Wszystko o FUS, czyli czym jest i jak funkcjonuje Fundusz Ubezpieczeń Społecznych

Fundusz Ubezpieczeń Społecznych jest państwowym funduszem celowym, powołanym w celu realizacji zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych. Dysponentem FUS jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Jaka jest wewnętrzna struktura FUS?

W ramach FUS wyodrębnia się fundusze:

• emerytalny, z którego finansowane są wypłaty emerytur,
• rentowy, z którego finansowane są wypłaty rent z tytułu niezdolności do pracy, rent szkoleniowych, rent rodzinnych, dodatków do rent rodzinnych dla sierot zupełnych, dodatków pielęgnacyjnych, zasiłków pogrzebowych oraz świadczenia zlecone Zakładowi do wypłaty podlegające finansowaniu z budżetu państwa, a także wydatki na prewencję rentową,
• chorobowy, z którego finansowane są świadczenia określone w odrębnych przepisach,
• wypadkowy, z którego finansowane są świadczenia określone w odrębnych przepisach, a także koszty prewencji wypadkowej określone w odrębnych przepisach,
• rezerwowe dla:

a. ubezpieczeń rentowych oraz chorobowego,
b. ubezpieczenia wypadkowego.

Z czego pochodzą środki Funduszu Ubezpieczeń Społecznych?

Przychody FUS pochodzą:

• ze składek na ubezpieczenia społeczne, nie podlegających przekazaniu na rzecz otwartych funduszy emerytalnych,
• z wpłat z budżetu państwa oraz z innych instytucji, przekazanych na świadczenia, których wypłatę zlecono Zakładowi, z wyjątkiem świadczeń finansowanych z odrębnych rozdziałów budżetowych oraz wpłat z instytucji zagranicznych,
• z oprocentowania rachunków bankowych FUS,
• z lokat dokonywanych w jednostki uczestnictwa funduszy rynku pieniężnego,
• z odsetek od nieterminowo regulowanych zobowiązań wobec FUS,
• ze zwrotu nienależnie pobranych świadczeń, wraz z odsetkami,
• z dodatkowej opłaty w wysokości do 100% nie opłaconych składek, którą płatnik składek jest zobowiązany opłacić w razie nieopłacenia składek lub opłacenia ich w zaniżonej wysokości, gdy Zakład mu ją wymierzy oraz z opłaty prolongacyjnej,
• z dotacji z budżetu państwa,
• ze środków FRD, które mogą być wykorzystane wyłącznie na uzupełnienie wynikającego z przyczyn demograficznych niedoboru funduszu emerytalnego - jednakże nie wcześniej niż w 2009 r.,
• z innych tytułów.

Składkę na ubezpieczenia społeczne zalicza się do przychodów FUS w miesiącu następującym po miesiącu, za który składka jest należna.

Dotacje budżetu państwa

W granicach określonych w ustawie budżetowej FUS może otrzymywać z budżetu państwa dotacje. Dotacje mogą być przeznaczone wyłącznie na uzupełnienie środków na wypłaty świadczeń gwarantowanych przez państwo, jeśli przychody przekazywane na rachunki funduszy emerytalnego, rentowego, chorobowego i wypadkowego oraz środki zgromadzone na funduszach rezerwowych nie zapewniają pełnej i terminowej wypłaty świadczeń finansowanych z przychodów FUS.

Za zgodą ministra właściwego do spraw finansów publicznych FUS może zaciągać kredyty.

Co może być finansowane ze środków Funduszu?

Ze środków zgromadzonych w FUS finansowane są:

• wypłaty świadczeń z ubezpieczenia emerytalnego, rentowego, chorobowego oraz wypadkowego,
• wydatki na prewencję rentową,
• spłaty kredytów i pożyczek wraz z odsetkami, zaciąganych w celu wypłaty świadczeń z FUS,
• odsetki za nieterminowe wypłaty świadczeń,
• należności dla płatników składek
• otwartych funduszy emerytalnych,
• wydatki związane z realizacją zadań polegających na wypłacie świadczeń finansowanych z budżetu państwa oraz z innych instytucji, których wypłatę zlecono Zakładowi, z wyjątkiem świadczeń finansowanych z odrębnych rozdziałów budżetowych oraz wpłat z instytucji zagranicznych,
• odpisy z funduszy będących częściami składowymi Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Odpisy te stanowią przychody Zakładu, a wysokość odpisu ustala się corocznie w ustawie budżetowej na podstawie planu finansowego FUS, zatwierdzonego, przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw budżetu.

Pamiętaj, że:

• W ustawie budżetowej określa się corocznie kwotę wydatków na prewencję rentową w wysokości do 0,4% wydatków na świadczenia z ubezpieczenia emerytalnego, rentowego, chorobowego i wypadkowego, przewidzianych w planie finansowym FUS na dany rok budżetowy,
• Za zgodą ministra właściwego do spraw finansów publicznych FUS może zaciągać kredyty.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 1998 r., Nr 137, poz. 887 ze zmianami).

Zespół
e-prawnik.pl