jest oznaczona kwota pieniężna.

Jak oznaczyć wartość przedmiotu sporu?

Kodeks cywilny ustanawia ogólną zasadę, zgodnie z którą w sprawach o roszczenia pieniężne, zgłoszone choćby w zamian innego przedmiotu, podana kwota pieniężna stanowi wartość przedmiotu sporu.

Wartość przedmiotu sporu przy roszczeniach pieniężnych należy oznaczyć w kwocie pieniężnej, stanowiącej wysokość dochodzonego roszczenia.

Jeżeli powód dochodzi jednym pozwem kilku roszczeń, wartość tych roszczeń w celu określenia wartości przedmiotu sporu podlega zsumowaniu.

Zasadą jest także nakaz, by do wartości przedmiotu sporu nie wliczać odsetek, pożytków i kosztów dochodzonych obok roszczenia głównego.

W niektórych jednak sytuacjach kodeks przewiduje odmienne zasady określania wartości przedmiotu sporu.

Świadczenia powtarzające się

Jeżeli powód dochodzi roszczeń wynikających ze świadczeń powtarzających się (np. alimenty), wartość przedmiotu sporu stanowi suma wszystkich świadczeń za okres jednego roku, a jeżeli świadczenia te trwają krócej – za cały okres trwania.

Najem i dzierżawa

W powództwach dotyczących:

• istnienia, unieważnienia albo rozwiązania umowy najmu lub dzierżawy,

• wydania lub odebrania przedmiotu najmu lub dzierżawy

wartość przedmiotu sporu oznacza się w następujący sposób:

• jeżeli umowa najmu lub dzierżawy zawarta była na czas oznaczony – wartość przedmiotu sporu stanowi suma czynszu za czas sporny, lecz nie więcej niż za jeden rok,

• jeżeli umowa najmu lub dzierżawy zawarta była na czas nie oznaczony - wartość przedmiotu sporu stanowi suma czynszu za okres trzech miesięcy.

Powyższe określenie wartości przedmiotu sporu dotyczy roszczeń o wydanie lub odebranie przedmiotu najmu lub dzierżawy, jeżeli dochodzone roszczenie związane jest z istnieniem umowy najmu lub dzierżawy.

W sprawach o wydanie nieruchomości posiadanej bez tytułu prawnego lub na podstawie tytułu innego niż najem lub dzierżawa wartość przedmiotu sporu oblicza się przyjmując, stosownie do rodzaju nieruchomości i sposobu korzystania z niej, podaną przez powoda sumę odpowiadającą trzymiesięcznemu czynszowi najmu lub dzierżawy należnemu od danego rodzaju nieruchomości.

Jak określić wartość roszczeń pracowników?

W sprawach sądowych, w których pracownicy wysuwają roszczenia majątkowe dotyczące istnienia lub rozwiązania stosunku pracy, wartość przedmiotu sporu oznacza się:

• przy umowach zawartych na czas określony – według sumy wynagrodzenia za czas sporny, lecz nie więcej niż za jeden rok,

• przy umowach zawartych na czas nie oznaczony – według sumy wynagrodzeń za okres jednego roku.

Zabezpieczenia

Jeżeli przedmiotem sporu jest zabezpieczenie, zastaw lub hipoteka, wartość przedmiotu sporu należy oznaczyć według sumy zabezpieczonej wierzytelności (lub sumy zabezpieczonych wierzytelności). Jeżeli jednak przedmiot zabezpieczenia lub zastawu ma mniejszą wartość, niż zabezpieczona wierzytelność – wartość przedmiotu sporu stanowić będzie wartość mniejsza.

Przy zabezpieczeniu hipoteką – wartość przedmiotu sportu stanowić będzie zawsze wysokość zabezpieczonej wierzytelności.

Tak oznaczona wartość przedmiotu sporu obowiązuje przy sprawach spornych dotyczących istnienia lub ustanowienia zabezpieczenia, zastawu lub hipoteki, a nie dotyczących zaspokojenia się z ustanowionego zabezpieczenia.

Czy sąd kontroluje oznaczenie wartości przedmiotu sporu?

Sąd uprawniony jest do przeprowadzenia kontroli oznaczenia wartości przedmiotu sporu. W tym celu sąd może zarządzić dochodzenie. Sądowa kontrola może nastąpić jedynie przed doręczeniem pozwu pozwanemu. Po tym momencie, kontrola może nastąpić jedynie na żądanie pozwanego zgłoszone przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy, czyli przed ustosunkowaniem się pozwanego co do istoty wysuwanego przeciwko niemu roszczeniu. Po tej chwili sprawdzanie wartości przedmiotu sporu oznaczonej przez powoda jest już niemożliwe.

Jeżeli sąd w wyniku sprawdzenia wartości przedmiotu sporu uzna się za niewłaściwy, przekaże sprawę sądowi właściwemu. Jeżeli okaże się, że jest kilka sądów właściwych – sąd sprawę przekaże temu z nich, który wskaże powód.

Raz ustalona wartość przedmiotu sporu przez sąd nie może być już zmieniona w dalszym toku postępowania.

Pamiętaj, że:

• Wartość przedmiotu sporu należy oznaczyć przy roszczeniach majątkowych,

• Wartość tę oznacza powód,

• Wartość przedmiotu sporu podaje się w złotych, zaokrąglając w górę do pełnego złotego.

• Zarówno sąd jak i pozwany mają możliwość kontroli, czy oznaczona przez powoda wartość przedmiotu sporu jest prawidłowa.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. 1964 r., Nr 43, poz. 296 ze zmianami).