Umowa kontraktacji, czyli co może rolnik a co odbiorca płodów rolnych

Umowa kontraktacji zawierana jest pomiędzy producentem rolnym a kontraktującym. Na podstawie tej umowy, producent rolny zobowiązuje się wytworzyć i dostarczyć kontraktującemu oznaczona ilość produktów rolnych określonego rodzaju, a kontraktujący zobowiązuje się te produkty odebrać w umówionym terminie, zapłacić umówioną cenę oraz spełnić określone świadczenia dodatkowe, jeżeli umowa lub przepisy szczególne przewidują obowiązek spełnienia takich świadczeń.

Do świadczeń, które mogą być ustalone w umowie jako świadczenia dodatkowe, kodeks cywilny zalicza:

• zapewnienie producentowi możności nabycia określonych środków produkcji i uzyskania pomocy finansowej;
• pomoc agrotechniczna i zootechniczna;
• premie pieniężne;
• premie rzeczowe.

Możliwe jest także ustanowienie w umowie innych świadczeń.

Obowiązki i uprawnienia producenta rolnego

Producent rolny zobowiązany jest wytworzyć i dostarczyć kontraktującemu oznaczona ilość produktów określonego rodzaju. Ilość tych produktów może być podana liczbowo, lecz można ją także oznaczyć w taki sposób, że wynikać ona będzie z obszaru, z którego produkty te będą zebrane (np. z 1 ha)

Producent powinien świadczyć swe zobowiązanie w miejscu wytworzenia produktów, chyba że strony w umowie uzgodniły inne miejsce odbioru. Jeżeli przedmiot umowy jest podzielny, tzn. może być spełnione częściowo bez istotnej zmiany jego przedmiotu lub wartości, producent może spełnić swe zobowiązanie częściowo, a kontraktujący nie może się temu przeciwstawić. Dopuszczalne jest jednak odmienne zastrzeżenie, nakładające na producenta obowiązek świadczenia całego zobowiązania za jednym razem.

Umowa kontraktacji może nakładać na producenta rolnego obowiązek poinformowania kontraktującego o wystąpieniu okoliczności, za które producent nie ponosi odpowiedzialności, a wskutek których w określonym w umowie terminie producent nie będzie w stanie dostarczyć odpowiedniej ilości produktów. Poinformowanie o tym fakcie kontraktującego jest o tyle istotne, iż bez tej notyfikacji producent rolny nie mógłby powoływać się na te okoliczności w ewentualnym sporze z kontraktującym, chyba że kontraktujący o takich okolicznościach wiedział albo gdy były one powszechnie znane (np. tornado, które przeszło nad gospodarstwem producenta).

Jeżeli wskutek takich okoliczności, a także wskutek okoliczności za które żadna strona nie ponosi odpowiedzialności, producent nie może dostarczyć przedmiotu kontraktacji, jest on zobowiązany do zwrotu pobranych od kontraktującego zaliczek i kredytów bankowych, które od niego uzyskał. Możliwe jest także korzystniejsze dla producenta uregulowanie zasad zwrotu tych zaliczek i kredytów w umowie kontraktacji. Warunki te nie mogą być natomiast mniej korzystne dla producenta od tych, które wynikają z kodeksu cywilnego. Nie można więc np. żądać od producenta w takich okolicznościach zwrotu podwójnej zaliczki, na zasadzie art. 394 k.c.

Odpowiedzialność producenta za wady produktów

Producent rolny odpowiada za jakość dostarczonych kontraktującemu produktów zgodnie z przepisami obowiązującymi przy rękojmi rzeczy sprzedanych. Jednakże kontraktujący może odstąpić od umowy tylko wówczas, gdy wady produktów są istotne.

Prawa i obowiązki kontraktującego

Kontraktujący zobowiązany jest w określonym terminie odebrać produkty, zapłacić umówioną cenę a także, gdy tak stanowi umowa - spełnić określone świadczenia dodatkowe.

Kontraktujący jest żywotnie zainteresowany w produkcji zamówionych przez niego towarów. Ma on więc prawo do nadzoru i kontroli nad wykonywaniem umowy kontraktacji przez producenta.

Zmiany dotyczące gospodarstwa rolnego

Może się zdarzyć taka sytuacja, że po zawarciu umowy kontraktacji, gospodarstwo rolne producenta, w którym miały być wytworzone produkty określone w umowie kontraktacji, przejdzie na osoby trzecie. W takiej sytuacji, osoby te wchodzą w stosunek prawny pomiędzy producentem a kontraktującym przejmując prawa i obowiązki producenta wynikające z umowy.

Podobna sytuacja następuje, gdy producent wniósł gospodarstwo rolne do spółdzielni produkcyjnej jako wkład. Wówczas spółdzielnia" wstępuje z mocy prawa w prawa i obowiązki producenta wynikające z umowy kontraktacji. Jeżeli jednak stan gospodarstwa w chwili wniesienia go do spółdzielni nie pozwala na wykonanie umowy kontraktacji przez spółdzielnię, umowa ta wygasa. Wówczas producent zobowiązany jest do zwrotu pobranych zaliczek i kredytów bankowych.

Pamiętaj, że:

• umowa kontraktacji powinna być zawarta w formie pisemnej
• przez producenta rolnego przepisy rozumieją również grupę producentów rolnych lub ich związek
• jeżeli gospodarstwo, w którym ma być wytworzony przedmiot umowy kontraktacji jest prowadzone przez kilka osób, odpowiadają one za wykonanie zobowiązania wspólnie i w sposób solidarny

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zmianami).

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.