Ustalona renta powoduje niewypłacanie zasiłku chorobowego - opinia prawna

Opinia prawna

Prawo do zasiłku chorobowego nabywa się (art. 4 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa) po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Jeżeli niezdolność do pracy spowodowana chorobą powstała w czasie trwania tytułu ubezpieczenia chorobowego (w okresie trwania stosunku pracy) od pierwszego do trzydziestego trzeciego dnia niezdolności do pracy, pracownikowi jest wypłacane przez pracodawcę wynagrodzenie chorobowe. Od trzydziestego trzeciego dnia niezdolności do pracy osobie ubezpieczonej wypłacany jest zasiłek chorobowy z ZUS. Okres wypłacania zasiłku chorobowego wynosi 6 miesięcy.

Wyjątkiem od wskazanej wyżej zasady jest sytuacja, gdy po ustaniu tytułu ubezpieczenia (stosunku pracy) osoba, która spełnia wszelkie przesłanki do tego, by pobierać zasiłek chorobowy tego zasiłku nie otrzymuje. Jak wynika z art. 13 w/w ustawy, po ustaniu stosunku pracy zasiłek nie przysługuje osobie, która ma ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Przepis ustawy nie rozróżnia przy tym, czy renta jest faktycznie wypłacana czy też nie. Wystarczy sam fakt ustalenia tego prawa w odniesieniu do konkretnej osoby. Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, ma pan ustalone prawo do świadczenia rentowego, jednak wypłacanie renty jest zawieszone z uwagi na to, że podjął Pan zatrudnienie na umowę o pracę, które zgodnie z art. 104 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest przesłanką zawieszenia prawa do świadczenia rentowego.

Oznacza to, że zawieszenie świadczenia rentowego nie zmienia faktu, że prawo to jest ustalone, a zatem zasiłek chorobowy po ustaniu stosunku pracy się Panu nie należy.
Zgodnie z art. 100 oraz art. 101 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych prawo do świadczeń rentowych powstaje z chwilą spełnienia wszystkich warunków wymaganych przez ustawę dla orzeczenia renty. Jednocześnie ustanie prawa do renty następuje tylko w razie śmierci osoby uprawnionej bądź ustania któregokolwiek z warunków wymaganych dla uzyskania tego prawa. Ponieważ warunki dla nabycia prawa do renty (art. 57 w/w ustawy), jak wynika z przedstawionej przez Pana sytuacji faktycznej są w dalszym ciągu spełnione ( jest Pan niezdolny do pracy - częściowo jak można sądzić, natomiast w kwestii okresów składkowych i nieskładkowych oraz terminu powstania niezdolności do pracy nic się nie zmieniło), prawo to istnieje i jest ustalone. Nie zmienia tego fakt, że naprawdę nie dostaje Pan renty, gdyż wypłata świadczeń jest zawieszona (z uwagi na podjęcie pracy bądź z uwagi na zbyt wysokie zarobki).

Przepisy te nie przewidują żadnego wyjątku, a zatem z tego powodu, że ma Pan ustalone prawo do świadczeń nie przysługuje Panu zasiłek chorobowy.
Prawo do renty, zgodnie z przedstawionym przez Pana stanem faktycznym uległo zawieszeniu (4 lata temu) z powodu podjęcia przez Pana zatrudnienia, które przynosiło dochód przekraczający 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia obliczonego zgodnie z zasadami określonymi w art. 104 ust. 7 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zasadniczo dla wznowienia wypłaty świadczenia, którego wypłata jest zawieszona nie jest wystarczające samo ustanie stosunku pracy. Trzeba też ustalić, czy ustała przyczyna powodująca wstrzymanie wypłaty świadczenia. W ciągu roku ustalenie takie nie jest przez ZUS dokonywane, jednak odbiera się od uprawnionego oświadczenie o tym, jakie dochody będzie osiągał w ciągu roku. Osoba uprawniona może jednak zmienić złożone oświadczenie (§ 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad zawieszania lub zmniejszania emerytury i renty z dnia 22.07.1992 r. utrzymany w mocy zgodnie z przepisem art. 194 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) i poinformować o tym, że nie osiągnie dochodów uzasadniających zawieszenie lub zmniejszenie świadczeń.

Ponieważ jednak ZUS otrzymuje co roku od pracodawcy zawiadomienie o kwocie osiąganych dochodów - może oprzeć się na tym zawiadomieniu i ustalić, że nie ustała przyczyna uzasadniająca zawieszenie wypłaty świadczeń, czyli, że w dalszym ciągu kwota dochodów przez Pana uzyskiwanych jest wyższa niż przewidziane prawem normy. Zgodnie zatem z powołanym wyżej art. 104 ust. 7, w razie przekroczenia w całym roku kwoty stanowiącej 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłaszanego przez Prezesa ZUS, prawo do świadczeń rentowych ulega zawieszeniu. Ważną zatem kwestią jest to, jakie dochody osiągnie Pan przeciętnie w ciągu roku - jeżeli przekraczające 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (ta kwota za cały zeszły rok jest ogłaszana przez Prezesa ZUS w listopadzie), to nawet gdyby ZUS w tej chwili wypłacił Panu rentę - będzie Pan zobowiązany do jej zwrotu (§ 9 stanowi, że po ustaleniu tej okoliczności - ZUS wzywa do wpłaty całej nadpłaconej kwoty). Jeżeli ustali Pan, że planowane przeciętne całoroczne Pana dochody będą niższe niż wskazana kwota stanowiąca 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, ale wyższe niż kwota stanowiąca 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia - ZUS nie powinien zawiesić Panu prawa do renty, lecz co najwyżej zmniejszyć jego kwotę, nie mniej jednak niż do wskazanych wyżej kwot.

ZUS na wydanie decyzji w sprawie renty ma 30 dni, liczone od daty „wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji” (art. 118 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) od daty złożenia przez Pana wniosku o wypłatę świadczeń. Jeżeli zostanie wydana decyzja o przyznaniu świadczenia - będzie ono wypłacane od miesiąca, w którym złożył Pan wniosek.
Po upływie 2 miesięcy od zgłoszenia wniosku, jeżeli ZUS nie wydał decyzji - może Pan złożyć odwołanie do Sądu Okręgowego, właściwego dla miejsca Pana zamieszkania (art. 4778 kodeksu postępowania cywilnego), w każdym czasie po tym terminie. Odwołanie takie przysługuje także w przypadku wydania przez ZUS decyzji, z którą się Pan nie zgadza. W tym przypadku odwołanie wnosi się w terminie miesiąca od dnia otrzymania decyzji. Decyzja ZUS będzie zawierać pouczenie o przysługujących Panu uprawnieniach. Odwołanie we wskazanym terminie wnosi się do tego organu, który wydał decyzję (czyli do ZUS), jednak w piśmie należy wskazać, że jest to odwołanie do Sądu Okręgowego wniesione za pośrednictwem ZUS. Odwołanie od decyzji (jednak nie odwołanie w razie jej niewydania) można także wnieść ustnie do protokołu we właściwym sądzie.
W przedstawionej sytuacji, w ewentualnym odwołaniu od decyzji ZUS odmawiającej wznowienia wypłaty renty może Pan powołać się na fakt, że ZUS nieprawidłowo obliczył Pana dochody i w związku z tym nie jest uzasadnione wstrzymanie wypłaty świadczeń od dnia 1 września 2001 r. Oceniamy jednak, że jeżeli dochody zostały obliczone prawidłowo - odwołanie zostanie oddalone.
Przed podjęciem decyzji o ewentualnym złożeniu odwołania dobrze będzie przynajmniej wstępnie porównać swoje dochody ze wskazanymi w poradzie kwotami. Należy jednocześnie zwrócić uwagę na treść art. 463 kodeksu postępowania cywilnego, który zwalnia ubezpieczonego od ponoszenia kosztów sądowych w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych.