Umowa o kartę płatniczą

Umowa

Przez umowę o kartę płatniczą wydawca karty płatniczej zobowiązuje się wobec posiadacza karty płatniczej do rozliczania operacji dokonanych przy użyciu karty płatniczej, a posiadacz zobowiązuje się do zapłaty kwot operacji wraz z należnymi wydawcy kwotami opłat i prowizji lub do spłaty swoich zobowiązań na rachunek wskazany przez wydawcę. Umowę taką zawiera się na czas oznaczony. Jeżeli jednak umowę taką strony zawrą w taki sposób, że nie określą czasu jej obowiązywania, uważa się za zawartą na okres 2 lat.
 
Kartę płatniczą mogą wydawać nie tylko banki, ale i inne podmioty. Jednak w tym wypadku ustawodawca wymaga, by podmioty nie będące bankami zgłaszały do NBP zamiar rozpoczęcia działalności polegającej na wydawaniu kart płatniczych, w terminie co najmniej miesiąca przed jej rozpoczęciem. Dokonując powyższego zgłoszenia, podmioty te obowiązane są przedłożyć następujące informacje:

1. nazwę (firmę), siedzibę i zakres prowadzonej działalności, ze szczególnym uwzględnieniem rodzajów kart płatniczych, które zamierza wydawać,
2. w przypadku spółki kapitałowej lub komandytowo-akcyjnej, także wskazanie wspólników lub akcjonariuszy posiadających co najmniej 5% głosów na zgromadzeniu wspólników lub walnym zgromadzeniu.

Ustawa narzuca szereg obowiązków na obydwie strony umowy o kartę płatniczą. Wydawcy kart płatniczych obowiązani są przekazywać do NBP następujące informacje o wydawanych przez siebie kartach płatniczych:

1. rodzaje i liczbę wydawanych kart płatniczych,
2. liczbę operacji dokonanych przy ich użyciu oraz ich wartość,
3. liczbę udostępnianych bankomatów, liczbę przeprowadzonych za ich pośrednictwem operacji i ich wartość,
4. zarejestrowane próby przeprowadzenia i przeprowadzone transakcje zmierzające do naruszenia lub obejścia przepisów prawa albo reguł uczciwego obrotu.

Szczegółowy sposób wykonania powyższych obowiązków zostanie określony przez Ministra właściwego do spraw instytucji finansowych, po zasięgnięciu opinii Prezesa NBP, w drodze rozporządzenia. Rozporządzenie to wskaże sposób, zakres i terminy realizacji powyższych obowiązków uwzględniając potrzebę zapewnienia NBP danych niezbędnych do dokonywania okresowych ocen rozliczeń pieniężnych.

Jakie obowiązki wynikają z umowy o kartę płatniczą?

Ustawodawca nakłada pewne obowiązki także na posiadacza karty. Jest on obowiązany do: 

1. przechowywania karty płatniczej i ochrony kodu identyfikacyjnego, z zachowaniem należytej staranności,
2. nieprzechowywania karty płatniczej razem z kodem identyfikacyjnym,
3. niezwłocznego zgłoszenia wydawcy utraty lub zniszczenia karty płatniczej,
4. nieudostępniania karty płatniczej i kodu identyfikacyjnego osobom nieuprawnionym.

Czy możliwe jest odstąpienie od umowy o kartę płatniczą?

Tak. Z możliwości takiej może skorzystać posiadacz. Może on odstąpić od umowy o kartę płatniczą w terminie 14 dni od dnia otrzymania pierwszej karty płatniczej, o ile nie dokonał żadnej operacji przy użyciu tej karty. W takim przypadku wydawca zwraca posiadaczowi kwotę poniesionych opłat. Wydawca może obciążyć posiadacza kosztami związanymi z wydaniem karty płatniczej, w zakresie przewidzianym w umowie.

Czy umowa o kartę płatniczą może zostać zmieniona?

W samej umowie o kartę płatniczą wydawca może zastrzec prawo do zmiany, bez zgody posiadacza, limitów i ograniczeń dotyczących kwot dokonywanych operacji, określonych w umowie, w przypadku nieterminowej spłaty należności przez posiadacza lub stwierdzenia zagrożenia ich terminowej spłaty. Jednak zawsze w takim przypadku wydawca jest obowiązany niezwłocznie poinformować o tym posiadacza.

Kiedy posiadacz może otrzymać kartę płatniczą?

Po zawarciu umowy o kartę płatniczą, kiedy to wydawca powiadamia posiadacza o warunkach, terminie i miejscu wydania karty płatniczej, następuje wydanie. Do chwili jej wydania wydawca ponosi odpowiedzialność za szkodę wynikającą z użycia karty przez osobę nieuprawnioną.

Jakie czynności podejmowane są w przypadku utraty lub zniszczenia karty płatniczej?

W takich sytuacjach zasadnicze dla rozwiązania problemu obowiązki leżą po stronie wydawcy. Wydawca jest obowiązany przyjmować przez całą dobę zgłoszenia posiadaczy lub użytkowników kart płatniczych o utracie lub zniszczeniu karty płatniczej, dokonywane przy wykorzystaniu dostępnych środków komunikowania.

Nadto wydawca ma obowiązek prowadzenia rejestru zgłoszeń utraty lub zniszczenia karty, zawierającego dane o numerze karty, osobie zgłaszającej, okolicznościach, wraz ze wskazaniem daty, godziny i minuty przyjęcia zgłoszenia. Ma to bardzo istotne znaczenie z tego powodu, iż posiadacza obciążają operacje dokonane po powyższym zgłoszeniu, jeżeli doszło do nich z winy umyślnej jego lub użytkownika.

Zgłoszenie o utracie lub zniszczeniu karty płatniczej powinno być dokonane w taki sposób, jaki przewiduje umowa o kartę płatniczą. Wydawca natomiast ma obowiązek takie zgłoszenie potwierdzić. Sposób potwierdzenia także powinien być określony w umowie.

W umowie o kartę płatniczą ważnym podmiotem (mimo, że nie jest jej stroną) jest akceptant, czyli – w rozumieniu ustawy o elektronicznych instrumentach płatniczych – przedsiębiorca, który zawarł z agentem rozliczeniowym umowę o przyjmowanie zapłaty przy użyciu elektronicznych instrumentów płatniczych. Podmiot ten jest ważny z tego powodu, iż wydawca ma obowiązek poinformowania posiadacza o sposobie oznaczenia akceptantów oraz bankomatów i innych miejsc, w których może dokonywać operacji przy użyciu karty płatniczej.

Inne obowiązki wydawcy wobec posiadacza to konieczność udostępnienia posiadaczowi przez wydawcę zestawienia operacji w sposób i w terminach określonych w umowie o kartę płatniczą. Zestawienie to udostępnia się nie rzadziej niż raz w miesiącu.  Jeżeli w powyższym zestawieniu pojawią się jakieś niezgodności, posiadacz jest obowiązany zgłosić wydawcy niezgodności w zestawieniu operacji. Zgłoszenie takie powinno dotyczyć w szczególności niezgodności w zakresie:

1. kwestionowanych operacji ujętych w zestawieniu,
2. błędu lub innych nieprawidłowości w przeprowadzeniu rozliczenia.

Zgłoszenia posiadacza lub użytkownik powinien dokonać w odpowiednim terminie. Termin ten powinien być określony przez umowę o kartę płatniczą, nie może być jednak krótszy niż 14 dni od dnia otrzymania zestawienia. 
Jeżeli posiadacz nie otrzymał w/w zestawienia operacji, ma obowiązek niezwłocznie zgłosić wydawcy nieotrzymanie zestawienia operacji w ustalonym w umowie terminie. 

Wszystkie powyższe zgłoszenia powinny być rozpatrzone niezwłocznie.

Jaką odpowiedzialność z tytułu umowy o kartę płatniczą ponosi posiadacz?

Bardzo istotną konsekwencją niezachowania warunków umowy o kartę płatniczą przez posiadacza jest to, iż posiadacza obciążają operacje dokonane przez osoby, którym udostępnił kartę płatniczą lub ujawnił kod identyfikacyjny. Co do zasady jest tak, że posiadacza obciążają operacje dokonane z użyciem utraconej karty płatniczej do czasu zgłoszenia wydawcy jej utraty, do kwoty stanowiącej równowartość w złotych 150 euro (którą oblicza się według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP, obowiązującego w dniu dokonania zgłoszenia). Umowa może jednak modyfikować tę odpowiedzialność.

Należy jednak pamiętać, iż powyższe ograniczenie do 150 euro nie dotyczy operacji, do których doszło z winy posiadacza lub użytkownika, a w szczególności gdy nie dopełnił on swoich obowiązków opisanych powyżej w poradzie.

Posiadacza nie obciążają operacje dokonane z użyciem utraconej karty płatniczej, jeżeli ich dokonanie nastąpiło wskutek nienależytego wykonania zobowiązania przez wydawcę lub akceptanta. Postanowienia umowne mniej korzystne dla posiadacza są nieważne. 

Posiadacza nie obciążają operacje jeżeli karta płatnicza została wykorzystana bez fizycznego przedstawienia i elektronicznej identyfikacji posiadacza lub bez złożenia przez niego własnoręcznego podpisu na dokumencie obciążeniowym. Użycie kodu identyfikacyjnego nie wystarcza do obciążenia posiadacza zakwestionowaną przez niego operacją, chyba że został złożony bezpieczny podpis elektroniczny. Jeżeli umowa o kartę płatniczą przewiduje taką możliwość, posiadacza obciążają operacje dokonane na odległość, mimo iż karta płatnicza została wykorzystana bez fizycznego przedstawienia. 

Pamiętaj, że:

• Wydawca jest właścicielem wydanej przez siebie karty płatniczej,
• Posiadacz to osoba fizyczna, osoba prawna lub inny podmiot, który na podstawie umowy o elektroniczny instrument płatniczy dokonuje w swoim imieniu i na swoją rzecz operacji określonych w umowie,
• Karta płatnicza może być używana wyłącznie przez osobę, której dane identyfikacyjne zostały umieszczone na karcie płatniczej, jednak umowa o kartę płatniczą może przewidywać, że karta płatnicza będzie używana przez użytkownika karty płatniczej, (czyli przez osobę fizyczną upoważnioną przez posiadacza do dokonywania w imieniu i na rzecz posiadacza operacji określonych w umowie, której dane identyfikacyjne są umieszczone na karcie płatniczej), określając jednocześnie sposób korzystania z niej,
• Wydawca ma obowiązek wprowadzenia procedur tworzenia i udostępniania kodu identyfikacyjnego uniemożliwiających poznanie kodu przez osoby nieuprawnione, natomiast posiadacz i użytkownik karty płatniczej, dokonując zapłaty przy użyciu karty płatniczej, obowiązani są okazać, na żądanie akceptanta, dokument stwierdzający tożsamość.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych (Dz. U. 2002 r., Nr 169, poz. 1385 ze zmianami).

Zespół
e-prawnik.pl