Rekompensaty dla osób, które nie mogą przejść na emeryturę pomostową

O jakie rekompensaty chodzi? 

W ustawie z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych przewidziano rekompensaty dla osób, które pracowały przez co najmniej 15 lat w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, lecz nie nabyły z tego tytułu prawa do wcześniejszej emerytury. Rekompensata ta stanowi odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. 

Kto ma prawo do rekompensaty?

Rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Prawo do uzyskania rekompensaty mają więc osoby urodzone po 1948 r., które przed 1 stycznia 2009 r. wykonywały przez co najmniej 15 lat prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów obowiązujących do 31 grudnia 2008 r. (według art. 32 i 33 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS). Przy ustalaniu 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze mogą zostać uwzględnione tylko okresy, w których praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Nie będą zaś zaliczone okresy niewykonywania pracy, za które wypłacono wynagrodzenie bądź świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Rekompensata nie przysługuje osobie, która ma ustalone prawo do emerytury pomostowej albo do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Jak ubiegać się o rekompensatę?

Ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę. Osoba ubiegająca się o rekompensatę powinna do wniosku o emeryturę dołączyć świadectwo pracy lub zaświadczenie potwierdzające wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wystawione przez pracodawcę, u którego była zatrudniona lub przez jego następcę prawnego, na podstawie posiadanej przez ten podmiot dokumentacji osobowej. Osoba, która wykonywała własną działalność twórczą czy artystyczną, powinna przedstawić też decyzję Komisji do Spraw Zaopatrzenia Emerytalnego Twórców, potwierdzającą okres i rodzaj tej działalności, jeśli nie dostarczyła wcześniej tej decyzji dla celów ubezpieczeń społecznych.

Rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego według ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Nie jest ona więc samoistnym świadczeniem pieniężnym, lecz jako dodatek do kapitału początkowego - łącznie z tym kapitałem podlega waloryzacjom, a następnie powiększy podstawę obliczenia emerytury. Wysokość rekompensaty będzie wykazana w decyzji ustalającej wysokość emerytury.

Ile wyniesie rekompensata?

Wysokość rekompensaty wyliczana jest zgodnie ze skomplikowanym wzorem określonym w ustawie o emeryturach pomostowych. Tym samym wysokość rekompensaty zależy m.in. od:

• udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych wymienionych w ustawie o emeryturach i rentach z FUS,

• długości okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,

• obniżonego wieku emerytalnego określonego dla danego rodzaju pracy,

• wieku osoby ubiegającej się o rekompensatę, ukończonego na dzień 31 grudnia 2008 r.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. 2008 r., Nr 237, poz. 1656); 

• Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy - Karta Nauczyciela (Dz. U. 2005 r., Nr 167, poz. 1397)

A.J.
Zespół e-prawnik.pl