Świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji już w październiku

4.9.2019

Świadczenie uzupełniające do 500 zł dla osób z niepełnosprawnościami będzie wypłacane już od października br. Ok. 850 tys. osób z niepełnosprawnościami będzie mogło starać się o nowe świadczenie. Nie będzie to jednak jednorazowa forma pomocy, ale działanie systemowe, którego celem jest poprawa sytuacji osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji w perspektywie długofalowej.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych już od 1 października rozpocznie przyjmowanie wniosków o nowe świadczenie

Nowe świadczenie przysługiwać będzie osobom, które ukończyły 18 lat i została u nich orzeczona całkowita niezdolność do samodzielnej egzystencji.

Wniosek należy złożyć do organu wypłacającego świadczenia emerytalno-rentowe, a w przypadku osób nieposiadających prawa do świadczeń finansowanych ze środków publicznych lub mających prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej – do ZUS.

Wnioski można będzie składać od 1 października tego roku. Świadczenie będzie nieopodatkowane, a organ wypłacający nie będzie mógł dokonywać potrąceń i egzekucji.

Jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymać świadczenie 500+?

Świadczenie uzupełniające otrzymasz, jeśli:

ukończyłeś 18 lat,
jesteś niezdolny do samodzielnej egzystencji, a niezdolność ta została stwierdzona orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji lub całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji,
nie jesteś uprawniony do emerytury ani renty, nie masz ustalonego prawa do innego świadczenia pieniężnego finansowanego ze środków publicznych, np. zasiłku stałego albo zasiłku okresowego (warunek nie dotyczy jednorazowych świadczeń) ani nie jesteś uprawniony do świadczenia z zagranicznej instytucji właściwej do spraw emerytalno-rentowych,
albo
jesteś uprawniony do tych świadczeń (emerytury, renty albo innych świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych, łącznie z kwotą wypłacaną przez zagraniczną instytucję właściwą do spraw emerytalno-rentowych), ale ich łączna wysokość brutto nie przekracza 1600 zł.

Sprawdź w "Katalogu świadczeń finansowanych ze środków publicznych", czy świadczenia, które otrzymujesz są świadczeniami finansowanymi ze środków publicznych.

Przy ustalaniu kwoty 1600 zł nie bierze się pod uwagę kwoty renty rodzinnej przyznanej dziecku, które stało się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy przed ukończeniem 16 roku życia lub w czasie nauki w szkole przed ukończeniem 25 roku życia.

musisz mieć miejsce zamieszkania w Polsce
mieć polskie obywatelstwo
lub
mieć prawo pobytu lub prawo stałego pobytu w Polsce, jeśli jesteś obywatelem jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej albo Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej
lub
mieć zalegalizowany pobyt w Polsce (jeśli jesteś obywatelem państwa spoza UE albo EFTA).

Świadczenie uzupełniające nie przysługuje osobie, która jest tymczasowo aresztowana lub odbywa karę pozbawienia wolności. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy taka osoba odbywa karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego – wtedy świadczenie może przysługiwać.

Co należy zrobić, aby uzyskać świadczenie?

Aby otrzymać świadczenie uzupełniające, musisz złożyć wniosek. Wniosek możesz złożyć w każdej placówce ZUS lub przesłać pocztą. Druk wniosku ESUN możesz pobrać ze strony www.zus.pl, znajdziesz go również w salach obsługi klientów w naszych placówkach.

Do wniosku o świadczenie uzupełniające dołącz:

orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji

albo

orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji

albo

wydane (przed 1 września 1997 r.) przez komisję lekarską do spraw inwalidztwa i zatrudnienia orzeczenie o zaliczeniu do I grupy inwalidów – jeśli nie upłynął okres, na jaki orzeczono inwalidztwo.

Jeżeli ZUS ma takie orzeczenie w Twojej dokumentacji emerytalno-rentowej – nie musisz go dołączać.

jeśli masz prawo do emerytury lub renty zagranicznej lub innego świadczenia zagranicznego o podobnym charakterze – dokument potwierdzający prawo do tych świadczeń i ich wysokość wystawiony przez zagraniczną instytucję właściwą do spraw emerytalno-rentowych.

Dokumentem potwierdzającym niezdolność do samodzielnej egzystencji na podstawie, którego ZUS może ustalić prawo do świadczenia uzupełniającego, jest również:

orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i niezdolności do samodzielnej egzystencji,
orzeczenie o całkowitej niezdolności do służby i niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Jeśli nie masz orzeczenia potwierdzającego niezdolność do samodzielnej egzystencji albo upłynął okres, na który zostało ono wydane, do wniosku dołącz zaświadczenie o stanie zdrowia wydane przez lekarza nie wcześniej niż na miesiąc przed złożeniem wniosku, oraz – jeśli posiadasz – dokumentację medyczną i inne dokumenty, które mają znaczenie przy orzekaniu o niezdolności do samodzielnej egzystencji, np.:

kartę badania profilaktycznego,
dokumentację rehabilitacji leczniczej lub zawodowej.

Jeżeli posiadasz – dołącz także orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Jak wypełnić wniosek o świadczenie uzupełniające?

We wniosku podaj następujące informacje:

1. dane identyfikacyjne:

imię i nazwisko,
obywatelstwo,
imię ojca i matki,
PESEL – a jeśli go nie posiadasz serię i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość, datę urodzenia oraz płeć,

2. dane adresowe:

adres zameldowania,
adres zamieszkania i adres do korespondencji - jeśli są inne niż adres zameldowania,

3. czy masz przyznane prawo do świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych lub aktualnie starasz się o takie świadczenie:

rodzaj świadczenia (np. emerytura lub renta z tytułu niezdolności do pracy),
wysokość świadczenia,
nazwę instytucji, która wypłaca świadczenie i miejscowość, w której znajduje się jej siedziba;

4. czy masz przyznane prawo do świadczeń z zagranicznej instytucji właściwej do spraw emerytalno-rentowych lub aktualnie starasz się o takie świadczenie:

rodzaj świadczenia (np. emerytura lub renta z tytułu niezdolności do pracy),
wysokość świadczenia,
nazwę państwa i zagranicznej instytucji, która wydaje decyzję w tej sprawie;

5. inne informacje, które maja wpływ na rozpatrzenie wniosku:

jeśli wniosek o świadczenie uzupełniające 500+ złożyłeś jeszcze w innym niż ZUS organie rentowym – podaj nazwę tej instytucji oraz miejscowość, w której znajduje się jej siedziba,
oświadczenie, czy aktualnie przebywasz w areszcie śledczym lub zakładzie karnym,
jeśli nie posiadasz polskiego obywatelstwa, wskaż, czy masz prawo pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i daty graniczne tego prawa;

6. twój podpis.

Pomoc przy wypełnianiu wniosku uzyskasz we wszystkich placówkach ZUS na salach obsługi klientów - w godzinach otwarcia sal oraz w Centrum Obsługi Telefonicznej pod numerem 22 560 16 00.

W jakim czasie otrzymasz decyzję?

Decyzję ZUS wyda w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do jej wydania. Okolicznością taką może być uprawomocnienie się orzeczenia w sprawie niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Jeżeli złożysz wniosek przed 1 grudnia 2019 roku, na wydanie decyzji w sprawie świadczenia uzupełniającego, ZUS będzie miał 60 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (art. 27 ust. 1 ustawy o świadczeniu uzupełniającym).

Jaka jest wysokość świadczenia uzupełniającego?

Świadczenie uzupełniające przysługuje Ci w wysokości 500 zł, jeśli:

nie jesteś uprawniony do emerytury ani renty i nie masz ustalonego prawa do innego świadczenia pieniężnego finansowanego ze środków publicznych, lub
masz takie świadczenia, ale ich łączna kwota brutto nie przekracza 1100 zł.

Jeżeli pobierasz emeryturę, rentę lub inne świadczenie finansowane ze środków publicznych i łączna kwota brutto tych świadczeń wynosi więcej niż 1100 zł, a nie przekracza 1600 zł, wysokość świadczenia uzupełniającego będzie niższa niż 500 zł.

Będzie to różnica między kwotą 1600 zł i łączną kwotą przysługujących Ci świadczeń.

Od jakiej daty przyznane zostanie świadczenie uzupełniające?

Świadczenie uzupełniające ZUS przyzna od miesiąca, w którym spełnisz wymagane warunki, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłosisz wniosek o to świadczenie.

O czym trzeba powiadomić ZUS, jeśli będziesz dostawać świadczenie uzupełniające?

Masz obowiązek powiadomić nas o wszelkich zmianach, które mają wpływ na prawo do świadczenia uzupełniającego lub na jego wysokość. W szczególności dotyczy to takich sytuacji:

uzyskasz prawo do świadczenia pieniężnego finansowanego ze środków publicznych, w tym także do świadczenia o charakterze emerytalno-rentowym, które przyzna KRUS lub inny organ emerytalny, oraz będziesz pobierać takie świadczenie,
zwiększy się kwota świadczenia finansowanego ze środków publicznych, które wypłaca podmiot inny niż ZUS (np. KRUS czy ośrodek pomocy społecznej),
zostaniesz tymczasowo aresztowany albo będziesz odbywać karę pozbawienia wolności (nie dotyczy odbywania tej kary w systemie dozoru elektronicznego).

Jeżeli nie powiadomisz nas o tych okolicznościach i ZUS wypłaci Ci świadczenie, do którego utraciłeś prawo, będziesz musiał je zwrócić. Jeśli wypłaci Ci świadczenie w zawyżonej kwocie, będziesz musiał zwrócić jego zawyżoną część.

Co możesz zrobić, jeśli nie zgadzasz się z decyzją?

Jeżeli nie zgadzasz się z decyzją w sprawie świadczenia uzupełniającego, to masz prawo odwołać się od tej decyzji.

Odwołanie masz prawo wnieść do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych – właściwego ze względu na Twoje miejsce zamieszkania. Możesz to zrobić za pośrednictwem ZUS w ciągu miesiąca od dnia doręczenia decyzji. Po tym terminie decyzja stanie się prawomocna i nie będziesz mógł jej zaskarżyć do sądu.

Odwołanie możesz złożyć na piśmie lub zgłosić ustnie do protokołu w placówce ZUS albo wysłać pocztą. Złożenie odwołania i postępowanie przed sądem są wolne od opłat.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (Dz.U. z 2019 r., poz. 1622).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl