Opłaca się zapytać - interpretacja przepisów podatkowych przez urząd skarbowy - stan do 1 lipca 2007 r.

9.10.2007

Kto dokonuje pisemnej interpretacji przepisów na wniosek przedsiębiorcy?

Zgodnie z art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej, w jego indywidualnej sprawie. Tym „właściwym organem” jest najczęściej urząd skarbowy oraz wójt, burmistrz (prezydent), starosta lub marszałek województwa. Zgodnie z art. 14a § 1 Ordynacji podatkowej organy te na pisemny wniosek podatnika mają obowiązek udzielić pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w ich indywidualnych sprawach, w których nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym.

Wniosek o wydanie interpretacji składa się do właściwego naczelnika urzędu skarbowego, naczelnika urzędu celnego lub wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starosty albo marszałka województwa.

Który urząd jest właściwy dla poszczególnych podatków?

To, który urząd jest właściwy zależy od tego, z jakim podatkiem mamy problem.

Wniosek o urzędową interpretację przepisów należy wnieść:

w przypadku wątpliwości dotyczących podatku dochodowego od osób fizycznych – do urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby składającej wniosek (będzie to ten sam urząd, w którym co rok składamy deklarację podatkową do 30 kwietnia);
w przypadku wątpliwości dotyczących podatku dochodowego od osób prawnych - właściwy miejscowo będzie urząd skarbowy według adresu siedziby tej osoby prawnej wynikającej z odpowiedniego rejestru;
jeśli wątpliwość dotyczy podatku VAT właściwy jest co do zasady naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
jeśli zapytanie podatnika dotyczy podatku od spadków i darowizn właściwy jest:

1. w sprawach spadku i zachowku – urząd skarbowy właściwy dla miejsca położenia przedmiotów majątkowych nabytych w drodze spadku (czyli urząd skarbowy w którego okręgu znajduje się np. nieruchomość otrzymana w spadku),

2. w sprawach darowizny:

jeżeli przedmiotem darowizny jest nieruchomość, użytkowanie wieczyste, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego lub prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej – urząd skarbowy właściwy ze względu na miejsce położenia nieruchomości,
jeżeli przedmiotem darowizny są rzeczy ruchome (np. samochód, meble) – urząd skarbowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub adresu siedziby darczyńcy w dniu przyjęcia darowizny przez obdarowanego, a jeżeli darczyńca nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w kraju - według miejsca zamieszkania obdarowanego.

A jeśli złożę wniosek do niewłaściwego urzędu?

Jeżeli organ podatkowy, do którego wniosek wniesiono, jest niewłaściwy w sprawie, powinien niezwłocznie przekazać ten wniosek organowi właściwemu, zawiadamiając o tym wnoszącego podanie.

Kiedy podatnik nie może zadać pytania?

Organ podatkowy udzieli podatnikowi odpowiedzi na pytanie do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w ich indywidualnych sprawach tylko wówczas jeśli w ich sprawie nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym. W takiej sytuacji organ podatkowy odmawia udzielenia odpowiedzi na zadane pytanie.

Jak zadać pytanie?

We wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów podatkowych podatnik jest obowiązany do wyczerpującego przedstawienia stanu faktycznego oraz własnego stanowiska w sprawie. Podatnik powinien zatem koniecznie opisać dokładnie swoją sytuację i przedstawić dokładnie swoją wątpliwość co do zastosowania przepisów oraz podać własną interpretację tych przepisów. Dodać należy, że podatnik powinien zadać pytanie we własnej, a nie w cudzej sprawie. Fakt, iż urząd skarbowy udzielił jakiejś osobie odpowiedzi korzystnej dla innego podatnika nie odnosi skutku opisanego w tej poradzie wobec tego innego podatnika. Urzędowa interpretacja urzędu skarbowego wywiera skutek opisany w tej poradzie, tylko wówczas, gdy jest ona wydana w indywidualnej sprawie tego podatnika, który złożył wniosek o wydanie tej interpretacji.

A jeśli wniosek o udzielenie odpowiedzi jest niekompletny?

Jeżeli wniosek nie spełnia wymogów określonych powyżej, organ podatkowy wzywa wnoszącego podanie do usunięcia braków w terminie 7 dni, z pouczeniem, że niewypełnienie tego warunku spowoduje pozostawienie wniosku bez rozpatrzenia.

Co zawiera odpowiedź urzędu?

Interpretacja urzędu zawiera ocenę prawną stanowiska pytającego z przytoczeniem przepisów prawa. Odpowiedź urzędu skarbowego wydawana jest w formie postanowienia, co oznacza, że w wypadku, gdy podatnik nie zgadza się z wydaną przez urząd interpretacją możliwe jest złożenie zażalenia na to postanowienie (najczęściej do izby skarbowej).

Jakie znaczenie ma odpowiedź urzędu skarbowego?

Interpretacja urzędu skarbowego nie jest wiążąca dla podatnika, co oznacza, że podatnik nie jest zobowiązany zastosować się do niej. Jeżeli jednak podatnik zastosuje się do tej interpretacji, organ nie może wydać decyzji określającej lub ustalającej ich zobowiązanie podatkowe bez zmiany albo uchylenia postanowienia, zawierającego urzędową interpretację, jeżeli taka decyzja byłaby niezgodna z interpretacją zawartą w tym postanowieniu. Oznacza to również, iż zastosowanie się do interpretacji urzędu nie może podatnikowi szkodzić. W zakresie wynikającym z zastosowania się do interpretacji podatnikowi nie określa się albo nie ustala zobowiązania podatkowego dopóki interpretacja urzędu skarbowego pozostaje w mocy (dopóki postanowienie zawierające interpretację nie zostanie uchylone na zasadach opisanych poniżej), a także nie ustala dodatkowego zobowiązania w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług, jak również nie wszczyna się postępowania w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe, a postępowanie wszczęte w tych sprawach umarza się oraz nie stosuje się innych sankcji wynikających z przepisów prawa podatkowego i przepisów karnych skarbowych. Jeśli zatem podatnik zastosuje przepisy podatkowe w ten sposób, który zasugeruje mu w swojej interpretacji urząd skarbowy, urząd nie będzie mógł ustalić zobowiązania podatkowego sprzecznie z wydaną przez siebie interpretacją, chyba że postanowienie zawierające tą interpretację zostanie uchylone. Zastosowanie się do interpretacji urzędowej daje więc podatnikowi pewność, że nie zostanie obciążony wyższym podatkiem z powodu błędnej interpretacji przepisów (co ma szczególne znaczenie przy skomplikowanym i nieprecyzyjnym prawie podatkowym obowiązującym w Polsce).

Kiedy postanowienie zawierające urzędową interpretację może zostać uchylone?

Fakt, iż postanowienie zawierające urzędową interpretację może zostać uchylone osłabiałoby znaczenie tej instytucji dla podatników, a w szczególności skutki tego uchylenia mogłyby stanowić zagrożenie dla tych osób, które zastosowały się do interpretacji urzędu. Na szczęście ustawodawca postanowił, że postanowienie, w którym przedstawiona jest urzędowa interpretacja może zostać zmienione lub uchylone przez organ odwoławczy (czyli najczęściej izbę skarbową) tylko wówczas gdy:

uzna, że zażalenie wniesione przez podatnika zasługuje na uwzględnienie (czyli na skutek wniesienia odwołania przez podatnika), lub
z urzędu, jeżeli postanowienie rażąco narusza prawo, orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, w tym także, jeżeli niezgodność z prawem jest wynikiem zmiany przepisów.

Ta druga podstawa uchylenia postanowienia, a w konsekwencji pozbawienia mocy interpretacji urzędu skarbowego mogłaby nieść za sobą zagrożenie, że podatnik zostanie zobligowany do zwrotu kwoty podatku, której nie zapłacił przez to, że urząd skarbowy wydał błędną interpretację, następnie uchyloną przez izbę skarbową. Jednakże ustawodawca zdecydował, że zmiana albo uchylenie postanowienia wywiera skutek począwszy od rozliczenia podatku za miesiąc następujący po miesiącu, w którym decyzja została doręczona podatnikowi, a gdy zmiana lub uchylenie postanowienia dotyczy podatków rozliczanych za rok podatkowy - począwszy od rozliczenia podatku za rok następujący po roku, w którym decyzja została doręczona podatnikowi. Zatem nawet jeśli postanowienie zawierające urzędową interpretację zostanie uznane przez izbę skarbową za błędne, co spowoduje jego uchylenie, zastosowanie się podatnika do tej „uchylonej interpretacji” nie będzie rodziło obowiązku zwrotu ewentualnych „niedopłaconych” kwot podatku lub „nadużytych” zwolnień bądź ulg. Decyzja uchylająca postanowienie, zawierające urzędową interpretację będzie bowiem wywoływała skutki tylko „na przyszłość”.

Dodatkowo, jeśli podatnik zakwestionuje decyzję uchylającą postanowienie, zawierającą korzystną dla niego interpretację urzędu skarbowego i wystąpi ze skargą do sądu administracyjnego, decyzja izby skarbowej nie podlega natychmiastowemu wykonaniu, ale jej wykonanie jest wstrzymane do momentu zakończenia postępowania przed sądem administracyjnym. Jest to rozwiązanie bardzo korzystne dla podatnika, gdyż zapobiega przedwczesnemu wykonywaniu decyzji, co ma znaczenie szczególnie w sytuacji, gdy sąd administracyjny uzna za słuszną interpretację urzędu skarbowego, uchyloną następnie przez decyzję izby skarbowej.

Pamiętaj, że:

z pytaniem do urzędu skarbowego może również wystąpić płatnik i inkasent podatku (np. pracodawca, który jest płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych swoich pracowników),
jeśli uważasz, że odpowiedź urzędu skarbowego jest błędna, nie musisz się do niej stosować, ale wiąże się to z ryzykiem, że urząd skarbowy tak samo zinterpretuje przepisy przy ustalaniu Twojego zobowiązania podatkowego, więc bezpieczniej jest złożyć zażalenie na wydane postanowienie do izby skarbowej,
wniesienie wniosku o urzędową interpretację podlega opłacie skarbowej w wysokości 5 zł,
ostateczne postanowienia oraz decyzje dotyczące interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnych sprawach zamieszczane są na stronie internetowej właściwej odpowiednio izby skarbowej lub izby celnej, bez podania danych identyfikujących podatnika, płatnika lub inkasenta.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. 2004 r., Nr 173, poz. 1807),
ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. 2004 r. Nr 173, poz. 1808),
ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. 1997 r., Nr 137, poz. 926),
rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2002 r. w sprawie właściwości organów podatkowych (Dz. U. 2002 r., Nr 240, poz. 2069).

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.