Składamy wniosek o emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym...

Wniosek o emeryturę w obniżonym wieku można już składać

Od 1 września br. można złożyć wniosek o emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym (60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn) na podstawie zmienionych przepisów.

- "Od 1 września uprawnieni mogą składać wnioski o przejście na emeryturę" – powiedziała podczas briefingu prasowego w I Oddziale ZUS minister Elżbieta Rafalska. – "Przywrócenie wieku emerytalnego z dniem 1 października stanie się faktem". 

Z przejścia na emeryturę może skorzystać 330 tys. osób. Taka decyzja powinna być jednak głęboko przemyślana, gdyż nasz system emerytalny jest tak skonstruowany, że premiuje dłuższa pracę. – "Reforma to nie tylko przywracanie wieku emerytalnego, ale zmiana filozofii podejścia do emerytury" – dodał wiceminister Marcin Zieleniecki. – "Osiągnięcie wymaganego wieku nie musi oznaczać zakończenia pracy zawodowej".

Jest to emerytura w powszechnym wieku emerytalnym i kiedy zainteresowany się o nią ubiega, to nie musi mieć określonego stażu ubezpieczeniowego – liczą się przede wszystkim środki na jego koncie emerytalnym w ZUS. Taką emeryturę można otrzymać:

• na swój wniosek (na podstawie art. 24 ustawy o emeryturach i rentach z FUS - tzw. "ustawy emerytalnej"),
• z urzędu (na podstawie art. 24a ustawy emerytalnej).

Nowy wiek emerytalny dotyczy też okresowej emerytury kapitałowej, którą ZUS przyznaje:

• na wniosek (art. 12 ustawy o emeryturach kapitałowych),
• z urzędu (art. 13 ustawy o emeryturach kapitałowych).

Wniosek o emeryturę można złożyć:

• przez internet, za pomocą Platformy Usług Elektronicznych ZUS (PUE ZUS),
• osobiście w każdej placówce ZUS,
• pocztą.

Na PUE ZUS udostępniono wniosek ZUS RP 1E, który wypełnia się i wyyła elektronicznie. Do wysyłki niezbędny jest profil zaufany e-PUAP lub kwalifikowany podpis elektroniczny. Należy pamiętać, żeby oryginały dokumentów, które dołącza się do wniosku wysyłanego przez PUE ZUS, dostarczyć osobiście do placówki ZUS albo wysłać je pocztą.

Aby złożyć wniosek osobiście bądź pocztą, należy wypełnić odpowiedni druk. Wniosek o emeryturę w formie gotowego papierowego druku można pobrać w każdej placówce ZUS.

Można go również samodzielnie wydrukować. Wniosek o emeryturę (EMP) jest na stronie www.zus.pl w zakładce Wzory formularzy.

Jeżeli ktoś masz okresy ubezpieczenia lub pracy za granicą, to znajdzie tam także załącznik (EMZ), który trzeba dołączyć do wniosku o emeryturę.

Wnioski udostępniono w 2 wersjach:

• tylko do wydruku,
• do wypełnienia i wydruku.

Dokumenty można złożyć nie wcześniej niż na 30 dni przed spełnieniem warunków do przyznania świadczenia lub zamierzonym terminem przejścia na emeryturę. Jeżeli wniosek zostanie złożony wcześniej, organ rentowy wyda decyzję o odmowie prawa do świadczenia, wskazując, które warunki nie zostały spełnione.

Można przy tym skorzystać z usług doradcy ds. emerytalnych w placówce ZUS. Jeśli ktoś jeszcze nie podjął decyzji o momencie przejścia na emeryturę, doradca wyliczy mu w kalkulatorze emerytalnym wysokość prognozowanej emerytury na wskazany moment. Dzięki porozumieniu ZUS z prezesem Poczty Polskiej, także w wybranych placówkach pocztowych będzie można uzyskać poradę, skorzystać z kalkulatora emerytalnego, dowiedzieć się, jak właściwie wypełnić wniosek.

Jak złożyć wniosek o emeryturę?

Jak wskazano, wniosek można złożyć:

• osobiście lub przez pełnomocnika w dowolnej jednostce organizacyjnej ZUS (pisemnie lub ustnie do protokołu)
• za pośrednictwem: operatora pocztowego, polskiego urzędu konsularnego
• w formie dokumentu elektronicznego przez PUE.

Pełnomocnik to osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności prawnych. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie, w formie dokumentu elektronicznego złożonego przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE) lub zgłoszone do protokołu w oddziale ZUS. Wzór pełnomocnictwa do wykonywania czynności prawnych w relacjach z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych  (Pełnomocnictwo ZUS–PEL) znajduje się na stronie ZUS w zakładce „wzory formularzy”).

Wniosek rozpatruje organ rentowy (tj. jednostka organizacyjna Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, właściwa do wydawania decyzji w sprawach świadczeń) właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej lub jednostka organizacyjna Zakładu wyznaczona przez Prezesa ZUS. Po analizie wniosku i załączonej dokumentacji oraz ewentualnym przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego organ rentowy wydaje decyzję w terminie 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (o ustaleniu uprawnień albo o braku uprawnień do świadczenia lub jego wysokości). 

Miejsce zamieszkania to:

• w przypadku osób zamieszkałych w Polsce – adres zameldowania na pobyt stały,
• w przypadku osób zamieszkałych za granicą – adres, pod którym wnioskodawca przebywa z zamiarem stałego pobytu,
• osoby, które nie posiadają adresu miejsca zamieszkania (osoby bezdomne) zobowiązane są wskazać we wniosku adres miejsca pobytu lub ostatniego miejsca zameldowania na pobyt stały.

Postępowanie wyjaśniające to postępowanie prowadzone m.in. w celu: uzyskania dodatkowych wyjaśnień, uzupełnienia dokumentacji, uzyskania potwierdzenia okresów ubezpieczenia, podstawy wymiaru składek oraz okresów i kwot zasiłków wypłaconych z ubezpieczenia chorobowego.

Krok 1 – wybór najwygodniejszego dla siebie sposobu dostarczenia wniosku do ZUS

a) przez Internet - za pomocą Platformy Usług Elektronicznych ZUS (PUE ZUS).
Jeśli ktoś chce złożyć wniosek w ten sposób, musi mieć swój profil na PUE ZUS.

Gdy składa się wniosek przez PUE ZUS, trzeba go podpisać (a raczej uwierzytelnić) profilem zaufanym e-PUAP albo kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Profil zaufany e-PUAP jest bezpłatny. Żeby go uzyskać, należy złożyć wniosek na stronie www.pz.gov.pl i potwierdzić tożsamość. Można ją potwierdzić np. w jednostce ZUS, w urzędzie miasta czy gminy albo przez bankowość elektroniczną. Kwalifikowany podpis elektroniczny wydają uprawnione centra certyfikacji. Jest to usługa płatna. Jej koszt zależy m.in. od okresu ważności, na jaki certyfikat zostaje wydany.

b) osobiście w każdej placówce ZUS;
c) pocztą.

Krok 2 - przygotowanie do wypełnienia wniosku

1. Jeżeli zainteresowany chce otrzymywać emeryturę na rachunek bankowy - powinien przygotować nr tego rachunku.
2. Należy sprawdzić, czy trzaba przygotować załączniki do wniosku.

Jeśli zainteresowany zamierza złożyć wniosek za pomocą PUE ZUS, powinien przygotować załączniki zgodnie ze wskazówkami:

• maksymalny rozmiar pojedynczego pliku załącznika do wniosku nie może przekroczyć 1MB;
• maksymalny łączny rozmiar pliku wniosku i wszystkich plików załączników do wniosku nie może przekroczyć 3,5 MB;
• można dołączyć do wniosku maksymalnie 5 plików;
• nazwy plików nie mogą zawierać polskich znaków diakrytycznych, białych znaków i znaków specjalnych; nazwy plików muszą być unikalne w ramach pojedynczego wniosku;
• format plików - .png, .jpg, .pdf

Podrzebne dokumenty: 

• wniosek o emeryturę – można pobrać go ze strony www.zus.pl lub po zalogowaniu się do Platformy Usług Elektronicznych ZUS (PUE), aby złożyć wniosek elektronicznie. Formularz wniosku jest również dostępny w punkcie informacyjnym w sali obsługi klientów, w każdej jednostce organizacyjnej ZUS;
• informacja dotycząca okresów składkowych i nieskładkowych;
• dokumenty potwierdzające okresy m.in.: pracy, prowadzenia działalności pozarolniczej, służby wojskowej, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, urlopu wychowawczego bądź nauki w szkole wyższej;
• dokumenty potwierdzające okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze;
• dokumenty potwierdzające osiągane wynagrodzenie.

Krok 3 – wypełnianie i dostarczenie wniosku do ZUS

a) przez Internet - za pomocą PUE ZUS

Należy zalogować się na swoim profilu na PUE. Tam udostępniono wniosek ZUS Rp-1E, który wypełnia się i wysyła elektronicznie. Należy wybrać zakładkę "Usługi" – "Katalog usług elektronicznych", a następnie wybrać ,,Złożenie dokumentu ZUS Rp-1E’’ i opcję "Przejdź do usługi". Niektóre dane we wniosku wypełnią się automatycznie. Sposób wypełniania pól we wniosku jest sprawdzany, aby zainteresowany nie popełnił błędów.

Trzeba wypełnić wniosek i podpisaś go wybraną metodą.

Po wysłaniu wniosku na swoje konto na PUE ZUS dostanie się "Urzędowe Poświadczenie Przedłożenia", czyli informację o przyjęciu przez ZUS przesłanego dokumentu elektronicznego. Urzędowe Poświadczenie Przedłożenia jest automatycznie tworzone i udostępniane w menu "Dokumenty" i wiadomości w portalu PUE.

Należy pamiętać, aby oryginały dokumentów, które dołącza się do wniosku wysyłanego przez PUE ZUS, dostarczyć osobiście do placówki ZUS albo wysłać je pocztą.

b) osobiście w placówce ZUS lub pocztą

Żeby złożyć wniosek osobiście lub pocztą, należy wypełnić odpowiedni wniosek. Wniosek o emeryturę w formie gotowego papierowego druku można pobrać w placówce ZUS.

Można go także samodzielnie wydrukować. Wniosek o emeryturę znajduje się na stronie www.zus.pl w zakładce "Wzory formularzy".

Jeśli zainteresowany ma okresy ubezpieczenia lub pracy za granicą, znajdzie tam również załącznik, który musi dołączyć do wniosku o emeryturę.

Wnioski udostępniono w dwóch wersjach:

• tylko do wydruku – można go wydrukować na swojej drukarce, wypełnić odręcznie zgodnie z instrukcją, podpisać i dostarczyć do placówki ZUS osobiście lub pocztą,
• do wypełnienia i wydruku – można go wypełnić na komputerze bezpośrednio na stronie www.zus.pl i od razu wydrukować lub pobrać na swój komputer i wypełnić w dogodnym momencie. Ta wersja ma ułatwienia, dzięki którym można uniknąć niektórych błędów.

Po wydrukowaniu wypełnionego wniosku trzeba go podpisać.

Adresy placówek ZUS oraz informacje o godzinach obsługi.

Kto może przejść na emeryturę po ukończeniu 60 lub 65 lat?

Na emeryturę w tym wieku mogą przejść:

• osoby, które skończą 60 lub 65 lat po 30 września 2017 r.;
• osoby, które do 30 września 2017 r. skończą 60 lub 65 lat, ale nie osiągną do tego czasu podwyższonego wieku emerytalnego, czyli takiego, który obowiązuje obecnie i zależy od roku i kwartału urodzenia (szczegóły w art. 24 ustawy emerytalnej);
• osoby, które do 30 września 2017 r. osiągną również podwyższony wiek emerytalny, jeśli nie mają jeszcze przyznanej powszechnej emerytury.

Jeżeli wiek 60 lat (kobieta) lub 65 lat (mężczyzna) zainteresowany ukończy przed 1 października 2017 r., ale przed tym dniem nie będzie jeszcze w podwyższonym wieku emerytalnym, to emeryturę uzyskasz od miesiąca zgłoszenia wniosku o to świadczenie, ale nie wcześniej niż od 1 października 2017 r.

Co się stanie ze środkami w otwartym funduszu emerytalnym?

Jeśli ktoś nie skończy 60 lub 65 lat do 30 września 2017 r.

Do końca września 2017 r. ZUS poinformował otwarte fundusze emerytalne (OFE), że mają stopniowo przekazywać do ZUS środki z rachunków tych osób, które przed 1 października 2017 r. skończą odpowiednio 50 lat (kobiety) i 55 lat (mężczyźni), ale nie  będą jeszcze w nowym obniżonym wieku emerytalnym. OFE mają taki obowiązek wobec osób, którym zostało 10 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego. Od tego momentu przekazują środki z konta OFE na subkonto danej osoby w ZUS (w ramach tzw. suwaka bezpieczeństwa).

Jeśli ktoś skończy 60 lub 65 lat do 30 września 2017 r.

6 października 2017 r. otwarty fundusz emerytalny umorzy wszystkie jednostki rozrachunkowe zgromadzone na rachunkach osób, które skończą 60 lub 65 lat do końca września 2017 r. W ciągu kolejnych 2 dni roboczych OFE przekaże do ZUS środki z rachunku tej osoby równe wartości umorzonych jednostek rozrachunkowych. Te środki ZUS zapisze na subkontach osób ubezpieczonych oraz weźmie pod uwagę przy ustalaniu emerytury.

Jak ZUS ustali średnie dalsze trwanie życia?

Dla jakiego wieku?

Średnie dalsze trwanie życia jest potrzebne do obliczenia wysokości emerytury. ZUS ustala je na podstawie tablic średniego dalszego trwania życia. Ogłasza je co roku w komunikatach prezes Głównego Urzędu Statystycznego.

Średnie dalsze trwanie życia ustala się następująco:

• jeśli zainteresowany złoży wniosek o emeryturę po miesiącu, w którym osiągnie wiek emerytalny – ZUS bierze pod uwagę jego wiek w dniu złożenia wniosku,
• jeżeli złoży wniosek o emeryturę w miesiącu, w którym osiągnie wiek emerytalny lub wcześniej – bierze pod uwagę jego wiek z dnia osiągnięcia tego wieku.

Jeżeli do końca września 2017 r. zainteresowany skończy 60 lub 65 lat i w tym czasie złożysz wniosek o emeryturę, ZUS ustali średnie dalsze trwanie życia dla jego wieku na 1 października 2017 r.

Jeśli natomiast zainteresowany złoży wniosek o emeryturę w październiku 2017 r., ZUS weźmie pod uwagę jego wiek z dnia zgłoszenia tego wniosku. Oznacza to, że:

• gdy złoży wniosek przed ukończeniem kolejnego miesiąca życia, ZUS przyjmie średnie dalsze trwanie życia dla tego ukończonego wieku, np. dla kogoś, kto skończy 60 lat 15 września 2017 r. i złoży wniosek przed 15 października, będzie to 60 lat,
• gdy złoży wniosek po ukończeniu kolejnego miesiąca życia, ZUS przyjmie średnie dalsze trwanie życia dla wieku wyższego o miesiąc, np. gdy ktoś skończy 60 lat 15 września 2017 r. i zgłosi wniosek najwcześniej 15 października 2017 r., będzie to 60 lat i 1 miesiąc.

Na podstawie jakiej tablicy?

Średnie dalsze trwanie życia ZUS ustala według tablicy trwania życia obowiązującej w dniu:

• w którym zainteresowany złoży wniosek o emeryturę,
• w którym ZUS przyzna mu emeryturę, jeżeli wniosek był niepotrzebny (bo ZUS przyznał emeryturę z urzędu w miejsce dotychczas pobieranej renty z tytułu niezdolności do pracy) albo w dniu złożenia wniosku nie są jeszcze spełnione wszystkie warunki do emerytury.

Jeżeli jest to dla zainteresowanego korzystniejsze, od 1 maja 2015 r. ZUS stosuje tablice trwania życia obowiązujące w dniu, w którym osiągnie wiek emerytalny. Od 1 października 2017 r. będzie to tablica obowiązująca w dniu ukończenia 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni).

Jeżeli do końca września 2017 r. zainteresowany skończy 60 lub 65 lat, lecz nie będzie jeszcze do tego czasu w podwyższonym wieku emerytalnym (czyli takim, który obowiązuje obecnie i zależy od roku i kwartału urodzenia), to ZUS może obliczyć mu emeryturę na podstawie średniego dalszego trwania życia dla wieku przejścia na emeryturę według:

• tablicy trwania życia obowiązującej w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę lub
• tablicy trwania życia obowiązującej w dniu, w którym skończy 60 lub 65 lat – jeśli będzie to dla niego korzystniejsze.

Jeżeli natomiast do końca września 2017 r. skończy również podwyższony wiek emerytalny, ZUS obliczy mu emeryturę na podstawie średniego dalszego trwania życia dla wieku przejścia na emeryturę według:

• tablicy trwania życia obowiązującej w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę lub
• tablicy trwania życia obowiązującej w dniu, w którym skończy podwyższony wiek emerytalny lub
• tablicy trwania życia obowiązującej w dniu, w którym skończy 60 lub 65 lat

- w zależności od tego, co będzie to dla zainteresowanego korzystniejsze.

Czy można na nowo przeliczyć emeryturę według tablic dla wieku 60 lub 65 lat?

Taką możliwość mają osoby urodzone po 1948 r., którym do 30 września 2017 r. ZUS obliczy emeryturę, bo osiągnęły podwyższony wiek emerytalny, a ponadto:

• do 30 września 2017 r. nie złożyły wniosku, aby ZUS przy obliczaniu ich emerytury uwzględnił tablicę trwania życia obowiązującą w dniu osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego lub
• do 30 września 2017 r. ZUS obliczy im emeryturę z zastosowaniem przepisu obowiązującego do 1 października 2017 r., umożliwiającego wybór tablicy trwania życia.

Osoby te mają prawo do wariantowego obliczenia emerytury z zastosowaniem średniego dalszego trwania życia dla wieku przejścia na emeryturę według tablicy trwania życia:

• z dnia zgłoszenia wniosku o emeryturę,
• z dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego,
• z dnia ukończenia 60 lub 65 lat.

Taką możliwość mają też mężczyźni urodzeni w 1948 r. W ich przypadku ZUS uwzględnia tablice:

• z dnia zgłoszenia wniosku lub
• z następnego dnia po ukończeniu 65 lat lub
• z następnego dnia po osiągnięciu podwyższonego wieku emerytalnego

- w zależności od tego, co będzie dla nich korzystniejsze.

Jeśli zainteresowany chce skorzystać z tej możliwości, powienien złożyć do ZUS wniosek w tej sprawie.

Jaki staż trzeba będzie mieć do najniższej emerytury?

Jeżeli chodzi o kobiety, to dotyczy je zmiana stażu wymaganego do uzyskania najniższej emerytury - od 1 października 2017 r. nastąpi obniżenie do 20 lat minimalnego stażu składkowego i nieskładkowego, który muszą udowodnić, aby mieć gwarancję najniższej emerytury (nowelizacja art. 87 ustawy emerytalnej).

Jeśli ZUS przyznał zainteresowanej przed 1 października 2017 r. emeryturę i nie podwyższył jej do minimalnej kwoty z tego względu, że nie udowodniła obowiązującego w tym okresie podwyższonego stażu (21 lat lub 22 lata), a będzie miała wymagany 20-letni staż, to od 1 października 2017 r. ZUS podwyższy jej emeryturę do kwoty najniższej emerytury, bez konieczności składania przez nią wniosku w tej sprawie (z urzędu).

Jaką emeryturę wypłaci ZUS, jeśli ktoś ma dodatkowe przychody?

Co z wypłatą zmniejszonej emerytury?

Jeżeli zainteresowany otrzymuje wcześniejszą emeryturę i jest ona zmniejszona, a ma skończone 60 lat (kobieta) albo 65 lat (mężczyzna), to od 1 października 2017 r. ZUS z urzędu (bez wniosku) zacznie wypłacać mu ją w pełnej wysokości.

Jeśli zainteresowany skończy 60 lat (kobieta) lub 65 lat (mężczyzna) po 30 września 2017 r., to ZUS będzie mu wypłacać emeryturę w pełnej wysokości od miesiąca jego urodzin.

Co z wypłatą zawieszonej emerytury?

Jeśli zainteresowany ma wcześniejszą emeryturę i jest ona zawieszona z powodu osiągania zbyt wysokich przychodów, a skończył 60 lat (kobieta) lub 65 lat (mężczyzna) albo wiek ten ukończy przed 1 października 2017 r., to wypłata świadczenia przysługuje mu od 1 października 2017 r. Jeżeli ktoś skończy 60 lat (kobieta) lub 65 lat (mężczyzna) po 30 września 2017 r., to wypłata emerytury będzie mu przysługiwać od miesiąca jego urodzin. W obydwu przypadkach ZUS skontaktuje się z nim w celu podjęcia wypłaty świadczenia (odpowiednio od 1 października 2017 r. lub od miesiąca jego 60/65-tych urodzin).

Komu ZUS przyzna okresową emeryturę kapitałową?

Dla kogo okresowa emerytura kapitałowa od 1 października 2017 r.?

Od 1 października 2017 r. będzie zainteresowanemu przysługiwało prawo do okresowej emerytury kapitałowej, jeśli:

• jest kobietą,
• należy do otwartego funduszu emerytalnego (OFE),
• ukończył 60 lat,
• będzie mieć ustalone prawo do powszechnej emerytury,
• będzie mieć na subkoncie w ZUS kwotę równą lub wyższą od dwudziestokrotności dodatku pielęgnacyjnego (od 1 marca 2017 r. do 28 lutego 2018 r.- 4191,80 zł (209,59 zł x 20), zapisaną na koniec miesiąca przed miesiącem, od którego ZUS przyzna emeryturę.

Od 1 października 2017 r. zainteresowany będzie mieć prawo do tej emerytury do dnia poprzedzającego 65 urodziny.

Co z okresowymi emeryturami kapitałowymi przyznanymi przed 1 października 2017 r.?

Jeśli zainteresowany otrzymuje okresową emeryturę kapitałową albo ZUS przyznamy mu ją do końca września 2017 r., to będzie pobierać to świadczenie do dnia poprzedzającego dzień, w którym osiągnie podwyższony wiek emerytalny przewidziany dla mężczyzny.

Wcześniej – już po skończeniu 65 lat – może złożyć do ZUS wniosek o przeliczenie emerytury z I filaru z uwzględnieniem środków zgromadzonych na jego subkoncie. ZUS przeliczy ją, jeśli:

• zainteresowany pobiera okresową emeryturę kapitałową (z II filaru) lub
• jego okresowa emerytura kapitałowa jest zawieszona, ponieważ nadal pracuje u dotychczasowego pracodawcy.

Jak ZUS przeliczy emeryturę?

Wysokość emerytury z I filaru ZUS ustali na wniosek zainteresowanego. Do jej obliczenia weźmie pod uwagę:

• jego składki na ubezpieczenie emerytalne, zapisane na koniec miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje emerytura w nowej wysokości, przy uwzględnieniu ich waloryzacji,
• jego zwaloryzowany kapitał początkowy,
• jego środki zapisane na subkoncie, przy uwzględnieniu ich waloryzacji.

ZUS zsumuje te kwoty i otrzyma podstawę do obliczenia emerytury. Podzieli ją przez średnie dalsze trwanie życia dla wieku, w którym zainteresowany składa wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury. Uzyskany wynik to nowa kwota emerytury z I filaru. Nie może być ona niższa niż suma pobieranych dotychczas emerytur: z I i II filaru.

Emerytura częściowa

Czy po 30 września 2017 r. można ubiegać się o emeryturę częściową?

Zgodnie z nowymi przepisami, emerytura częściowa od 1 października 2017 r. nie będzie już przyznawana (został skreślony art. 26b ustawy emerytalnej).

Jeśli jednak do końca września 2017 r. zainteresowany spełni warunki wymagane do tego, aby otrzymać emeryturę częściową, ZUS przyznamy mu to świadczenie, nawet gdy złoży wniosek po 30 września (art. 17 ustawy zmieniającej). Prawo do tej emerytury i jej wysokość ZUS ustali na zasadach obowiązujących do 30 września 2017 r.

Co dalej z emeryturami częściowymi przyznanymi na podstawie dotychczasowych przepisów?

Jeśli ZUS przyzna komuś prawo do emerytury częściowej (przed 1 października 2017 r. lub - w przypadku spełnienia wszystkich wymaganych warunków przed tą datą – również po 30 września 2017 r.), będzie ją mógł pobierać do czasu, aż otrzyma powszechną emeryturę; a stanie się to wtedy, gdy rozwiąże stosunek pracy (jeśli pracuje) oraz zgłosi do ZUS wniosek o to świadczenie.

Co się zmieni, gdy nauczyciel chce przejść na wcześniejszą emeryturę?

O wcześniejszej emeryturze i innych świadczeniach dla nauczycieli - m.in. w związku z nowymi przepisami - można przeczytać w poradzie "Jakie emerytury dla nauczycieli?".

Co się zmieni, gdy ktoś otrzyma rentę po 30 września 2017 r.?

Gdy ZUS oblicza rentę, ustala między innymi, ile lat brakuje zainteresowanemu do pełnych 25 lat stażu (czyli okresów składkowych i nieskładkowych). Bierze przy tym pod uwagę okres od dnia, w którym zainteresowany złoży wniosek o rentę, do dnia, w którym osiągnie powszechny wiek emerytalny. Od 1 października 2017 r. będzie to okres do dnia, w którym skończy 60 lat (wiek przewidziany dla kobiety).

Jeśli zainteresowany uzyska prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy po 30 września 2017 r., to gdy skończy 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni) i nadal będzie na rencie, ZUS sam przyzna mu emeryturę (z urzędu). Nie musi składać do ZUS wniosku.

Jeżeli w dniu, w którym zainteresowany skończy 60 lub 65 lat, będzie mieć wstrzymaną rentę, to ZUS przyzna mu emeryturę od miesiąca, od którego zostałaby podjęta wypłata renty.

Co z emeryturą, gdy ktoś otrzyma rentę do końca września 2017 r.?

Jeżeli do końca września 2017 r. zainteresowany nie osiągnie podwyższonego wieku emerytalnego i 1 października będzie mieć ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy z tytułu ogólnego stanu zdrowia na okres:

• do dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego (łącznie z tym dniem),
• na okres po dniu, w którym osiągnie ten wiek,
• na stałe,

a nie będzie miał ustalonego prawa do emerytury, to będzie mógł pobierać rentę do dnia, w którym osiągnie podwyższony wiek emerytalny. Po tym terminie ZUS przyzna mu emeryturę (z urzędu). Zainteresowany nie musi wtedy składać do ZUS wniosku.

Od tej zasady są dwa wyjątki:

1. Pierwszy dotyczy zainteresowanego, jeśli ten ma rentę do dnia, w którym osiągnie podwyższony wiek emerytalny. Jeżeli tego dnia jego prawo do renty będzie zawieszone, ZUS nie będzie mieć podstaw, aby przyznać mu emeryturę.

2. Drugi dotyczy zainteresowanego, jeśli ma rentę na stałe lub na okres po dniu, w którym osiągnie podwyższony wiek emerytalny. Jeżeli tego dnia jego prawo do renty będzie zawieszone, ZUS przyzna mu emeryturę od miesiąca, od którego znów wypłacałby rentę (po podjęciu wypłaty świadczenia na jego wniosek), o ile wcześniej prawo do renty nie ustanie z innych przyczyn.

Co z emeryturą, gdy ktoś ma rentę na okres krótszy niż do dnia, w którym osiągnie podwyższony wiek emerytalny?

Jeśli 1 października 2017 r. ktoś będzie mieć prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia na okres krótszy niż do dnia osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego, jego sytuacja będzie zależała od tego, czy do końca września 2017 r. skończy wiek 60 lat (kobieta) lub 65 lat (mężczyzna), czy też nie osiągnie tego wieku przed 1 października 2017 r.

Jeżeli do końca września 2017 r. ktoś skończy wspomniany wiek, to może pobierać rentę tylko do 1 października tego roku. Jeśli skończy 60 lub 65 lat po 30 września 2017 r., to może pobierać rentę do dnia urodzin. W obydwu przypadkach – odpowiednio od 1 października 2017 r. lub od dnia 60/65-tych urodzin ZUS przyzna mu emeryturę (z urzędu). Nie musi składać do ZUS wniosku.

Wyjątek występuje, jeżeli w dniu, odpowiednio – 1 października 2017 r. albo w dniu w którym ktoś skończy 60 lub 65 lat - jego prawo do renty będzie zawieszone, ZUS przyzna mu emeryturę od miesiąca, od którego znów wypłacałby rentę (na jego wniosek), o ile wcześniej prawo do renty nie ustanie z innych przyczyn.

Emerytura pomostowa, nauczycielskie świadczenie kompensacyjne i świadczenie przedemerytalne

Co się zmieni, gdy ktoś ubiega się o emeryturę pomostową, nauczycielskie świadczenie kompensacyjne lub świadczenie przedemerytalne albo ma już takie świadczenie?

Od 1 października 2017 r. emerytura pomostowa, nauczycielskie świadczenie kompensacyjne i świadczenie przedemerytalne będą przysługiwały do dnia przed 60 lub 65 urodzinami zainteresowanej osoby.

Wyjątek dotyczy zainteresowanej osoby, która do końca września 2017 r. spełni warunki do przyznania jednego z tych świadczeń i skończy 60 lub 65 lat, lecz złoży wniosek później - wtedy ma prawo do tego świadczenia do dnia poprzedzającego osiągnięcie podwyższonego wieku emerytalnego.

Kiedy zachowuje się prawo do tych świadczeń?

Jeżeli 1 października 2017 r. zainteresowany będzie mieć prawo do świadczenia przedemerytalnego (zasiłku przedemerytalnego), emerytury pomostowej lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, to będzie mógł pobierać te świadczenia do dnia, w którym osiągnie podwyższony wiek emerytalny, chyba że jego prawo do nich ustanie przed tym dniem.

Gdy ktoś skończysz 60 lub 65 lat, może też po 30 września 2017 r. złożyć wniosek o powszechną emeryturę. Wówczas prawo do tych świadczeń ustanie wcześniej – na zasadach określonych w przepisach dotyczących tych świadczeń.

Aby uzyskać prawo do emerytury w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego, gdy prawo do emerytury pomostowej, czy też nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, albo też do świadczenia przedemerytalnego ustanie, zainteresowany musi złożyć wniosek o emeryturę. W przypadku ustania prawa do wymienionych świadczeń ZUS nie przyznaje emerytury bez wniosku (z urzędu).

Co się zmieni przy ustalaniu renty rodzinnej?

Jakie zmiany w związku z niższym wiekiem emerytalnym?

Załóżmy, że po 30 września 2017 r. umrze osoba ubezpieczona urodzona po 1948 r., która osiągnęła podwyższony wiek emerytalny przed 1 października 2017 r. i która przed tym dniem:

• nie miała prawa do emerytury,
• miała prawo do emerytury, ale nie złożyła wniosku, aby ZUS obliczył jej emeryturę w kilku wariantach – z zastosowaniem różnych tablic trwania życia,
• miała prawo do emerytury z zastosowaniem wariantowania tablic trwania życia, według przepisów obowiązujących przed 1 października 2017 r.,

i uprawniony członek rodziny złoży wniosek o rentę rodzinną po tej osobie.

Przy rozpatrywaniu wniosku o rentę rodzinną po takiej osobie ZUS obliczy jej emeryturę dla celów przyznania renty rodzinnej po niej w trzech wariantach z zastosowaniem tablic trwania życia obowiązujących:

• w dniu, w którym osiągnęła podwyższony wiek emerytalny,
• w dniu, w którym skończyła 60 (kobieta) lub 65 lat (mężczyzna),
• w dniu jej śmierci (gdy będzie ustalać rentę po osobie ubezpieczonej) lub w dniu złożenia wniosku o emeryturę (gdy będzie ustalać rentę po zmarłym emerycie).

Następnie ZUS wybierze wariant najkorzystniejszy dla wnioskodawcy.

To samo dotyczy renty rodzinnej po zmarłym ubezpieczonym/emerycie - mężczyźnie urodzonym w 1948 r. W tym przypadku ZUS obliczy jego emeryturę, biorąc pod uwagę tablice:

• odpowiednio z dnia zgonu lub z dnia zgłoszenia wniosku o  emeryturę,
• z następnego dnia po ukończeniu 65 lat,
• z następnego dnia po osiągnięciu podwyższonego wieku emerytalnego.

Co z rentą rodzinną po osobie mającej prawo do emerytury częściowej?

Po 30 września 2017 r. nadal będzie przysługiwać renta rodzinna po osobie, która pobierała emeryturę częściową do dnia śmierci (bez względu na to, kiedy nastąpił zgon).
To samo dotyczy renty rodzinnej po osobie, która w dniu śmierci – przed 1 października 2017 r. – spełniała warunki do emerytury częściowej.

Co powinna wiedzieć osoba, za którą samorząd opłaca składki?

Jeśli ktoś otrzymuje:

• świadczenie pielęgnacyjne,
• specjalny zasiłek opiekuńczy,
• zasiłek dla opiekuna

- to wójt, burmistrz lub prezydent miasta zobowiązani są opłacać składki na jego ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Jeśli to kobieta - od 1 października 2017 r. mają oni taki obowiązek do czasu, aż jej staż ubezpieczeniowy (czyli okresy składkowe i nieskładkowe) wyniesie co najmniej 20 lat.

Przez jaki okres samorząd opłaci składki, gdy ZUS już ustalił staż?

Jeśli kobieta otrzymuje świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna, a przed 1 października 2017 r. ZUS ustalił okres, który brakuje jej do stażu ubezpieczeniowego dłuższego niż 20 lat, samorząd opłaci składki na jej ubezpieczenia emerytalne i rentowe do czasu, aż jej staż ubezpieczeniowy wyniesie 20 lat.

Czy składki będą opłacane, gdy staż kobiety jest dłuższy niż 20 lat?

Samorząd przestanie opłacać składki na jej ubezpieczenia, jeśli kobieta 1 października 2017 r. będzie miała już 20-letni staż ubezpieczeniowy.

O czym ZUS musi poinformować zainteresowanych?

Jeśli 1 października 2017 r. ktoś będzie miał ustalone prawo do świadczenia (zasiłku) przedemerytalnego, emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, czy też renty z tytułu niezdolności do pracy (przyznanej do dnia, w którym osiągnie podwyższony wiek emerytalny lub do dnia, który przypada po osiągnięciu tego wieku lub na stałe), i nie ma ustalonego prawa do emerytury, ZUS informuje go o tym, że:

• zachowa prawo do tego świadczenia do dnia, w którym osiągnie podwyższony wiek emerytalny (chyba że to prawo wygaśnie wcześniej),
• zmieniły się warunki nabywania prawa do emerytury i może złożyć wniosek o emeryturę po ukończeniu 60 lat (kobieta) lub 65 lat (mężczyzna).

Jeśli 1 października 2017 r. kobieta będzie miała ustalone prawo do okresowej emerytury kapitałowej, ZUS informuje ją o tym, że:

• zachowa prawo do tego świadczenia do dnia, w którym osiągnie podwyższony wiek emerytalny przewidziany dla mężczyzny (chyba że to prawo wygaśnie wcześniej),
• może zgłosić wniosek o ponowne obliczenie emerytury z I filaru po ukończeniu 65 lat, a przed dniem, w którym osiągnie podwyższony wiek emerytalny przewidziany dla mężczyzny; ZUS informuje także o zasadach, na jakich wygaśnie prawo do okresowej emerytury kapitałowej po złożeniu tego wniosku.

Informacje te ZUS wysyłał w drugiej połowie lipca 2017 r.

Czy można się odwołać?

Od decyzji przysługuje odwołanie, które należy wnieść pisemnie lub ustnie do protokołu, za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję, do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.

Postępowanie odwoławcze jest wolne od opłat.

Pytania o nowy wiek emerytalny 

Resort pracy podał, jakie pytania zadają najczęściej zainteresowani.

Na jakich zasadach wyliczana jest emerytura?

Przepisy obniżające wiek emerytalny co do zasady nie zmieniły sposobu ustalania wysokości emerytury. Nadal wysokość emerytury zależy od kwoty zwaloryzowanych składek na koncie ubezpieczonego, zwaloryzowanego  kapitału początkowego, środków zapisanych na subkoncie oraz średniego dalszego trwania życia.

Kiedy należy złożyć wniosek o emeryturę?

Na emeryturę można przejść w każdym miesiącu, ale zdecydowanie najmniej korzystnym na składanie wniosków o emeryturę jest czerwiec. Wynika to ze schematu waloryzacji, zgodnie z którym w czerwcu, podstawa obliczania emerytury według nowych zasad, podlega jedynie waloryzacji rocznej. W każdym innym miesiącu podstawa obliczania emerytury jest dodatkowo waloryzowana kwartalnie.

Co należy dołączyć do wniosku?

Komplet dokumentów, który należy dołączyć do wniosku jest uzależniony od tego, czy ubezpieczony ma już ustalony kapitał początkowy, czy nie. Jeśli mamy ustalony kapitał, nie musimy już składać  żadnych dokumentów dodatkowych do wniosku. Jeśli natomiast nie mamy ustalonego kapitału początkowego musimy dołączyć dokumenty potwierdzające nasze okresy składkowe i nieskładkowe oraz zaświadczenia o zarobkach.

Jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymać świadczenie?

Warunkiem nabycia prawa do emerytury według nowych zasad jest ukończenie powszechnego wieku emerytalnego oraz zapisania na koncie w ZUS jakiegokolwiek okresu ubezpieczenia emerytalnego. Staż pracy nie ma wpływu na ustalenie prawa do emerytury, ale może mieć wpływ na jej wysokość. Od 1 października 2017 r. wymagany staż do osiągnięcia najniższej emerytury będzie wynosił 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Kwota minimalnej gwarantowanej emerytury wynosi od 1 marca 1 tys. zł.

Czy aby złożyć wniosek o emeryturę trzeba mieć wyliczony kapitał początkowy?

Osoby, które w tym roku planują przejść na emeryturę, a nie złożyły jeszcze wniosku o wyliczenie kapitału początkowego, powinny jak najszybciej wystąpić o jego ustalenie. Rzadko zdarza się bowiem, że dokumentacja dołączona do wniosku o wyliczenie kapitału początkowego jest kompletna i nie wymaga prowadzenia dodatkowo postępowania wyjaśniającego. Obliczenie kapitału początkowego już teraz, skróci zatem czas  oczekiwania na przyznanie emerytury, jeśli takie postępowanie wyjaśniające będzie konieczne.

Czy można kontynuować zatrudnienie po przyznaniu emerytury, jaki dochód można osiągnąć?

Emeryt w celu podjęcia wypłaty emerytury musi rozwiązać wszystkie stosunki pracy (nie dotyczy emerytur z urzędu). Następnie może podjąć zatrudnienie na podstawie umowy o pracę u tego samego bądź innego pracodawcy. Jeśli chodzi o dorabianie do emerytury, to po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego, nie obowiązują limity zarobków i można zarobkować bez ograniczeń.

Ile średnio rocznie wzrasta wysokość emerytury, jeśli zdecydujemy się dalej pracować?

Przeciętnie przedłużenie okresu pracy o rok, i opóźnienie o rok przejścia na emeryturę powoduje wzrost świadczenia o ok. 8 proc. O ile wzrośnie świadczenie w indywidualnych przypadkach, najlepiej wyliczy doradca wykorzystując kalkulator emerytalny.

Na jakich zasadach ZUS nalicza wysokość emerytury od października 2017 r.?

Przepisy obniżające wiek emerytalny co do zasady nie zmieniły sposobu ustalania wysokości emerytury. Nadal wysokość emerytury zależała będzie od kwoty zwaloryzowanych składek na koncie ubezpieczonego, zwaloryzowanego  kapitału początkowego, środków zapisanych na subkoncie podzielonych przez średnie dalsze trwanie życia podawane w tabelach przez Główny Urząd Statystyczny.

Ustawa wprowadzająca obniżony wiek emerytalny pozwala na zastosowanie tablic  obowiązujących w różnych okresach, w zależności od wieku ubezpieczonego. W niektórych przypadkach ZUS może przyjąć do porównania tablice w trzech wariantach. Chodzi tu o tablice obowiązujące w chwili ukończenia obniżonego wieku emerytalnego, tablice z chwili złożenia wniosku o emeryturę oraz tablice z chwili ukończenia podwyższonego wieku emerytalnego. Takie wariantowanie może nastąpić w przypadku osób, które do końca września 2017 r. skończyły podwyższony wiek emerytalny i złożą wniosek np. w październiku. ZUS wybierze wtedy taką tablicę, która będzie najkorzystniejsza dla ubezpieczonego.

Kiedy najlepiej przejść na emeryturę i jakie dokumenty trzeba złożyć?

Na emeryturę można przejść w każdym miesiącu, ale zdecydowanie najmniej korzystnym na składanie wniosków o emeryturę jest czerwiec. Wynika to ze schematu waloryzacji, zgodnie z którym w czerwcu, podstawa obliczania emerytury według nowych zasad, podlega jedynie waloryzacji rocznej. W każdym innym miesiącu podstawa obliczania emerytury jest dodatkowo waloryzowana kwartalnie.

Jeżeli chodzi o dokumenty, które należy złożyć, to jest to uzależnione od tego czy ubezpieczony ma już ustalony kapitał początkowy , czy nie oraz czy występuje o samo ustalenie prawa do emerytury czy także o jego wypłatę. Jeśli mamy ustalony kapitał, nie musimy już składać  żadnych dokumentów dodatkowych do wniosku, jeśli chcemy ustalić samo prawo do emerytury. Jeśli natomiast chcemy ustalić prawo i wypłatę świadczenia, wówczas musimy do wniosku dołączyć świadectwo pracy lub zaświadczenie pracodawcy, potwierdzające rozwiązanie stosunku pracy.

Kiedy należy złożyć wniosek o emeryturę?

Nie ma przepisów, które określałyby termin złożenia wniosku o emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Zakład rozpatrując wniosek o emeryturę ocenia, czy zostały spełnione warunki wymagane do jej przyznania na dzień zgłoszenia wniosku. Jeżeli jednak rozpatrując wniosek pracownik ZUS stwierdzi, że jedynym brakującym warunkiem do przyznania prawa do emerytury jest brak osiągniętego wieku emerytalnego, a jednocześnie wiek ten zostanie osiągnięty w terminie 30 dni od daty złożenia wniosku, pracownik ZUS nie wyda decyzji odmownej. Działając w interesie ubezpieczonego, pracownik będzie oczekiwał z wydaniem decyzji przyznającej prawo do emerytury do dnia spełnienia warunku dotyczącego osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego.

Czy po złożeniu wniosku o emeryturę będzie można jeszcze dołączyć brakujące dokumenty, także te dotyczące  kapitału początkowego?

Tak. Wniosek o ponowne ustalenie kapitału można złożyć w dowolnym terminie, również po uprawomocnieniu się decyzji przyznającej emeryturę, jednak w takiej sytuacji, nowa wysokość emerytury będzie wypłacana nie wcześniej niż od miesiąca, w którym został złożony wniosek w tej sprawie.

Czy wymagany jest staż pracy do przyznania emerytury w wieku określonym w ustawie obniżającej wiek emerytalny?

Warunkiem nabycia prawa do emerytury według nowych zasad jest ukończenie powszechnego wieku emerytalnego oraz zapisania na koncie w ZUS jakiegokolwiek okresu ubezpieczenia emerytalnego. Staż pracy nie ma wpływu na ustalenie prawa do emerytury, ale może mieć wpływ na jej wysokość. Przykładem może być osoba, która przepracowała w całym swoim życiu jedynie półtora miesiąca na umowę zlecenie. Wysokość emerytury tej osoby wyniosła 0,99 zł. Ponadto warto pamiętać, że choć mamy ustalona gwarantowana najniższą wysokość emerytury, która od 1 marca 2017 r. wynosi 1000 zł, to osoby, których wysokość emerytury jest niższa od tej gwarantowanej, nie będą mogły mieć podniesionej wysokości emerytury do 1000 zł. jeżeli nie dysponują właśnie odpowiednim stażem, który obecnie wynosi 22 lata składkowe i nieskładkowe dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Dla kobiet od 1 października 2017 wymagany staż do osiągnięcia najniższej emerytury skróci się o 2 lata i będzie wynosił 20 lat.

Czy osoby, które mają uprawnienia do renty, muszą składać wniosek o emeryturę, aby od 1 października nabyć prawo do emerytury?

Tak. W celu uzyskania prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, uprawnieni do renty powinni wystąpić z wnioskiem o emeryturę. Co prawda nie ma gwarancji, że wypłata emerytury będzie tak samo wysoka jak wcześniej pobierana renta z tytułu całkowitej czy częściowej niezdolności do pracy, ale jest wyjście, by nie stracić na takim wniosku. Można zapytać doradcę o prognozowaną wysokość emerytury, zanim zdecydujemy się na złożenie wniosku.

Czy można kontynuować zatrudnienie po przyznaniu emerytury, jaki dochód można osiągnąć?

Emeryt w celu podjęcia wypłaty emerytury musi rozwiązać wszystkie stosunki pracy (nie dotyczy emerytur z urzędu). Następnie może podjąć zatrudnienie na podstawie umowy o pracę u tego samego lub innego pracodawcy. Jeśli chodzi o dorabianie do emerytury, to po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego, nie stosuje się już zasad zawieszalności. Taka emerytura nie podlega już zmniejszeniu czy zawieszeniu bez względu na wysokość przychodów.

Czy zmieni się wysokość emerytury, jeżeli dłużej będzie się pracować?

Wysokość emerytury obliczanej według nowych zasad zależna jest między innymi od kwoty zwaloryzowanych składek zapisanych na koncie i subkoncie ubezpieczonego. Dłuższa aktywność zawodowa, tj. dłuższy okres opłacania składek emerytalnych powoduje, że wzrasta kwota składek zapisanych na indywidualnym koncie danego ubezpieczonego, a tym samym wzrasta  wysokość przyszłej emerytury. Ponadto  należy pamiętać, że to co zgromadziliśmy w ramach kapitału początkowego, składek zapisanych na koncie i  środków na subkoncie podlega kolejnym waloryzacjom, co też korzystnie powinno wpływać na wysokość emerytury. W przypadku późniejszego przejścia na emeryturę, ulegnie też skróceniu średnie dalsze trwanie życia, przez które dzielimy kapitał początkowy, i składki zgromadzone w ZUS. Same matematyczne zasady wskazują więc, że emerytura powinna być wyższa.

Czy pracodawca będzie mógł rozwiązać umowę o pracę?

Ustawa określająca minimalny wiek emerytalny zapewnia jednakowy 4-letni okres ochronny dla wszystkich pracowników. Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego. Oznacza to, że osoby, które skończą wiek 60/65 lat, a znajdują się już w okresie ochronnym, począwszy od października 2017 roku, nadal będą z niego korzystać. 

Jak wysokie będą przyszłe emerytury?

Wiek przejścia na emeryturę jest jednym z parametrów stanowiącym o wysokości otrzymywanej emerytury. Wysokość emerytury uzależniona jest bowiem od zarobków danego ubezpieczonego, tj. od wysokości odprowadzanej składki oraz okresu jej opłacania, czyli od wniesionego do systemu emerytalnego wkładu składkowego oraz od decyzji, w jakim wieku dany ubezpieczony skorzysta z prawa do emerytury. Im późniejszy wiek przejścia, tym krótsze średnie dalsze trwanie życia, więc również niższa wartość mianownika nowej formuły obliczania wysokości emerytury, co w konsekwencji oznacza wyższe świadczenie. Efektem opóźnienia przejścia na emeryturę o rok jest o 8% wyższa emerytura. 

Jak można skorzystać z pomocy doradcy emerytalnego?

Powołani w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych doradcy emerytalni oraz dostępny kalkulator emerytalny umożliwi na bieżąco wyliczenie emerytury i podjęcie decyzji o okresie przedłużenia aktywności zawodowej, po osiągnięciu wieku emerytalnego. We wszystkich placówkach ZUS pracuje 595 specjalnych doradców emerytalnych. Ich zadaniem jest wyjaśnianie potencjalnym emerytom, od czego zależy wysokość emerytury. Dodatkowo doradca emerytalny wyliczy w kalkulatorze emerytalnym wysokość prognozowanego świadczenia w zależności od wskazanego przez klienta momentu zakończenia aktywności zawodowej. Tym samym pośrednio doradcy podpowiedzą, kiedy warto skorzystać z uprawnień emerytalnych, tak by cieszyć się z wyższego świadczenia. Decyzję w tej sprawie podejmie już sam klient. 

Czy według nowych przepisów ZUS będzie sam przyznawał emerytury wszystkim osobom, które ukończą 60 albo 65 lat?

Nie. ZUS przyzna emeryturę dopiero wtedy, gdy osoba zainteresowana złoży wniosek, i nie wcześniej niż od miesiąca, w którym go otrzyma. Emerytura jest świadczeniem przyznawanym na wniosek osoby zainteresowanej. 

Czy to przyszły emeryt decyduje, kiedy skorzysta ze świadczenia?

Tak. Nowe przepisy dają prawo przejścia na emeryturę po ukończeniu przez kobietę 60 lat, a przez mężczyznę – 65 lat. Trzeba jednak pamiętać, że wysokość emerytury obliczana według nowych zasad zależy od opłaconych i zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne, zwaloryzowanego kapitału początkowego i średniego dalszego trwania życia. Im dłużej pracujemy, tym wyższą będziemy mieli podstawę obliczenia emerytury oraz niższe średnie trwanie życia, a wobec tego otrzymamy wyższą emeryturę. 

Czy nowe przepisy uzależniają przyznanie emerytury w przywróconym wieku od określonego stażu?

Nie. Prawo do emerytury zależy wyłącznie od osiągnięcia wieku emerytalnego. Warunkiem nabycia prawa do emerytury według nowych zasad jest ukończenie 60 lat przez kobietę i 65 lat przez mężczyznę oraz udokumentowanie jakiegokolwiek okresu ubezpieczenia. 

Jaki trzeba mieć ten okres składkowy i nieskładkowy, aby emerytura nie była niższa niż 1000 zł?

Przepisy, które wejdą w życie 1 października 2017 r., obniżają wymagany od kobiet okres składkowy i nieskładkowy. Będzie on wynosił 20 lat. Jeżeli więc kobieta będzie miała taki okres składkowy i nieskładkowy, to ma gwarancję, że jej emerytura nie będzie niższa niż 1000 zł.

A jaki staż muszą mieć mężczyźni? 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, żeby mieć gwarancję, że świadczenie nie będzie niższe niż 1000 zł. 

Czy z emerytury w wieku 60/65 lat będą mogły skorzystać tylko osoby, które ukończą go po 30 września 2017 r., czyli po wejściu w życie nowych przepisów?

Nie. Z emerytury będą mogły skorzystać również kobiety urodzone do 30 września 1957 r. oraz mężczyźni urodzeni do 30 września 1952 r. Są to osoby, które wiek 60/65 lat osiągnęły przed 1 października 2017 r. i dotychczas nie wystąpiły o emeryturę z tytułu ukończenia podwyższonego wieku emerytalnego (właściwego dla danej osoby) albo nie ubiegały się o emeryturę, gdyż nie osiągnęły jeszcze podwyższonego wieku emerytalnego. 

Kiedy powinna złożyć wniosek osoba, która przed 1 października 2017 r. ukończyła wiek 60/65 lat i chciałaby uzyskać emeryturę od 1 października 2017 r.?

Takiej osobie nie można przyznać prawa do emerytury wcześniej niż od 1 października 2017 r., czyli od dnia, w którym wchodzą w życie nowe regulacje. Aby uzyskać emeryturę od 1 października 2017 r., wniosek należy złożyć do końca października 2017 r. Jeśli wniosek wpłynie do ZUS w listopadzie 2017 roku lub później, ZUS ustali emeryturę od pierwszego dnia miesiąca, w którym go otrzyma. Wnioskodawca musi też wiedzieć, że jeśli nie rozwiąże stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą w związku z przejściem na emeryturę, ZUS nie będzie mógł wypłacić mu emerytury. Zrobi to dopiero wtedy, gdy zainteresowany rozwiąże stosunek pracy. 

Jakie dokumenty trzeba dołączyć do wniosku o emeryturę po ukończeniu 60/65 lat?

Osoba, która ma ustalony kapitał początkowy, nie musi dołączać do wniosku żadnych dokumentów, aby ZUS ustalił jej prawo do emerytury, chyba że chce przeliczyć kapitał początkowy, bądź jeśli dane będące w posiadaniu ZUS nie pozwalają na jednoznaczne stwierdzenie, że spełnione są warunki do podwyższenia emerytury do kwoty najniższej – chodzi tu o warunek stażu 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych (kobieta) lub 25 lat (mężczyzna). Wypłata emerytury osobom, które są pracownikami, będzie natomiast możliwa dopiero po złożeniu przez nie świadectwa pracy, które potwierdzi rozwiązanie stosunku pracy.

Zob. też: Jak przejść na emeryturę w związku z obniżeniem wieku emerytalnego od 1 października 2017 r.?

• ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych;
• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe;
• ustawa z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne;
• rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 14 września 2011 r. w sprawie sporządzania i doręczania dokumentów elektronicznych oraz udostępniania formularzy, wzorów i kopii dokumentów elektronicznych.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl