Pracownik wykonujący dodatkowe usługi dla swojego pracodawcy – opinia prawna

W sytuacji, w której aktualny pracownik ma jednocześnie wykonywać usługi na rzecz swojego pracodawcy poza stosunkiem pracy, należy dokonać analizy przepisu art. 9a ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej zwana pdof). Zgodnie z tym przepisem wybór opodatkowania wg jednej stawki liniowej (19%) z tytułu działalności gospodarczej nie będzie możliwym, jeśli zakres usług świadczonych w ramach działalności gospodarczej będzie tożsamy z obowiązkami pracowniczymi, wynikającymi ze stosunku pracy. Inaczej mówiąc – nie będzie wątpliwości prawnych, jeśli Pana obowiązki wynikające z powierzonego stanowiska będą odmienne od obowiązków wynikających z umowy o współpracę (umowy w obrocie gospodarczym).

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż z tytułu umowy o pracę powierzono Panu obowiązki zarządzania przedsiębiorstwem (członek zarządu), a za takie należy uznać między innymi: reprezentację spółki wobec osób trzecich, dbanie o prawidłowy rozwój przedsiębiorstwa, w tym o jego kondycję finansową, prowadzenie optymalnej polityki zatrudnienia w przedsiębiorstwie. Obowiązki te mogą być wykonywane bezpośrednio lub pośrednio, przez podległych dyrektorów/kierowników. W takiej sytuacji, zawarcie umowy np. na wykonanie prac remontowych w siedzibie przedsiębiorstwa przez Pana, w ramach Pana działalności gospodarczej, nie pozostawiałoby wątpliwości, iż nie jest to tożsama działalność z obowiązkami wynikającymi ze stosunku pracy, a tym samym wybór opodatkowania wg stawki liniowej nie budziłby zastrzeżeń.

Natomiast pobieranie wynagrodzenia w ramach prowadzonej działalności, w formie prowizji wyliczanej od wzrostu sprzedaży, nie pozwala na przyjęcie tak ostrej i jednoznacznej granicy. Jako prezes przedsiębiorstwa ma Pan obowiązek dbania o rozwój firmy, w tym o ciągłą poprawę jego statusu finansowego, i ogólnie należy uznać, że pozyskiwanie nowych klientów, czy inne formy zwiększania sprzedaży przedsiębiorstwa, jest elementem tego obowiązku. Jednakże prawidłowa ocena stanu faktycznego zależeć będzie od wielu czynników, kształtujących dany stosunek prawny. Granica ta nadal pozostanie płynną i musi się Pan liczyć z tym, iż organy skarbowe mogą stawiać Panu zarzut obejścia przepisów prawa podatkowego. Zarzut taki będzie tym bardziej prawdopodobny, jeśli głównym Pana kontrahentem, z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej będzie Pana pracodawca.

Zaznaczyć należy, że dyspozycja przepisu art. 9a ust. 3 pdof nie ogranicza zakazu wyboru opodatkowania liniowego dochodów jedynie do indywidualnej działalności gospodarczej, lecz dotyczy również spółek osobowych (cywilna, jawna, komandytowa).

W przypadku uznania, iż nie miał Pan prawa do wyboru podatku liniowego, a pomimo to rozliczał Pan swoje dochody wg stawki 19%, będzie Pan zobowiązany złożyć stosowne korekty deklaracji miesięcznych, wpłacić zaległe zaliczki wyliczone wg skali z art. 27 ust. 1 pdof wraz z odsetkami za zwłokę od każdej „opóźnionej” zaliczki. Niestety, organ podatkowy – w przypadku, gdy stwierdzenie nieprawidłowości nastąpi w wyniku kontroli - może również nałożyć dodatkowe sankcje przewidziane w kodeksie karnym skarbowym - np. kara mandatu za wykroczenie, bądź – w zależności od wysokości domiaru podatku – kara za popełnienie przestępstwa. W tym drugim przypadku na ogół orzekana jest również kara pieniężna, ale niestety skutek jest dalej idący. Osoba skazana prawomocnym wyrokiem nie może pełnić funkcji zarządczych w organach spółek.

Jeśli jednak podejmie Pan ryzyko i zechce tak ułożyć swoją współpracę ze spółką, aby móc prowadzić działalność opodatkowaną wg stawki 19% i obok wynagrodzenia z umowy o pracę, pobierać wynagrodzenie prowizyjne w ramach umowy z działalności gospodarczej, powinien Pan zadbać o to, by sformułowanie przedmiotu umowy o pracę oraz z działalności gospodarczej były jak najbardziej różne, przy czym należy brać pod uwagę zarówno zobowiązania ze stosunku pracy, jak i obowiązki wynikające z pełnienia funkcji członka zarządu. Inną możliwością jest zmiana stosunku pracy na kontrakt menedżerski, i odczekanie następnego roku (art. 9a ust. 3 pkt. 1 pdof) aby od 2006 bez żadnych ograniczeń współpracować z przedsiębiorstwem w ramach działalności gospodarczej opodatkowanej liniowo.