O czym sąd może orzec w wyroku rozwodowym?

O czym sąd może orzec w wyroku rozwodowym?

Główną przesłanką dopuszczalności rozwodu jest wystąpienie zupełnego i trwałego rozkładu pożycia. O rozwodzie orzeka właściwy sąd okręgowy. W wyniku wydania przez sąd wyroku stwierdzającego rozwód, małżeństwo przestaje istnieć i dotychczasowi małżonkowie stają się osobami stanu wolnego, ponadto między dotychczasowymi małżonkami ustaje wspólność majątkowa.

O czym sąd musi orzec w wyroku rozwodowym?

Sąd musi rozstrzygnąć o tym, kto jest winny rozpadu małżeństwa. Zgodnie z tym sąd może ustalić, że:

• winę ponosi wyłącznie jeden z małżonków, (np. żona ma kochanka, z którym mieszka już od 3 lat i to spowodowało zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego),
• oboje małżonkowie są winni,
• oboje małżonkowie nie są winni rozkładu pożycia. (Na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie. Skutki są wówczas takie, jakby żaden z małżonków winy nie ponosił. Orzeczenie co do winy zostaje zamieszczone w sentencji wyroku).

Obowiązkiem sądu jest także orzeczenie o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków. Sąd może zdecydować, że powierza wykonywanie władzy rodzicielskiej:

1. jednemu z rodziców, (w stosunku do drugiego rodzica władza ta zostanie ograniczona do określonych obowiązków i praw do dziecka),
2. obojgu rozwiedzionym małżonkom lub sąd może zdecydować o:

• pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców,

• zawieszeniu tej władzy w odniesieniu do jednego lub obojga rodziców.

Kolejnym obowiązkiem sądu jest orzeczenie, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest zobowiązany do ponoszenia kosztów związanych z utrzymaniem dziecka. Sąd stwierdza, że każde z rodziców ma obowiązek zaspokajać potrzeby nie mogącego się samodzielnie utrzymać dziecka, (zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb dziecka oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości danego rodzica). Sąd zasądza alimenty na rzecz dziecka, a nie rodzica.

Z urzędu sąd orzeka również o sposobie korzystania ze wspólnie zajmowanego mieszkania przez okres, kiedy będą oboje w nim mieszkać po rozwodzie, np. sąd może za zgodą małżonków określić ich obowiązki w zakresie czynszu lub innych świadczeń.

O czym sąd może orzec w wyroku rozwodowym?

• na wniosek jednego z małżonków:
  1. o podziale majątku wspólnego, jeśli nie przedłuży to nadmiernie postępowania rozwodowego, (ale zgłoszenie takiego wniosku jest niedopuszczalne, jeśli wspólność majątkowa już wcześniej ustała i toczy się w tej sprawie odrębne postępowanie lub dokonanie podziału wymagałoby udziału osób trzecich w rozprawie).
  2. o eksmisji jednego z małżonków ze wspólnie zajmowanego mieszkania, jeżeli małżonek ten swoim nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkanie np. często upija się i wywołuje awantury, stanowi zagrożenie dla życia i zdrowia członków rodziny, zwłaszcza dzieci.
     • na zgodny wniosek obojga małżonków:
  3. o podziale wspólnego mieszkania, np. gdy obojgu rozwodzącym się małżonkom przysługuje prawo własności do mieszkania, (czyli w wyniku tego orzeczenie powstają dwa odrębne mieszkania),
  4. o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraził na zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego (jeśli małżonek cofnie swą zgodę przed zamknięciem postępowania, będzie to równoznaczne z jej niewyrażeniem).Orzekając o przyznaniu jednemu z małżonków mieszkania, sąd może orzec o obowiązku dokonania spłaty z tego tytułu na rzecz drugiego małżonka.

Co z alimentami dla współmałżonka?

W trakcie rozwodu można dochodzić od drugiego małżonka alimentów. W takiej sytuacji należy złożyć sądowi odpowiedni wniosek w pozwie, na rozprawie w obecności drugiego małżonka lub odpowiednie pismo, którego odpis należy doręczyć drugiemu małżonkowi. Po orzeczeniu rozwodu alimentów można domagać się w odrębnym procesie (powództwo może wówczas wnieść rozwiedziony małżonek domagający się alimentów, prokurator lub określona organizacja społeczna).

Zakres obowiązku alimentacyjnego zależy od usprawiedliwionych potrzeb osoby uprawnionej oraz od możliwości majątkowych i zarobkowych osoby zobowiązanej.

Jeden z małżonków może domagać się alimentów od byłego współmałżonka w przypadku, gdy:

• nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i znajduje się w niedostatku, np. jest chory i nie pracuje,
• rozwód powoduje znaczne pogorszenie jego sytuacji materialnej, a małżonek od którego żąda alimentów został uznany wyłącznie winnego rozkładu pożycia.

Obowiązek dostarczania alimentów wygasa:

1. w razie śmierci osoby uprawnionej lub zobowiązanej do płacenia alimentów,
2. jeśli osoba zobowiązana znajdzie się w niedostatku,
3. w razie zawarcia nowego małżeństwa przez małżonka, który otrzymywał alimenty,
4. po upływie 5 lat od orzeczenia rozwodu, w przypadku gdy do płacenia alimentów zobowiązany jest małżonek, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia.

Pamiętaj, że:

• Jeśli sąd stwierdzi w wyroku rozwodowym, że winnym rozkładu pożycia jest jeden z małżonków, np. mąż, to pociąga to ze sobą poważne skutki prawne, ponieważ może to wpłynąć na obowiązek alimentacyjny między rozwiedzionymi małżonkami.
• Sąd nie może orzec o eksmisji względem małżonka, jeśli np. jest on właścicielem domu mieszkalnego lub przysługuje mu odrębna własność samodzielnego lokalu mieszkalnego.
• Uprawnienie do żądania świadczeń alimentacyjnych nie ulega przedawnieniu.
• Małżonek składając do sądu pozew rozwodowy może wnieść o rozwiązanie małżeństwa z winy drugiego małżonka. Jednakże sąd nie jest związany żądaniem pozwu co do stwierdzenia winy.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 25 lutego 1964 roku - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. 1964 r., Nr 9, poz. 59, ze zmianami).

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.